Alfred ‘McCoy’ Tyner: Τα φτερά του Coltrane, όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο ίδιος, πέταξαν στον ουρανό

Από τον Θοδωρή Φαχουρίδη

Τα φτερά του Coltrane, όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο ίδιος, πέταξαν στον ουρανό αφήνοντας τον πλανήτη των πλήκτρων και της μουσικής φτωχότερο. Στα 81 του χρόνια, 60 από αυτά παραγωγικά δισκογραφικά, από τους πιο επιδραστικούς πιανίστες της τζαζ, μας αποχαιρέτησε αφήνοντας μια κληρονομιά βιβλιοθήκη για τους επόμενους επίδοξους συντεχνίτες του.

Γεννήθηκε το 1938 στην Φιλαδέλφεια, στα 13 του ξεκίνησε μαθήματα πιάνου και μέσα σε τρία χρόνια άρχισε να παίζει επαγγελματικά. Πρώτος μεγάλος σταθμός στην καριέρα του, όταν ανέβηκε στο πλοίο του συντοπίτη του John Coltrane. Η εκτίμηση του Coltrane στο πρόσωπο του Tyner είχε φανεί ήδη από το 1958 όταν ηχογράφησε τη σύνθεσή του, The Believer, που θα δει το φως τυπωμένο έξι χρόνια αργότερα. Ο ήδη αναγνωρισμένος από τη συνεργασία του με τον Miles από τα μέσα του ‘50 και ειδικά όταν μπήκε στην «καθαρή» του περίοδο, φίλος του θα δημιουργήσει, παρόντος του Tyner, όπως του είχε υποσχεθεί, με το κουαρτέτο του, ογκόλιθους για το χώρο. My Favorite Things το 1961, για την εταιρεία Atlantic, Crescent το 1964 και στις αρχές της επόμενης χρονιάς την κορωνίδα του στέμματος του σαξοφωνίστα, το A Love Supreme στην Impulse! Μερικά μόνο από αυτά που μας έδωσε η τετράδα της οποίας ο Tyner ήταν ο τελευταίος εναπομείνας. Πέντε χρόνια αργότερα λέει αντίο στο καλλιτεχνικό χαοτικό όραμα του αρχηγού του σχήματος δίνοντας τη θέση του στην Alice Coltrane. Ξεκινώντας τον προσωπικό του δρόμο, το 1967 θα δώσει το πρώτο του κλασσικό άλμπουμ το The Real McCoy στην νέα του εταιρεία, την Blue Note. Πέντε χρόνια αργότερα θα μεταβεί στην Milestone, αφού αποφύγαμε τα χειρότερα με το να τα παρατήσει όλα και να ασχοληθεί με το καθόλα σεβαστό επάγγελμα του ταξιτζή, βγάζοντας μερικά από τα καλύτερα άλμπουμ του. Αποκορύφωμα η ζωντανή ηχογράφηση από την εμφάνισή του στο φεστιβάλ του Μοντρέ της Ελβετίας, το 1973, κάτω από τον τίτλο Enlightenment.

Οι νότες που γεννιόντουσαν δυναμικά από το αριστερό του χέρι, η ουμανιστική του, βαθιά θρησκευόμενη στάση ζωής που επηρέασε τη μουσική του, όπως και του «μεγάλου του αδελφού» Coltrane, άλλωστε, ήχοι της ανατολής αλλά και αφρικάνικοι, κουβανέζικοι και βραζιλιάνικοι ρυθμοί, η αγάπη του για τα κρουστά όντας και ο ίδιος παίχτης των κόγκας, η εμμονή του στα ακουστικά όργανα, το πλάτος του έργου του από τρίο έως και με ορχήστρες είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά του. Ο ίδιος δεν ενθουσιαζόταν να αναλύει τη βιωματική μουσική του που δεν την ξεχώριζε από τη φυσική του πορεία. Παρόλα αυτά δύο bebop πιανίστες που επηρέασαν το παίξιμό του ήταν ο γείτονάς του Bud Powell και ένας άλλος μεγάλος, ο Thelonious Monk, εξού και οι φίλοι του τον αποκαλούσαν Bud Monk.

Οι πάνω από 70 προσωπικοί του δίσκοι και οι άλλες τόσες περίπου συμμετοχές του, χτίζουν ένα παλμαρέ, σχεδόν απίθανο, κυρίως λόγο περιεχομένου, αλλά και έκτασης, να επαναληφθεί. Το είχε πει κάποτε ο Πετρίδης για τα άσχημα νέα που μας περιμένουν στο κοντινό μέλλον με τις μοιραίες αποχωρήσεις τεράτων της ροκ μουσικής, αλλά και για την τζαζ βρίσκει δυστυχώς ισχύ.

Καλό ταξίδι στον δεύτερο που αποχωρεί από την ιερή για τους φαν πεντάδα των ασπρόμαυρων πλήκτρων μετά τον Bill Evans.

