LINK WRAY AND THE WRAYMEN – Rumble (1958), άφησε τα ίχνη του στην αιωνιότητα

LINK WRAY AND THE WRAYMEN – Rumble (1958)

https://www.youtube.com/watch?v=ucTg6rZJCu4

Ο Αμερικανός Link Wray (1929 – 2005) είναι μια από τις πιο επιδραστικές και πρωτοπόρες μορφές στην ιστορία του ροκ. Έπαιζε ηλεκτρική κιθάρα. Είναι ο δημιουργός του θρυλικού κομματιού Rumble, το οποίο ανάμεσα στις άλλες πρωτιές και ιδιαιτερότητές του, είναι το μόνο ορχηστρικό κομμάτι που απαγορεύτηκε από το αμερικανικό ραδιόφωνο. Ο Wray, στη διάρκεια της καριέρας του, κυκλοφόρησε πάνω από 20 άλμπουμ, με αρκετά επιτυχημένα τραγούδια, ωστόσο το Rumble είχε αξεπέραστη απήχηση και επιτυχία.

Γεννήθηκε το 1929, στο Dunn της Βόρειας Καρολίνας. Γιος ενός λευκού ιεροκήρυκα και μιας Ινδιάνας της φυλής Σόνι, γνώρισε από μικρή ηλικία τη ρατσιστική αντιμετώπιση, λόγω της καταγωγής του. Ασθένησε μικρός από ιλαρά, πράγμα που επηρέασε την όραση και την ακοή του. Λέγεται ότι γι’ αυτόν το λόγο συνήθιζε να παίζει δυνατά την ηλεκτρική του κιθάρα. Σε μεγαλύτερη ηλικία ασθένησε από φυματίωση, κάτι που αδυνάτισε τη φωνή του. Παρ’ όλα αυτά, δεν πτοήθηκε από το να ασχοληθεί με τη μουσική.

Περίπου το 1957 και μετά τη θητεία του στον πόλεμο της Κορέας, σχημάτισε μαζί με τους δύο αδερφούς του το συγκρότημα Lucky Wray And The Lazy Pine Wranglers. Αυτή η μπάντα, λίγο αργότερα, μετονομάστηκε σε Lucky Wray And The Palomino Ranch Hands, ενώ μετά την επιτυχία του single “Rumble”, το 1958, πήρε το τελικό της όνομα: Link Wray And The Wraymen.

Το 1957, σε μια ζωντανή εμφάνιση, τού ζητήθηκε να παίξει κάτι που να μοιάζει με την τότε μεγάλη επιτυχία των Diamonds, το Stroll. Σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου, δεν είχε ακούσει το Stroll και αυτοσχεδίασε. Για να μπορέσει να βγάλει έναν διαφορετικό, παραμορφωμένο ήχο στην κιθάρα, κάποιος είχε την ιδέα να συνδέσει στην κιθάρα ένα καλώδιο μικροφώνου. Αυτό, σε συνδυασμό με τα ακόρντα πέμπτης, ή δυναμικές συγχορδίες (power chords) του κομματιού, έδωσε ως αποτέλεσμα ένα ορχηστρικό κομμάτι διάρκειας δυόμιση λεπτών, που εκείνο το βράδυ ξεσήκωσε τόσο πολύ το κοινό, ώστε παίχτηκε τέσσερις φορές! Αρχικά, αυτό το ινστρουμένταλ τραγούδι ονομάστηκε Oddball, όταν όμως λίγο αργότερα (1958) ηχογραφήθηκε, μετονομάστηκε Rumble.

Για την ηχογράφηση του Rumble στο στούντιο, ο Wray τρύπησε τα twitter των ενισχυτών, ώστε να μπορέσει να αναπαράγει τον ήχο εκείνου του live. Ο χαρακτηριστικός, «βρόμικος» ήχος της κιθάρας ουσιαστικά γέννησε το παίξιμο με παραμόρφωση (distortion και fuzz), που τόσο πολύ δημοφιλές έγινε αργότερα στο ροκ και στη χέβι μέταλ μουσική.

Το τραγούδι έγινε μεγάλη επιτυχία στα δισκάδικα και στα τζουκ μποξ και κατάφερε να ανέβει στο νο. 16 του Billboard, παρ’ όλο που είχε συμβεί κάτι πρωτοφανές: είχε απαγορευτεί από πάρα πολλά αμερικανικά ραδιόφωνα, αν και ήταν ορχηστρικό. Από τότε και μέχρι σήμερα, παραμένει το μόνο ορχηστρικό κομμάτι που απαγορεύτηκε στις Η.Π.Α. Ο λόγος; Ο τίτλος του: στην αμερικανική αργκό της εποχής (αλλά και σήμερα) rumble σημαίνει καβγάς, φασαρία. Θεωρήθηκε πως το τραγούδι προωθούσε τη νεανική βία και παραβατικότητα, μόνιμος φόβος απέναντι στη ροκ μουσική, εκείνη την εποχή. Ο διαφορετικός, ιδιόρρυθμος, «επικίνδυνος» ήχος του, λοιπόν, σε συνδυασμό με τον τίτλο του, το καταδίκασαν να μπει σε ραδιοφωνική μαύρη λίστα.

Η ιστορία, όμως, είχε άλλα σχέδια για τον Wray και το Rumble. Ο Link Wray, εδώ και πολλά χρόνια, θεωρείται ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους προγενέστερους μπλουζ κιθαρίστες και στα μεταγενέστερα ροκ ινδάλματα του ’60 (όπως οι Hendrix, Page, Clapton), ο πατέρας του «βρόμικου» ήχου με παραμόρφωση και, ωε εκ τούτου, ο πρόγονος του χαρντ ροκ και του χέβι μέταλ.

Χαρακτηριστικά σημεία που φανερώνουν την επίδραση του Rumble:
- Ο Bob Dylan το χαρακτήρισε «το καλύτερο ορχηστρικό κομμάτι που έγινε ποτέ».

- Ο Pete Townsend (The Who) έχει δηλώσει πως το Rumble ήταν ο λόγος που έπιασε στα χέρια του κιθάρα.

- Έχει επαινεθεί, ανάμεσα σε άλλους, από τους: Bruce Springsteen, Neal Young, Jimi Hendrix, Jimmy Page, Eric Clapton, Jeff Beck, John Lennon, Paul McCartney, The Kinks, Marc Bollan, The Cramps, P.J. Harvey, Duff McKagan (Guns N’ Roses), Jack Rose.

- Ο Iggy Pop, σε συνέντευξη του 2013, δήλωσε πως το Rumble ήταν ο λόγος που άφησε τις σπουδές του και αποφάσισε να επιδιώξει καριέρα στη μουσική.

- Το κομμάτι έχει χρησιμοποιηθεί σε πάρα πολλές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές, ανάμεσα τους στο «Ημέρα Ανεξαρτησίας» του Έμεριχ και στο Pulp Fiction του Ταραντίνο (αν και δεν βρίσκεται στο άλμπουμ της ταινίας).

- Το 2018, το Rumble τιμήθηκε με το να συμπεριληφθεί στο Rock N’ Roll Hall Of Fame, σε μια νέα κατηγορία, αυτήν των Singles. Μαζί του εντάχθηκαν στην ίδια κατηγορία τα:

"The Twist" - Chubby Checker
"Rocket 88" - Jackie Brenston and his Delta Cats
"Louie Louie" - The Kingsmen
"A Whiter Shade Of Pale" - Procol Harum
"Born To Be Wild" - Steppenwolf

Ο Link Wray ανά περιόδους σταματούσε την ενασχόλησή του με τη μουσική. Το 1965 τα παράτησε για να γίνει αγρότης, ενώ αργότερα έφυγε από τις Η.Π.Α. και σταμάτησε τη μουσική πάλι, όταν παντρεύτηκε μια Ολλανδή (την Olive Poslov, τέταρτη σύζυγό του) και μετακόμισε στη Δανία. Πέθανε το Νοέμβριο του 2005.
Έμεινε, τέλος, γνωστός και ως «ο άλλος άνδρας με τα μαύρα» (ο άνδρας με τα μαύρα = Johnny Cash), λόγω της σκηνικής του εμφάνισης, που ήταν πάντοτε μαύρα δερμάτινα ρούχα και σκούρα γυαλιά ηλίου.

Γιώργος Κύδας

ΠΗΓΕΣ:
-Library Of Congress, Cary O’Dell https://www.loc.gov/static/programs/national-recording-preservation-board/documents/RUMBLE-FINAL.pdf
-Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Rumble_(instrumental)
-Songfacts https://www.songfacts.com/facts/link-wray-his-ray-men/rumble