Σιγοντάροντας το άνοιγμα της εκπομπής των Γιάννη/Δημήτρη στις 9/3/2020, https://webradio.ert.gr/proto-programma/09mar2020-apo-tis-4-stis-5/, ορίστε μια κλεφτή μόνο ματιά από την καριέρα του, επικεντρωμένη στο δεύτερο μισό των ΄60ς με μέσα των ΄70ς.

Search For Peace (LP: The Real McCoy – 1967, Blue Note, σύνθεση McCoy Tyner, ηχογραφημένο στις 21 Απριλίου του, 1967. Μπάσο – Ron Carter, Ντραμς – Elvin Jones, Πιάνο - McCoy Tyner, Σαξόφωνο - Joe Henderson)

Vision (LP: Expansions – 1969, Blue Note, σύνθεση McCoy Tyner, ηχογραφημένο στις 23 Αυγούστου του 1968. Πιάνο - McCoy Tyner, Τρομπέτα - Woody Shaw, Άλτο Σαξόφωνο - Gary Bartz, Τενόρο Σαξόφωνο - Wayne Shorter, Τσέλο - Ron Carter, Μπάσο - Herbie Lewis, Ντράμς - Freddie Waits)

Valley of Life (LP: Sahara – 1972, Milestone, σύνθεση McCoy Tyner, ηχογραφημένο τον Ιανουάριο του 1972. Πιάνο, Κότο - McCoy Tyner, φλάουτο - Sonny Fortune, μπάσο, κρουστά, γλωττίδες - Calvin Hill, κρουστά - Alphonse Mouzon)

Promise (LP: Echoes of a Friend- 1972, Victor, Milestone, σύνθεση John Coltrane, ηχογραφημένο στις 11 Νοεμβρίου του 1972. Πιάνο - McCoy Tyner

Some Day (LP: Song Of The New World – 1973, Milestone, σύνθεση McCoy Tyner, ηχογραφημένο στις 9 Απριλίου του 1973. Πιάνο – McCoy Tyner, Σοπράνο και Άλτο Σαξόφωνο, φλάουτο – Sonny Fortune, Ντραμς – Alphonze Mouzon, Μπάσο – Juni Booth, Κόγκας – Sonny Morgan, Διευθυντής Ορχήστρας – William Fischer)

https://www.youtube.com/watch?v=ax_o3midHLw

Walk Spirit, Talk Spirit (LP: Enlightenment – 1973, Milestone, σύνθεση McCoy Tyner, ηχογραφημένο στις 7 Ιουλίου του 1973 στο φεστιβάλ του Μοντρέ. Πιάνο – McCoy Tyner, Μπάσο – Juni Booth Ντραμς – Alphonze Mouzon, Σαξόφωνο – Azar Lawrence)

Desert Cry (LP: Sama Layuca – 1974, Milestone, σύνθεση McCoy Tyner, ηχογραφήθηκες στις 26, 27 και 28 Μαρτίου του 1974. Πιάνο – McCoy Tyner, Άλτο Σαξόφωνο – Gary Bartz, Μπάσο – Buster Williams, Κόγκας, Κρουστά – Mtume, Κρουστά - Guillermi Franco, Ντράμς – Billy Hart, Φλάουτο, Όμποε – John Stubblefield, Τενόρο και Σοπράνο Σαξόφωνο – Azar Lawrence, Βιμπράφωνο, Μαρίμπα – Bobby Hutcherson)

Asante (LP: Asante – 1974, Blue Note, σύνθεση McCoy Tyner, ηχογραφημένο στις 10 Σεπτεμβρίου του 1970. Πιάνο – McCoy Tyner, Φωνητικά – Songai, Άλτο Σαξόφωνο - Andrew White, Ντραμς, Κρουστά – Billy Hart, Κιθάρα - Ted Dunbar, Μπάσο - Buster Williams, Κόγκας – Mtume)

Για τα δύο κομμάτια που ακολουθούν:

(LP: Fly With The Wind – 1976, Milestone, συνθέσεις McCoy Tyner, ηχογραφημένα στις 19 έως 21 Ιανουαρίου του 1976. Πιάνο – McCoy Tyner, Ακουστικό μπάσο – Ron Carter, Ντραμς – Billy Cobham, Άλτο Φλάουτο, Φλάουτο – Hubert Laws, Διευθυντής Ορχήστρας – William Fischer)

Fly With The Wind (ένα από τα αγαπημένα του κομμάτια)

Beyond The Sun

Theme For Nana (LP: Focal Point - 1976, Milestone, σύνθεση McCoy Tyner, ηχογραφημένο από τις 4 έως τις 7 Αυγούστου του 1976. Πιάνο – McCoy Tyner, Κλαρινέτο, Σοπράνο Σαξόφωνο – Gary Bartz, Φλάουτο – Joe Ford, Σοπράνο Σαξόφωνο – Ron Bridgewater, Ντραμς – Eric Gravatt, Μπάσο – Charles Fambrough, Κόγκας, Κρουστά - Guilherme Franco)

Και όλα μαζεμένα: