Beverley Martyn: Μια βαθιά κατάδυση στο παρελθόν - όσοι θέλετε μπορείτε να διαβάζετε ακούγοντας...

Αξίζει εάν έχετε χρόνο να το διαβάσετε >>

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ακολουθεί συνέντευξη της Beverley Martyn διανθισμένη με τραγούδια από τους δύο δίσκους της με τον John Martyn, αλλά και άλλα τραγούδια που έβγαλε κατά την διάρκεια της καριέρας της. Η κατάδυση στο παρελθόν θα είναι βαθιά γι'αυτό όσοι θέλετε μπορείτε να διαβάζετε ακούγοντας.
Καλή διαδρομή!

Can't Get the One I Want (1970)

https://www.youtube.com/watch?v=VE_8E7lesL0

Ήταν μία νύχτα του Φεβρουάριου του 1979. Ο John πίεζε την λαβή από το κουζινομάχαιρο στο στέρνο μου και πίεζε το σώμα του προς την κόψη του. "Εμπρός, σκότωσέ με. Θα σου άρεσε, έτσι δεν είναι;" μουρμούρησε σχεδόν ακατάληπτα με την έντονη Γλασκωβέζικη προφορά που εμφανιζόταν κάθε φορά που θα κατανάλωνε τόσο πολύ ποτό ή ναρκωτικά. "Άφησέ την John, άφησέ την!" Ο Hamish Imlach ήταν στο μπροστινό δωμάτιο, μάρτυρας σε αυτό το βίαιο περιστατικό. Ήδη παραπατούσα ζαλισμένη από τα κτυπήματα που ο John μου είχε καταφέρει στο κεφάλι με τα διάφορα αντικείμενα στην κουζίνα, μάλλον επειδή τον είχα στραβοκοιτάξει. Έριξα μιά ματιά στον Hamish, εκλιπαρώντας τον σιωπηλά να με πάρει μακριά από όλο αυτό. "Σταμάτα John!" είπε ο Hamish. "Αρκετά". Ο John άφησε το μαχαίρι να πέσει. "Μπρος, στο κρεβάτι" γρύλισε, με μάτια κόκκινα και γεμάτος επιθετικότητα. Ήμουν ενήλικη γυναίκα και μητέρα των παιδιών αυτού του άνδρα. Μόλις είχα πει ότι ήμουν πολύ κουρασμένη για να σερβίρω φαγητό σε αυτούς τους δύο άνδρες, κατά την επιστροφή τους από μία μακριά νύχτα στην πάμπ. Κάτι τελικά έσπασε μέσα μου και ήξερα ότι έπρεπε να φύγω μακριά. Βγήκα από το δωμάτιο, έβαλα τα γυμνά πόδια μου στις μπότες του μεγαλύτερου γιού μου και έφυγα από την μπροστινή πόρτα. Άφησα τα παιδιά μου να κοιμούνται στα κρεβάτια τους και ξεχύθηκα στο μονοπάτι προς τον σκοτεινό δρόμο και μακριά από τον John. Για πάντα. Ήταν σαν όνειρο, που είχα ξανά και ξανά, στο οποίο ούρλιαζα σιωπηλά, δραπετεύοντας από κάτι τρομακτικό. Νόμιζα ότι ο John ερχόταν ξωπίσω μου και ο φόβος μου έδινε φτερά. Έτρεξα όσο γρηγορότερα μπορούσα. Το τοπικό αστυνομικό τμήμα ήταν ερημωμένο, έτσι έξαλλη έκανα νόημα σε ένα διερχόμενο αυτοκίνητο. Ο οδηγός με πήγε σε ένα τηλεφωνικό θάλαμο όπου κάλεσα την αστυνομία. Περίμενε μαζί μου μέχρι που έφτασαν.

Ήταν ευγενικοί μου έριξαν ένα πανωφόρι στους ώμους και με συμβούλευσαν να επιστρέψω σπίτι, ώστε ο John να μην μπορεί να με κατηγορήσει για εγκατάλειψη των παιδιών. Δεν μπορούσα να το κάνω έτσι με συνόδευσαν σε ένα φιλικό σπίτι. Την επομένη επισκέφτηκα έναν δικηγόρο. Έτσι ξεκίνησε η διαδικασία της απελευθέρωσής μου από δέκα χρόνια γάμου που με απογύμνωσαν από οτιδήποτε, από καριέρα μέχρι αυτοπεποίθηση. Ήμουν εξουθενωμένη από την τρέλα και δεν μπορούσα να πολεμήσω πιά. Πως μπόρεσα να αφήσω να συμβεί κάτι τέτοιο;

Go Out and Get It (1970)

https://www.youtube.com/watch?v=r-EpACmHiCg

Το μεταπολεμικό Κόβεντρι ήταν κατεστραμένο από τους βομβαρδισμούς της Λουτβάφε το 1940. Γεννήθηκα τον Μάρτιο του 1944, παιδί πρώτης γενιάς Πολωνο-εβραίων μεταναστών. Ήμασταν πέντε παιδιά στην οικογένειά μου, τέσσερα κορίτσια και ένα αγόρι. Ήμουν κάπου στη μέση αν και η αμέσως νεώτερη αδελφή μου δεν είχε γεννηθεί μέχρι να γίνω 11 ή 12. Το πρώτο μέρος που μέναμε ήταν ένα μικρό σπιτάκι δίπλα από μία περιοχή που είχε πληγεί από βομβαρδισμούς. Η τουαλέτα ήταν απ'έξω και δεν υπήρχε ζεστό νερό. Πηγαίναμε στα δημόσια λουτρά όταν χρειαζόμασταν ένα καλό πλύσιμο.
Σαν παιδιά αισθανόμασταν ασφάλεια να παίζουμε στους δρόμους και δεν είχαμε χρήματα για πολυτέλειες. Με τα μοντέρνα δεδομένα θα θεωρούνταν φτωχογειτονιά, αλλά οι γείτονές μας είχαν περάσει από τις κακουχίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ήταν καλοί άνθρωποι. Το συσσίτιο ήταν στην καθημερινότητά μας και ζούσαμε με βραστό κρέας και φακές ή λαχανικά. Στο μέσο όλης αυτής της καταστροφής, στις βομβαρδισμένες περιοχές έβγαιναν λουλούδια και γίνονταν μέρη μαγικά και μυστηριώδη. Οι άνθρωποι που έμεναν δίπλα μας είχαν κότες και καθημερινά μας ξύπναγε ο πετεινός. Ήταν υπέροχο να συμβαίνει κάτι τέτοιο στο μέσον της πόλης. Οι γονείς μου δεν ταιριάζανε. Ο πατέρας μου ήθελε μία παραδοσιακή γυναίκα, κάποια να μαγειρεύει και να καθαρίζει. Τον φοβόμουν, καθώς και τις λογομαχίες που είχαν μεταξύ τους. Αυτή ήταν από άλλο σκαρί. Ευφυέστατη, καλά διαβασμένη και ιδιαίτερα επικοινωνιακή. Αυτό οδήγησε στη διαμάχη μεταξύ τους. Την αγαπούσα πολύ βαθιά και με ενέπνεε με την νοημοσύνη και την αγάπη της. Ο πατέρας μου με τρόμαζε με την οργή του και την ψυχρότητά του προς εμένα και με την βία προς την μητέρα μου. Η μητέρα μου δούλευε μέχρι να πεθάνει. Πέντε παιδιά μεγάλωσε πλένοντας όλη σχεδόν την μέρα.

Για χρόνια δεν κοιμόμουν καλά, επειδή ο πατέρας μου θα ξεσπούσε σπάζοντας πράγματα. Ήμουν τρομοκρατημένη για το τι θα μπορούσε να κάνει στην μητέρα μου, έτσι λαγοκοιμόμουν τις νύχτες. Ήμασταν τα μοναδικά Εβραιόπουλα στον δρόμο μας. Θεωρούσα τον εαυτό μου Εγγλεζάκι και αυτό που έβλεπα ήταν ότι είχα ένα πατέρα που ήταν διαφορετικός από τους πατεράδες των υπολοίπων παιδιών. Δεν ξέραμε τι κακές αναμνήσεις έφερε μέσα του, δεν καταλαβαίναμε τι σήμαινε να είσαι μετανάστης πρώτης γενιάς, να έχεις χάσει τα πάντα, όταν η οικογένειά σου δραπέτευσε για να γλυτώσει την εκτέλεση. Η Εβραική μου κληρονομιά ήταν εξωγήινη για μένα. Υποθέτω ότι κάθε ενήλικας Εβραίος που έζησε κατά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο πρέπει να ένιωθε νευρικός. Τέτοιες εμπειρίες πρέπει να έχουν ένα αντίκτυπο σε έναν άνδρα και ο πατέρας μου σίγουρα ποτέ δεν μας είχε πει για το παρελθόν του. Ούτε είχε ποτέ μιλήσει με ψυχαναλυτή ή ψυχολόγο απ'όσο ξέρω. Αυτά καταστρέφουν τους ανθρώπους που τα κρατάνε όλα μέσα τους. Ξεκίνησα την εκπαίδευσή μου σε ένα δημοτικό της εκκλησίας. Ο πρώτος μου ρόλος στο σχολείο ήταν ως Μαρία σε ένα θεατρικό της φάτνης. Ο κόσμος έλεγε ότι ήμουν πολύ φυσική. Αυτή ήταν η αρχή της αγάπης μου να παρουσιάζω. Ονειρεύτηκα να πετύχαινα και να έσωζα την μητέρα μου από την δύσκολη ζωή της. Τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο όταν ήμουν 8 ή 9. Ο πατέρας έγινε ωρολογοποιός και η δουλειά του άρχισε να απογειώνεται. Μετακομίσαμε σε μεγαλύτερο σπίτι σε μία εμπορική περιοχή. Τώρα είχαμε ένα εσωτερικό μπάνιο και ένα τεράστιο κήπο να παίζουμε. Νόμιζα ότι βρισκόμουν στον Παράδεισο. Θεωρούμουν ευφυής αλλά επίσης ονειροπόλα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν στα Μαθηματικά, γιατί υπέφερα από ένα είδος δυσλεξίας. Τότε στην Αγγλία το μέλλον των παιδιών αποφασιζόταν χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ζωή τους στο σπίτι ή το τι περνάνε. Έμοιαζε να έχω χάσει όλο μου το μέλλον προτού καλά καλά ξεκινήσει.

Αν δεν ήταν το δραματικό τμήμα στο δευτερεύον σχολείο που κατέφυγα, δεν ξέρω τι θα μπορούσε να έχει συμβεί. Για τα επόμενα τέσσερα χρόνια ο Neil Stair καθηγητής δραματικής γέμισε το κενό που είχε αφήσει η αδιαφορία του πατέρα μου. Μου είπε ότι είμαι ιδιαίτερη, ότι είχα αληθινό ταλέντο και μαγεύτηκα αμέσως από τα λόγια του. Με επαινούσε όταν ο πατέρας μου δεν το είχε κάνει ποτέ, ενδιαφερόταν ακόμα και για το πώς φαινόμουν. Με ενθάρρυνε να αφήσω τα μαλλιά μου μακριά, μέχρι και για το μακιγιάζ των ματιών μου με συμβούλευε. Έγινε η αντικατάσταση του πατέρα για μένα. Λαχταρούσα την προσοχή του επειδή ο πατέρας μου έμοιαζε να μην διαθέτει αρκετό χρόνο για κανέναν στην οικογένεια. Όταν ήμουν γύρω στα 14, ο Neil με πήρε για οντισιόν για το Royal Shakespeare Company που έψαχναν για νεράιδες για μία παραγωγή του έργου "Όνειρο Θερινής Νυκτός". Τον καιρό της οντισιόν ωστόσο είχα γίνει περισσότερο σαν την Joan of Arc παρά σαν την Peaseblossom. Δεν ήμουν κατάλληλη πιά για αυτή την παραγωγή, αλλά μου είπαν ότι είχα ένα εξαιρετικό ταλέντο. Η διεύθυνση της εταιρείας μάλιστα έγραψε στο τοπικό μου συμβούλιο με δική τους πρωτοβουλία για να συστήσουν να ζητήσω υποτροφία για να παρακολουθήσω την δραματική σχολή. Ωστόσο καθώς έγινα έφηβη οι σχέσεις μου με τον Neil κλονίστηκαν. ΄Αρχισε να με κριτικάρει, να απορρίπτει τη δουλειά μου, να με κάνει να κλαίω. Αισθάνθηκα ότι κάτι κακό συμβαίνει με μένα, ότι κάτι έκανα λάθος. Έγινα ανορεξική προσπαθώντας να σταματήσω τις αλλαγές που συνέβαιναν στο σώμα μου. Νόμιζα ότι δεν με αγαπούσε πιά, διότι δεν ήμουν αρκετά λεπτή. Ήμουν 15, με ραγισμένη την καρδιά και έτοιμη να πάω στα νότια να εγγραφώ στην Corona Drama School στο Λονδίνο. Τα '60'ς ήταν περίοδος να είσαι νέος, ακόμα κι αν ήσουν τόσο φτωχός και πεινασμένος όσο ένα ποντίκι που ζει σε εκκλησία. Υπήρχαν ευκαιρίες που οι γονείς και οι πρόγονοί μας θα μπορούσαν μόνο να ονειρευτούν. Το Πανεπιστήμιο, το Κολλέγιο Τεχνών και η Δραματική Σχολή ήταν διαθέσιμα δωρεάν σε αυτούς που διέθεταν ταλέντο. Αν η οικογένειά σου είχε περιορισμένο εισόδημα θα μπορούσες να ζητήσεις υποτροφία.

Το μόνο πρόβλημα ήταν ότι έπρεπε να ερευνηθεί η οικονομική κατάσταση της οικογένειας, σαν μέρος αυτής της διαδικασίας. Εκείνο τον καιρό ο πατέρας είχε δύο καταστήματα και έμοιαζε να κάνει μία αξιοπρεπή ζωή. Ήμασταν άνετα σε ένα ωραίο σπίτι, αλλά κανένας από την οικογένεια δεν είχε αντιληφθεί ότι ο πατέρας είχε εθιστεί στον τζόγο ξοδεύοντας περισσότερα από ότι έβγαζε. Δεν είχε πληρώσει κανένα φόρο για χρόνια έτσι όταν αιτήθηκα υποτροφία βγήκαν όλα στη φόρα και έπρεπε να ανακοινώσει πτώχευση. Με κατηγόρησε που αποκάλυψα τα χρέη του. Αν ήταν αδιάφορος απέναντί μου πριν, τώρα είχε γίνει επιθετικός λέγοντας ακόμα ότι ευχόταν να μην είχα γεννηθεί. Πόσο σκληρό όταν λαχταρούσα μόνο την αγάπη και την στοργή του. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα καθώς έφευγα για το Λονδίνο, η οικογένεια έπρεπε να μετακομίσει από το όμορφο σπίτι και η μητέρα έγινε ξανά μία ποταπή ύπαρξη. Ήταν το τέλος του γάμου τους. Είχε κάνει ότι μπορούσε για μία ζωή με τον άνδρα που θα επέστρεφε σπίτι με σκοτεινές διαθέσεις κάθε νύχτα σπάζοντας ότι έβρισκε μπροστά του. Μετακόμισε αυτός σε ένα διαμέρισμα και αυτή έπρεπε να επιστρέψει στο παλιό σπιτάκι που μεγάλωσα. Αλήθεια ήταν η ηλικία των 15 που με έκανε τόσο εγωίστρια, που να μην θέλω να ξέρω τι άφησα πίσω μου. Είδα μόνο μερικές φορές τον πατέρα μου από τότε μέχρι τον θάνατό του το 1980 και ποτέ δεν χτίσαμε μία σχέση αγάπης. Η μητέρα με έστειλε στο Λονδίνο. Ήμουν πολύ νέα για να ξεκινήσω σε δραματική σχολή, έτσι έπρεπε να παρέχω υπηρεσίες σπιτιού σε μία οικογένεια, η οποία ήταν πολύ σνομπ και πολύ σύντομα θα έφευγα ευτυχώς για μία φιλική οικογένεια που ζούσε στο Maida Vale.

Sweet Honesty (1970)

Λάτρευα την δραματική σχολή αλλά ήταν πολύ σκληρή δουλειά. Κάναμε εξάσκηση τρεις με τέσσερις ώρες καθημερινά και ανακάλυψα ότι είχα ρυθμό και μπορούσα να χορεύω με τους καλύτερους εκεί, αν και δεν ήταν εκεί το ενδιαφέρον μου. Σύντομα σχημάτισα μία ομάδα φίλων και πήρα τον πρώτο μου τηλεοπτικό ρόλο. Η Jane Asher ήταν γκεστ σταρ αλλά δεν θυμάμαι να της έχω μιλήσει ποτέ. Ήταν στα μέσα ενός ρομάντσου με τον Paul McCartney και αυτό την τοποθετούσε σε διαφορετικό πλανήτη, από τους υπόλοιπους εμάς κοινούς θνητούς. Ήμουν ακόμα στην Δραματική Σχολή όταν άρχισα να τραγουδάω στα folk κλαμπ του Λονδίνου.
Ήμουν νέα και είχα όλη την ενέργεια του κόσμου. Θα δούλευα σαν σκυλί στην Corona όλη μέρα και στο Les Cousins τα βράδια. Όλοι πήγαιναν εκεί τα Σαββατοκύριακα, όταν παρουσιαστές όπως ο Davy Graham και ο Donovan έπαιζαν και κάθε Αμερικανός παίκτης που πέρναγε από το Λονδίνο θα το επισκεπτόταν. Το πρώτο βράδυ που είδα τον Davy να παίζει στο Les Cousins δεν μπορούσες να κουνηθείς από τον κόσμο που εισέρρεε για να τον ακούσει. Οι περισσότεροι κιθαρίστες τότε έπαιζαν το "Anji" του και όλους τους είχε επηρεάσει. Ο Davy ήταν ήδη θρύλος, ο σταρ της αναγέννησης της folk-rock. Όλοι τον σέβονταν. Τρελές ιστορίες λέγονται για αυτόν, όπως για το πώς έκανε ηρωίνη στις αρθρώσεις του σε ένα πάρτυ, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο αληθεύουν. Δεν τον συνάντησα παρά αργότερα και ο άνδρας που γνώρισα ήταν περισσότερο ντροπαλός παρά άγριος. Τριγύρναγα με ένα μάτσο Bohemians, όπως ο Ian Dury, o Iron Foot Jack και ένα τσούρμο δάσκαλους τέχνης και μαθητές. Θα πίναμε φθηνό λευκό κρασί στο Σόχο και μετά θα πηγαίναμε στα folk κλαμπ. Ένα Κυριακάτικο βράδυ ο Don Partridge (βλέπε Accolade, 1969-1971) έκανε παράσταση δημόσια. Σταμάτησα να τον ακούσω και αυτός μου έβαλε στα χέρια ένα μπουκάλι ώστε να γυρίσω να μαζεύω τα λεφτά για αυτόν. Από εκεί ήταν ένα μικρό βήμα για να ξεκινήσω να τραγουδάω μαζί του. "Ω, έχεις μία καλή φωνή" μου είπε. "Πρέπει να έρθεις στο folk κλαμπ του Jack Hammer στο Richmond".

Αυτό έκανα λοιπόν και εκεί έδωσα την πρώτη μου παράσταση. Την πρώτη φορά που πήγα εκεί συνάντησα ένα παίκτη 12-χορδης που ονομαζόταν Johnny Joyce. Πήγαμε λίγο έξω στο πάρκινγκ δουλέψαμε ένα blues μετά μπήκαμε μέσα και το παίξαμε. Το κοινό το λάτρεψε. Ο Johnny είπε" Έχεις κάτι κορίτσι μου που πρέπει να το χτίσεις". Ήμουν μόνο 16, αλλά μαζί φτιάξαμε μία θαυμάσια μικρή jug band που ονομάσαμε the Levee Breakers, με τον Mac McGann. Μπορούσε να παίξει μαντολίνο όπως και 6-χορδη κιθάρα και ήταν στο ragtime (είδος τζαζ) και σε όλα τα είδη funky blues. Ο Henry Bartlett (αργότερα θα σχημάτιζε τους the Famous Jug Band με τον Clive Palmer) έπαιζε jug. Τον φωνάζαμε Henry the Eighth λόγω του τεράστιου μεγέθους του και ήταν πολύ γλυκούλης. Αν και συνέχιζα να παρακολουθώ την Δραματική Σχολή, ολοένα και τράβαγα προς την μουσική. Άρχισα να βλέπω τους μουσικούς σαν πιό ευαίσθητους από τους ηθοποιούς, λιγότερο υποκριτικούς. Ήταν όλη αυτή η νέα μουσική που έβγαινε και μπορούσες να εκφράσεις ότι ήθελες μέσα σε μερικές γραμμές. Άρχισα να βρίσκω την μουσική πολύ κατευναστική. Με προσέγγιζε με ένα τρόπο που η ηθοποιία ποτέ δεν μπόρεσε.

Όταν αποφοίτησα διάλεξα την μουσική αντί της Royal Shakespeare Company, όπως σχεδίαζα. Ήμουν αρκετά τυχερή να κάνω μερικούς καλούς φίλους κατά την διάρκεια του τελευταίου έτους στη Δραματική Σχολή. Βρέθηκα ανάμεσα σε ένα τρομερό τσούρμο αποφοίτων που με άφησαν να ζω στο διαμέρισμά τους. Ο Richard Gott ήταν εκδότης της Guardian, ο Richard Gilbert δούλευε για το BBC Radio 4 και ο Mike Nash ήταν κοινωνικός λειτουργός με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Νιγηρία. Ενδιαφέροντες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο διαμέρισμα όπως ο Tariq Ali, η Peggy Duff και ο Conrad Russel υιός του Bertrand Russel και οι συζητήσεις έρρεαν αργά μέσα στη νύχτα. Οι συγκάτοικοί μου είχαν μία θαυμάσια βιβλιοθήκη και μου έδιναν απεριόριστη πρόσβαση σε αυτήν. Ο Dick Gilbert επίσης με άφησε ελεύθερη ανάμεσα στην εκθαμβωτική συλλογή του από Αμερικανικούς blues δίσκους. Εκεί ήταν που πρωτάκουσα τραγουδιστές σαν τον Blind Willie McTell και τον Big Joe Williams, που μου διεύρυναν τους μουσικούς ορίζοντες και παρείχαν υλικό για το αναπτυσσόμενο ρεπερτόριο των the Levee Breakers. Αν και δεν είχαμε πολύ καιρό που βρεθήκαμε μαζί, προσκληθήκαμε να κάνουμε ένα session στην EMI, χάρη σε ένα φίλο του Mac, τον Klaus Voormann, ο οποίος σχετιζόταν με τους Beatles. Δεν ήξερα τίποτα γύρω από την όλη συμφωνία ή ποιός υπέγραψε το συμβόλαιο, αλλά εμπιστευόμουν την μπάντα και κάναμε τέσσερα κομμάτια. Κάποιος μου είπε ότι ήταν ο George Martin στο control room εκείνη τη μέρα και ότι αυτό ήταν πειραματισμός για ένα γκρουπ εκτός των Beatles. Είτε αλήθεια είτε όχι, τα session πήγαν καλά και τον Ιούνιο του 1965 η EMI κυκλοφόρησε ένα 45άρι από μας-"Baby I'm Leaving You/Wild About My Loving" (ως Parlophone).

the Levee Breakers - Baby I'm Leaving You (1965)

https://www.youtube.com/watch?v=4So5wxiquqQ

Η Α' πλευρά ήταν ένα μοντέρνο jug κομμάτι γραμμένο από τον Mac. Έπαιξε πολύ στο BBC, αλλά δεν πούλησε και όταν ο Mac αποφάσισε να παραιτηθεί ο Ralph McTell έγινε μέλος με εμένα και τον Johnny για λίγους μήνες. Αμέσως μετά συνάντησα τον Bert Jansch. Θυμάμαι την πρώτη φορά που τον είδα. Ήταν μικροκαμωμένος με μεγάλα σκοτεινά και λυπημένα μάτια και πολλά μαύρα μαλλιά. Είχε ένα αέρα γύρω του που σε έκανε να θες να γίνεις μαμά του, να τον ταίζεις, να τον πλένεις, να τον αγαπάς. Ήμουν ένα ανόητο μικρό κορίτσι και το βρήκα ερεθιστικό.

Δεν έμοιαζε να με προσέχει τουλάχιστον για ένα χρόνο, μέχρι την νύχτα που οι the Levee Breakers τον υποστήριξαν σε μία παράστασή του στο East End. Στάθηκε μπροστά από το πλήθος για όλη την παράσταση, στο τέλος της οποίας με πήρε από το χέρι. Αυτό ήταν η αρχή της σχέσης μας. Ήταν ευφυής, καινοτόμος κιθαρίστας και μεγάλος τραγουδοποιός, αλλά ίσως πολύ σκυθρωπός για να λάμψει πλήρως στη σκηνή. Σύντομα τον είχα ερωτευθεί και έγινε το πρώτο μου αγόρι. Ήμουν συνηθισμένη να με κοιτάζουν άνδρες όταν έμπαινα σε ένα χώρο, αλλά σε όλους τους σκοπούς και τις προθέσεις ήμουν άβγαλτη. Έβαλα τον Bert σε ένα βάθρο και ξεκίνησα να βγάζω όλη την ενέργειά μου σε αυτόν. Ήταν ο σημαντικός, έπρεπε να τον κρατήσω σε φόρμα για την σκηνή. Σχεδόν είχα ξεχάσει τον εαυτό μου. Τώρα αναρωτιέμαι τι έβγαλα από αυτή την σχέση. Μία παραίσθηση σύνδεσης, ένα συναίσθημα θαυμασμού μόνο και μόνο για να βρίσκομαι δίπλα του; Ίσως βαθιά μέσα μου, ακόμα προσπαθούσα να κάνω τον πατέρα μου να με αγαπήσει. Φρόντιζα τον Bert σαν καλλιτέχνη και τον αγαπούσα σαν άντρα. Δεν είχε σχεδόν τίποτα στο δωμάτιό του, παρά μόνο ένα διπλό στρώμα στο πάτωμα.

Τον περισσότερο χρόνο ήμασταν μαζί καθισμένοι πάνω στο στρώμα και γράφαμε τραγούδια. Αυτά που εμπνεύστηκα εγώ εμφανίστηκαν στο δεύτερο άλμπουμ του It Don't Bother Me, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1965. Υπάρχει μία φωτογραφία μου μπροστά, με τα μαλλιά πιασμένα στην κορυφή και να κρέμονται γύρω από τους ώμους μου, ενώ μία φράντζα σκίαζε τα μάτια μου. Ήταν επίσης καλός καλλιτέχνης και οι πρώτες κόπιες του It Don't Bother Me περιελάμβαναν μία όμορφη ζωγραφιά που έκανε. Αν έχει κάποιος μία τέτοια κόπια σήμερα είναι τυχερός. Μετά από μία παράσταση θα κέρδιζε μερικά χρήματα και θα αγόραζε ένα σετ σεντόνια. Ήμασταν τόσο ενθουσιασμένοι που αμέσως τα στρώσαμε στο στρώμα. Αυτό που δεν συνειδητοποιήσαμε ήταν ότι τα σεντόνια ήταν κολλαριστά και θα έπρεπε να είχαν πλυθεί πρώτα. Ξυπνήσαμε στα μισά της νύχτας με τρομερή φαγούρα. Ο Bert μου είχε πει ότι είχε υπάρξει κηπουρός στην Γλασκώβη και μετά με ξάφνιασε όταν παραδέχτηκε ότι υπήρξε και χορευτής. Το βρήκα δύσκολο να το συμβιβάσω αυτό με το παίξιμο της κιθάρας, αλλά άπλωσε το χέρι του και είπε: "Έλα άσε με να σε διδάξω".

Θα έπλενα τα ρούχα του Bert και θα προσπαθούσα να κάνω όλο αυτό το συζυγικό πράγμα, αν και δυσκολευόμουν να φροντίσω και τον εαυτό μου ακόμα. Νομίζω ότι το γεγονός της απουσίας του πατέρα του τον έκανε να πίνει για να ξεχάσει. Μετά θα ήταν ευδιάθετος και ευτυχής, αλλά κάποια πρωινά θα αρνιόταν να φάει πρωινό και θα ήθελε μία Newcastle Brown ή κάτι παρόμοιο. Θυμάμαι να του φτιάχνω porridge περιστασιακά, αλλά να διαπράττει το απόλυτο λάθος, να βάλει ζάχαρη μέσα. (Ή αλάτι ή τίποτα άλλο δεν μπαίνει στο porridge). Το φθινόπωρο του 1965 η ΕΜΙ μου είπε ότι με ήθελε να παρατήσω τους the Levee Breakers και να ηχογραφήσω ένα single που λέγονταν "the Sins of A Family", γραμμένο από τον P.F. Sloan (που επίσης είχε γράψει το "Eve of Destruction", ένα μεγάλο χιτ εκείνης της χρονιάς). Απίστευτα, η Cher θεωρείτο μέσα στα πράγματα τότε και το θέμα ήταν να προωθηθώ ως μία Αγγλική βερσιόν της. Ήταν μεγάλη ευκαιρία και δεν μπορούσα να κρατηθώ μέχρι να το πω στον Bert, αλλά αυτός είπε: "Όχι, όχι, όχι! Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Θα σε μετατρέψουν σε κάτι απαίσιο". Αυτό που δεν κατάλαβα ήταν ότι στην πραγματικότητα δεν μπορούσε να χειριστεί το γεγονός ότι το κορίτσι του είχε μία πρόταση για μιά μεγάλη ηχογράφηση, όταν αυτός δεν είχε τίποτα παρόμοιο. Με συνέπεια δεν δέχτηκα την συμφωνία και πήγα με τον Bert καθώς προσπαθούσε να πείσει τον Nat Joseph στην Transatlantic να με χρησιμοποιήσει σε μερικά κομμάτια του. Αυτός είπε στον Bert ότι είναι καλύτερα μόνος του, γιατί αν με χρησιμοποιούσε θα ήμουν "ξεκάρφωτη". Αυτή ήταν η πρώτη μου ευκαιρία για κάτι μεγάλο που την πέταξα. Ο Bert μοιραζόταν ένα διαμέρισμα στο Somali Road, στο Νοτιοανατολικό Λονδίνο με έναν άλλο μεγάλο κιθαρίστα τον John Renbourn. Πέρασα πολύ χρόνο σε αυτό το διαμέρισμα, επιστρέφοντας στο δωμάτιό μου με τα άλλα παιδιά όταν η μελαγχολία του Bert μου έδειχνε ότι δεν με ήθελε γύρω του.

Ο Bert και ο John ήταν μουσικοί που πάλευαν για τα προς το ζειν, ζώντας από μέρα σε μέρα με ότι κέρδιζαν από τις παραστάσεις τους, τα οποία μπορεί να ήταν ακόμα και 15 σελίνια. Θα είχαμε υπέροχα μουσικά βράδια μαζί. Η Dorris Henderson δούλευε μαζί με τον John Renbourn και μερικές φορές θα μας συνόδευε, έτσι δύο κορίτσια θα συνόδευαν με τις φωνές τους δύο κιθάρες. Ήταν αλήθεια κάτι καλό και είναι κρίμα που κανείς ποτέ δεν άκουσε αυτά τα session. Μερικές φορές θα ακούγαμε όλοι τα αγαπημένα μας της jazz ή τους ξεκαρδιστικούς μονόλογους του Lord Buckley. Ιδιαιτέρως ο Bert αγαπούσε την ιστορία του "The Nazz". Ήταν μεγάλο χιτ για τον καθένα στα '60'ς. Ο John Renbourn ήταν μία χαρούμενη, καλή ψυχή και δεν έμοιαζε ποτέ να υποφέρει τις σκοτεινές διαθέσεις του Bert. Ήταν καπνιστής, άναβε το επόμενο τσιγάρο από το προηγούμενο που είχε καπνίσει.

Ήταν επιπλέον ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης, σαν τον Bert και ο Bert συνήθιζε να διακοσμεί το δωμάτιό του με τις φωτογραφίες του. Ο John αγαπούσε το παίξιμο της κιθάρας του Johnny Joyce και έπαιξε με τους the Levee Breakers μερικές φορές. Όταν ο Bert και εγώ τσακωνόμασταν αυτός θα προσπαθούσε να γίνει ο ειρηνοποιός ανάμεσά μας. Ήταν πιστός φίλος και για τους δύο. Δυστυχώς ο Bert δεν θα με άφηνε να συναντήσω τον Davy Graham ενώ ήμασταν μαζί, λέγοντας: "Θα τον ερωτευθείς, όλες οι γυναίκες το ίδιο παθαίνουν". Ο Davy είχε την φήμη του γυναικά. O Davy πέρα από την όλη αναγέννηση της folk, έμοιαζε να συγκλίνει στο Somali Road ενώ βρισκόμουν με τον Bert. Ο Peter Bellamy, o Royston Wood και η Heather Wood (που έφτιαξαν τους the Young Tradition) επίσης μοιράζονταν το σπίτι. Τραγουδούσαν κλασική Αγγλική folk ασυνόδευτοι. Θυμάμαι τον Derroll Adams, την Dominic Behan και τον Alex Campell να μας επισκέπτονται. Ο Roy Harper ζούσε στην άλλη γωνία και θα έπαιζε τα τραγούδια του σε όποιον θα άκουγε. Ο Βert μου είπε ότι ο Roy δεν το είχε σαν μουσικός και ο μόνος λόγος που τον ανεχόταν ήταν ότι έφερνε καλής ποιότητας χόρτο.

Bert Jansch - As the Day Grows Longer (1965)

https://www.youtube.com/watch?v=wn4SG7CQ9bA

Δεν είχα ακούσει πολύ ηλεκτρικά blues ακόμα, αλλά συνάντησα τον Eric Clapton όταν ήρθε σε μία παράσταση των the Levee Breakers με τον Manfred Mann και τον Tom McGuiness. Αφού είχα τραγουδήσει ήρθε και μου είπε ότι ήμουν σπουδαία. Τον θυμάμαι ένα νέο ντροπαλό άνδρα. Ο Donovan θα ερχόταν επίσης στο Somali Road προσπαθώντας να πείσει τον Bert να του γράψει τραγούδια. Απολάμβανε την επιτυχία στα chart ως η Αγγλική απάντηση στον Bob Dylan και είχε κολλήσει στον Bert. Στο βιβλίο του Colin Harper, Dazzling Stranger υπάρχει ένα συμπέρασμα ότι με τον Donovan και τον Bert είχαμε ένα είδος ερωτικού τριγώνου. Αυτό δεν είναι αληθές και πονάει. Ήμουν ένα παιδί στην πρώτη μου ερωτική περιπέτεια και αν και θεωρούσα ότι ο Donovan ήταν αρκετά εμφανίσημος, δεν ήταν για μένα. Η σχέση μου με τον Bert δεν διήρκεσε περισσότερο.

Έβλεπε πολλές άλλες γυναίκες πίσω από την πλάτη μου και μία νύχτα έφυγε με κάποια κι αυτό ήταν το τέλος. Ήμουν ρημαγμένη μέσα μου και κρυβόμουν για ένα εξάμηνο. Δεν θα χαράμιζα βέβαια αυτό το χρόνο και τον ξόδεψα βελτιώνοντας το παίξιμό μου στην κιθάρα. Ο Johnny Joyce μου είχε δείξει πως να παίζω τα πρώτα μου ακόρντα, αλλά ήταν ο Bert αυτός που με δίδαξε πώς να παίζω καλά. Μπορεί να είχα ραγισμένη καρδιά ξανά, αλλά στο τέλος θα μάθαινα πώς να παίζω κιθάρα. To 1966 λαχταρούσα να μπω στην μουσική και κανείς δεν θα μπορούσε να με πείσει για κάτι άλλο. Συνάντησα τον Denny Cordell ένα βραδάκι στο Les Cousins, όπου έψαχνε για καλλιτέχνες για να μανατζάρει και να κάνει παραγωγή. Ήταν ένας από τους νέους μουσικούς πράκτορες που ξεφύτρωνε εκείνο τον καιρό. Ήταν καλά μορφωμένος, και έμοιαζε να έχει τον παλμό, έχοντας κάνει ένα "φονικό" με τους the Moody Blues. Ήταν μόλις 30κάτι και ήταν ο πρώτος άνδρας που μου είπε: "Θα σε κάνω σταρ". Με έντυσε με τον πιό εντυπωσιακό τρόπο από τις πιό trendy μπουτίκ στην Sloane Square και στο South Kensington, όλο βελούδο και δέρμα. Με χτένισε, με έμαθε πώς να πίνω μπράντυ "κατάλληλα" και πώς να μην βγάζω τον καπνό από τη μύτη. Υπήρχαν πολλοί άνδρες σαν τον Cordell τριγύρω εκείνο τον καιρό. Άνδρες που σήκωναν αυτοκρατορίες στις πλάτες των καλλιτεχνών τους και κατάφερναν να αγοράζουν οι ίδιοι πόρσε, ενώ ο τραγουδιστής ζούσε με τη κατσαρόλα. Αποκαλούνταν μάνατζερ και παραγωγοί αλλά δεν διέθεταν εντιμότητα. Προσπαθούσαν να δείχνουν cool στα βελούδινα σακάκια τους, τις σουέντ μπότες και τα μακριά κυμματιστά μαλλιά τους, αλλά από κάτω ήταν απλά επιδειξιομανείς και σαπροφάγα. Ενστικτωδώς ήξερα ότι υπήρχε κάτι ανατριχιαστικό γύρω από τον Cordell, επειδή πάντα προσπαθούσε να με παρασύρει και άρχισα να μαθαίνω πόσο μοχθηροί μπορούν να γίνουν οι άνδρες όταν τους απορρίπτεις.

Παρόλα αυτά αγνόησα το ένστικτό μου επειδή θα μου υποσχόταν το φεγγάρι και ήμουν απελπισμένη να μπορέσω να πετύχω ώστε να βοηθήσω την μητέρα μου. Σε χρόνο μηδέν είχε υπογράψει για μένα στην Decca, η οποία αποφάσισε να με κάνει την πρώτη καλλιτέχνιδα στην νέα τους θυγατρική Deram. Με διαβεβαίωσε ότι δεν είχα να υπογράψω τίποτα και είπε ότι θα μου έλεγε πότε θα έπρεπε, επειδή θα χρειαζόταν να φέρω την μητέρα μου να υπογράψει για μένα. Συχνά μου έλεγε πόσα χρήματα θα έπαιρνε από την Decca για μένα, αλλά ποτέ δεν είδα τίποτα. Κοιτάζοντας πίσω, δεν μπορώ να πιστέψω πόσο αφελής και πιστή ήμουν, αλλά ήμουν μόλις 18 και γεμάτη όνειρα μυστικά και επίσης οι καλλιτέχνες πρέπει να εμπιστεύονται τους ανθρώπους, ιδιαίτερα όταν είναι νέοι και προσπαθούν να ορθοποδήσουν. Η δεύτερη υπογραφή στην Deram ήταν ο Cat Stevens και ήμασταν επίσημοι προσκεκλημένοι στο πάρτυ της εταιρείας για αυτό. Συμπτωματικά και οι δύο ντυθήκαμε στα λευκά. Δραπετεύσαμε νωρίς επειδή ήταν τόσο βαρετά, γεμάτο γέρους φαλακρούς της μουσικής βιομηχανίας. Με πήγε στο διαμέρισμα των γονιών του, οι οποίοι μας έφεραν καφέ και αρχίσαμε να παίζουμε τη μουσική μας ο ένας στον άλλο. Ξαφνικά μου έδωσε ένα μεγάλο φιλί. Δεν τον έκανα κέφι, αλλά θα θυμάμαι πάντα να μου λέει: "Δεν θα τα καταφέρεις ποτέ γιατί είσαι τόσο αγνή". Αυτό ήταν ένα υπαινικτικό κοπλιμέντο, υποθέτω, αλλά έχοντας υπάρξει ένα μέρος της μουσικής βιομηχανίας, είμαι μάλλον περήφανη γι'αυτό. Πήγα σε πολλά ενδιαφέροντα πάρτυ εκείνο τον καιρό.

Θυμάμαι ένα στο Islington στο σπίτι μίας Αμερικανίδας που ονομαζόταν Sandra Harries. Ήμουν εκεί με τον Weston Gavin έναν Αμερικανό που έκανε stand-up comedy στο Les Cousins. O Tommy Smothers και ο Peter Cook πέρασαν το βράδυ τσαντίζοντας όλο και περισσότερο τον κόσμο εκεί. Ο Peter με κοίταξε με μία λάμψη και μου είπε: "Μην αλλάξεις, μείνε ο ίδιος αθώος εαυτός σου". Ήμουν 18 και νόμιζα ότι ήταν ένα αφόρητα γλυκό κοπλιμέντο. Τελοσπάντων ο θόρυβος στο πάρτυ ήταν ότι θα εμφανιζόταν η Barbra Streisand. Η μεγάλη κυρία τελικά κατέφτασε συνοδευόμενη από τον κομμωτή της και μία μαύρη υπηρέτρια. Ο κόσμος με πιέζε να τραγουδήσω όλο το βράδυ και τώρα ο Tommy Smothers ήρθε και με πίεσε ξανά. Άρχισα να παίζω και να τραγουδάω ενώ η κυρία Streisand έκανε τον γύρο του πάρτυ. Δεν έκατσε πολύ, αλλά προτού φύγει ξεμάκρυνε από την συνοδεία της μόνη, με πλησίασε και είπε: "Βλέπω ότι έχω ανταγωνισμό", με ένα ειλικρινές και ζεστό χαμόγελο. Όλο αυτό τον καιρό ο Denny Cordel έγραφε στον τύπο για να με κρατήσει στην θέαση του κόσμου σαν έναρξη στο πρώτο μου single για την Deram. Το τραγούδι που διάλεξε για μένα ήταν το "Happy New Year" του Randy Newman και η εταιρεία κανόνισε ένα τρομερό lineup να με συνοδεύσει. O Jimmy Page στην κιθάρα, ο John Paul Jones στο μπάσο, ο Nicky Hopkins στο πιάνο και ο Andy White στα ντραμς.

Beverley - Happy New Year (1966)

Κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του '66 και κέρδισε ένα καλό ποσοστό προώθησης στον τύπο και στο ραδιόφωνο. Έπαιξα μερικά promo σόου σε κοσμικά μέρη όπως το Tiles και το Marquee, πήγα στην Γερμανία για μερικές παραστάσεις και στο Βέλγιο για να εμφανιστώ στο σόου του Tom Jones. Παρά το ότι προσπάθησα δεν κατάφερα να τον συναντήσω. Και παρά όλη την δραστηριότητα αυτή, ο δίσκος δεν έγινε χιτ. Ίσως ήταν τόσο σκοτεινός για την εποχή. Ο Cordell δεν γκρίνιαζε ωστόσο. Η ατζέντα που είχε δημιουργήσει για την προώθησή μου ευδοκίμησε. Υπέγραψε με τους the Move, Procol Harum, Denny Laine, Joe Cocker και άλλους και σύντομα έμοιαζε να βγάζει χιτ κάθε εβδομάδα. Η πρώτη μου συνάντηση με τον Paul Simon και τον Art Garfunkel ήταν σε ένα κλαμπ όπου έδινα κάποιες παραστάσεις ενώ ανέκαμπτα από τον χωρισμό μου με τον Bert. Ήρθαν να με συγχαρούν και προχωρήσαμε καταπληκτικά. Όντες Νεουορκέζοι κόλλησαν με την folk σκηνή του Λονδίνου. Οι άγγλοι ήταν μαλλιάδες και ατημέλητοι, αλλά ο Paul και ο Artie ήταν αψεγάδιαστοι μέσα στις κρεμ καπαρντίνες τους. Ήταν Εβραίοι αλλά τόσο διαφορετικοί από τους Άγγλους Εβραίους. Ήταν πρώτα Αμερικανοί, Εβραίοι μετά, εντελώς ενσωματωμένοι και απελευθερωμένοι. Μου άρεσε η παρέα τους και με τον Paul σύντομα ήρθαμε σε μία πιό κοντινή σχέση, ρομάντσου και καλής φιλίας. Ήταν ο πρώτος άνδρας που βρέθηκα στο κρεβάτι μαζί του μετά τον Bert. Νομίζω ήταν θερμός, τρυφερός, πολύ αστείος αν και όπως όλοι είχε τις "κλειστές" του όταν έφευγε μόνος. Τον Ιούνιο του 1967 ο Paul και ο Artie με προσκάλεσαν να παίξω στο Monterey Pop Festival σαν προσκεκλημένη τους, αλλά ήμουν αβέβαιη στο να πάω. Η μητέρα μου είχε αρρωστήσει άσχημα με καρκίνο στο στομάχι και δεν σκεφτόμουν τίποτα άλλο παρά πώς θα γίνει καλά. Εκείνη επέμενε όμως να πάω ωστόσο και ο Cordell ήθελε να πάω, καθώς έβλεπε ότι χρειαζόταν να φύγω έξω από την Αγγλία, όπου η καταστροφή και το σκοτάδι με περικύκλωναν. Ο Paul και ο Artie με πήραν στις παραστάσεις τους σε όλη την Αμερική. Ήταν η καλύτερη δυνατή σύσταση στην χώρα. Η Αμερική ήταν τόσο μεγάλη-αυτοκίνητα, χρώματα που δεν είχα δει ξανά πριν.

Ήταν ότι είχα φανταστεί και ακόμα περισσότερα. Περάσαμε τέσσερις μήνες εκεί μαζί, αλλά έμοιαζε σαν μία ζωή επειδή πέταγα παντού, πηγαίνοντας σε διαφορετική πόλη κάθε μέρα. Πήγαμε στις μεγαλύτερες πανεπιστημιουπόλεις όπου έπαιξαν σε εσωτερικούς αγώνες μπάσκετ. Τους άρεσε να παίζουν με τα κολλεγιόπαιδα. Νόμιζαν ότι ο επόμενος Πρόεδρος θα μπορούσε να είναι ένας από το κοινό και ότι θα είχαν ευκαιρία να έχουν πρόσβαση σε αυτόν μέσα από την μουσική τους. Αλήθεια πίστευαν ότι θα μπορούσαν κάπως να ενεργοποιήσουν το Έθνος πολιτικά με τα τραγούδια και ίσως το έκαναν. Όταν δεν είχαν παράσταση γυρίζαμε έξω, παίζοντας μουσική, πηγαίνοντας στα θέατρα ή απλά περπατώντας στους δρόμους της Νέας Υόρκης, την οποία ήξεραν απέξω. Ήταν τρομεροί περιπατητές και θα περνούσαμε ώρες ατέλειωτες περπατώντας. Ήταν τρομερή χαρά να βρίσκεσαι μαζί τους, πάντοτε δημιουργούσαν μουσική, όπου κι αν βρίσκονταν. Στους δρόμους ο κόσμος θα τους φώναζε "Ε, Simon, Ε Garfunkel" και αυτοί θα αντιχαιρέταγαν. Δεν υπήρχαν παπαράτσι εκείνες τις μέρες και οι διασημότητες δεν σταμάταγαν να φέρονται όπως κάθε συνηθισμένος άνθρωπος. Ο Paul είχε ένα διαμέρισμα στην East End Avenue όπου θα έμενα μαζί του αν και θα κοιμόμουν στο δικό μου κρεβάτι μετά την συνεύρεσή μας. Ποτέ δεν ήμουν σίγουρη αν αυτό ήταν μία Αμερικανική ιδιοτροπία ή αν νόμιζε ότι θα του έκλεβα τα όνειρα την νύχτα. Ίσως ήταν επειδή η μητέρα του συνήθιζε να στέλνει την υπηρέτρια, κατά πως φαίνεται για να συμαζεύει. Ξέρω πως παραπονιόταν για μακριά μαύρα μαλλιά στην μπανιέρα.

Νομίζω ο Paul ήταν αρνητικός για το ρομάντσο μας-σχεδόν με πήρε με τη μία να συναντήσω την μητέρα του, αλλά τελευταία στιγμή θέλησε να πάμε για ποτό και έτσι με πήγε σε ένα καφέ για να δοκιμάσω την καλύτερη μπύρα στην Νέα Υόρκη. Νομίζω ήταν συνηθισμένος σε γυναίκες που τον νοιάζονταν και τον φρόντιζαν λόγω του ποιός ήταν, αλλά εγώ ήμουν η ίδια μουσικός και όχι groopie και μου άρεσε να τζαμάρω με τον ίδιο και τον Artie. O Paul ήταν γενναιόδωρος άνθρωπος που του άρεσε να κάνει καλές πράξεις για τους ανθρώπους. Όταν πήγαμε σε περιοδεία μαζί, μου είπε να παραγγείλω οτιδήποτε θελήσω από το room service αλλά να θυμηθώ να βάλω φιλοδώρημα στον λογαριασμό. Αυτός και ο Artie δεν έμοιαζαν να τρώνε, ζούσαν με καφέδες. Νομίζω νοιάζονταν και οι δύο για το βάρος τους, έτσι το να βγεις για δείπνο μαζί τους ήταν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Συνειδητοποίησα το είδος της ψυχής που διέθετε ο Paul όταν ήμασταν στην Βαλτιμόρη. Αποφασίσαμε να επισκεφθούμε τον ζωολογικό κήπο και μόλις φτάσαμε εκεί βρήκαμε ένα τσούρμο φτωχά μαύρα παιδάκια να γυρνάνε έξω από την πύλη προσπαθώντας να δουν με κάποιο τρόπο τα άγρια ζώα. Πρέπει να ήταν τουλάχιστον είκοσι και ο Paul πλήρωσε για όλα ώστε να μπουν μέσα. Σκέφτηκα ότι ήταν το ωραιότερο πράγμα που μπορούσε να γίνει. Ο Paul προσφέρθηκε να με παντρευτεί και να μου εξασφαλίσει πράσινη κάρτα, αλλά εγώ το απέρριψα. Δεν νομίζω ότι ήταν τόσο ρομαντικό αυτό που έκανα, αλλά αισθανόμουν και ήμουν τόσο νέα για να σκέφτομαι το γάμο.

Traffic-Light Lady (1970)

https://www.youtube.com/watch?v=qqbAxv_OckA

Στην Καλιφόρνια τα πράγματα άρχιζαν να γίνονται περίεργα. Ο κόσμος άρχισε να μιλάει για πράγματα της New Age, όπως το 'channeling', λαμβάνοντας μηνύματα από ένα διδάσκον πνεύμα. Ποτέ δεν είχα ακούσει για κρυστάλλους ή για ley lines και όλα αυτά ήταν πάνω από το κεφάλι μου. Μόλις πριν το Monterey, ενώ ήμασταν ακόμα στο Λος Άντζελες, ο David Crosby με πήρε στο μέρος του στο Laurel Canyon για να κάνω μερικές ηχογραφήσεις γι'αυτόν. Έπαιζε ακόμα με τους the Byrds και θα τον συναντούσα σε ένα session τους που είχα πάει με τον Paul.

Ήταν μία ευτυχισμένη και φιλική ψυχή ο David και το μικρό σπιτάκι που έμενε ήταν πολύ λαμπερό, γεμάτο από πολυτελή χίπικα μπιχλιμπίδια, με πολύ φευγάτα χαλιά και μαξιλάρες σπαρμένες παντού. Με έκανε να αισθάνομαι πολύ ήρεμη και εκεί κατέθεσα μερικά κομμάτια, αλλά δεν θυμάμαι πολλά για αυτό το session. Μόλις πήγαμε εκεί είχε πολύ καλό χόρτο και έτσι τα υπόλοιπα είναι θολά. Θυμάμαι έναν εντυπωσιακά όμορφο νέο άνδρα να εμφανίζεται. Μου συστήθηκε σαν Peter και όταν ήταν ώρα να γυρίσουμε στο Beverly Wilshire Hotel (που μέναμε με τον Paul), προσφέρθηκε να με πάει αυτός. Ήμουν χαρούμενη με την πρόταση αυτή και φύγαμε. Ήμουν ταραγμένη, καθώς οδηγούσε τόσο κοντά στην άκρη του δρόμου καθ'όλη την διαδρομή πάνω στο βουνό, μέχρι να το κατέβουμε, αλλά ήταν φιλικός και μου έκανε πολλές ερωτήσεις για μένα. Καθώς φτάσαμε στο ξενοδοχείο, με ρώτησε αν ήμουν με κάποιον εκείνο τον καιρό και του είπα για τον Paul. Αυτό ήταν και το τέλος αυτού του φλερτ και ο ίδιος ο Paul μου είπε ότι ο επίδοξος γοητευτικός συνοδός μου ήταν ο Peter Fonda. Αν και η Καλιφόρνια είχε ήδη εμπειρία στα "Acid Test" πάρτυ των Grateful Dead το Monterey ήταν το πρώτο από τα μεγάλα rock φεστιβάλ. Έθεσε τα στάνταρ για όλα τα υπόλοιπα συμπεριλαμβανομένου και του Woodstock δύο χρόνια αργότερα. Δεν είχα βρεθεί ούτε κοντά σε κάτι τόσο μεγάλο όσο το Monterey. Κανένα από τα Αγγλικά φεστιβάλ δεν μπορεί να συγκριθεί με κάτι τέτοιο. Το lineup περιελάμβανε τους Dead, όπως επίσης τον Jimi Hendrix και τους the Who και οι δύο στην πρώτη τους μεγάλη Αμερικανική παράσταση.

Η Janis Joplin και ο Otis Redding έκαναν τις πρώτες τους δημόσιες μεγάλες παραστάσεις, ενώ οι Jefferson Airplane, οι the Mamas & the Papas, οι Canned Heat, οι Country Joe & the Fish και πολλοί άλλοι εμφανίζονταν στους συμμετέχοντες. Δεν είχα πράσινη κάρτα, που σήμαινε ότι δεν θα εμφανιζόμουν, όμως ο Paul και ο Artie με έβαλαν κρυφά στους συμμετέχοντες την πρώτη νύχτα, στις 16 Ιουνίου. Έπαιξα δύο ακουστικά τραγούδια (Sweet Honesty και Sweet Joy) και μετά ένα από λίγους γνωστό τραγούδι του Donovan το "Picking Out The Sunshine", συνοδευόμενη από την μπάντα που κάλυπτε το προηγούμενο σχήμα, τον Lou Rawls. Τότε που πήγαμε στο Monterey, o Paul και εγώ αρχίσαμε να γυρνάμε χωριστά και ήταν κάπως απόμακρος μαζί μου εκεί. Αποφάσισε ότι ήθελε να είναι ελεύθερος εκείνο το Σαββατοκύριακο και με έστειλε να διασκεδάσω μόνη μου. Δεν με ένοιαξε, ήμουν ευτυχής να έχω τον χρόνο να γυρνάω με μερικούς από τους υπέροχους, ταλαντούχους ανθρώπους εκεί. Είχα ένα φιλικό ραντεβού με τον γοητευτικό Scott McKenzie (the Mamas & the Papas) και ο Artie θα με πήγαινε να δω την ταινία του Dylan, Don't Look Back, η οποία μόλις είχε βγεί. Θυμάμαι τον μεγάλο Otis Redding, όπως ότι μπορεί να περιγραφεί σαν ένας ώριμος άνδρας. Τόσο καλά περιποιημένος και έξυπνα ντυμένος. Σε κάποια στιγμή η Janis Joplin με χτύπησε στην πλάτη και γρύλισε "Γράφεις δικά σου πράγματα εεεε;"

Μετά μου πρόσφερε για να μοιραστώ μαζί της το μπουκάλι με το Southern Comfort αλλά αρνήθηκα. Ποτέ δεν ήμουν του πολύ ποτού. Ακόμα κέρδισα έναν εμμονικό θαυμαστή τον Phil Ochs, ο οποίος με ακολουθούσε επίμονα. Αν και είχα ακούσει για αυτόν, ποτέ δεν τον είχα συναντήσει και δεν τον αναγνώρισα. Νόμιζα ήταν κάποιος παράξενος τύπος που μου κολλάει, αν και ήταν ομορφούλης. Ω, Θεέ μου, πώς θυμάμαι την μυρωδιά από το λιβάνι το απόγευμα, καθώς έπαιζε ο Ravi Shankar, πως η ράγγα στριφογύριζε τριγύρω, πόσο spiritual έμοιαζε, πόσο θαυμάσιο να είναι τόσοι πολλοί ανήσυχοι άνθρωποι μαζί σε ένα μέρος.

John the Baptist (1970)

https://www.youtube.com/watch?v=2AQ5e4bzfNg

Μία παράξενη ανάμνηση που έχω είναι από ένα πάρτυ στην σουίτα του Hugh Hefner στο Highlands Inn Motel. Δεν ήμουν εκεί σαν playmate, θα πρόσθετα! Το μοτέλ είχε διατεθεί για το φεστιβάλ και πολλοί μουσικοί είχαν καταλύσει εκεί. Ήταν διακοσμημένο με fake Σκωτσέζικα καρό υφάσματα και πολύ ευχάριστα φτιαγμένα τζάκια, μία Αμερικανική άποψη της Σκωτίας. Το απόγευμα ο Hefner καθόταν δίπλα στον Tommy Smothers, τον οποίο είχα συναντήσει στο Λονδίνο. Μπορούσα να δω ότι ήταν σε μία καλή διάθεση λέγοντας αστεία μεταξύ τους. Ο Paul κατέφθασε με μία νέα γυναίκα και το νεογέννητο μωρό της. Εκείνη άρχισε να θηλάζει το μωρό της και όταν έφυγαν με τον Paul από το δωμάτιο ο Hefner γύρισε στον Tommy και του είπε "Το είδες αυτό;" "Ναι. Αηδιαστικό" Ο Hefner συμφώνησε και ποτέ δεν θα ξεχάσω την υποκρισία του. Ο άνθρωπος που ήταν εθισμένος με τα βυζιά, έβρισκε τον θηλασμό αποκρουστικό. Είχα δει την καταστροφή των οργάνων από μπάντες όπως οι the Move πριν, αυτό ήταν πολύ "in" εκείνη την περίοδο με τους Άγγλους. Όλοι το έκαναν. Γι'αυτό το έκαναν και οι the Who, έτσι ο Hendrix έπρεπε να σκεφτεί κάτι άλλο. Καθώς λαμπάδιασε την κιθάρα του στο τέλος του "Wild Thing" την τελευταία νύχτα, θα ορκιζόμουν ότι είδα το πρόσωπο της μητέρας μου να προβάλει μέσα από τις φλόγες. Την στιγμή εκείνη γνώριζα ενστικτωδώς ότι είχε πεθάνει. Ήταν μία πολύ δυνατή εμπειρία και με επηρέασε βαθιά, αλλά δεν υπήρχε γρήγορος τρόπος να τηλεφωνήσω στο σπίτι από την μέση ενός χωραφιού. Ακόμα περισσότερο δεν ήθελα να σιγουρευτώ, όχι τότε. Δεν μπορούσα να αντιμετωπίσω την πραγματικότητα. Μετά το Monterey ο Paul έγινε όλο και πιό απόμακρος μαζί μου.

Υποτίθεται όλοι θα επιστρέφαμε στην Νέα Υόρκη μαζί, αλλά ήθελα να μείνω στην Καλιφόρνια και να περάσω κάποιο χρόνο στο Σαν Φρανσίσκο. Όταν το είπα στον Paul, μου πέταξε το εισιτήριο επιστροφής πάνω μου και είπε "γειά!" χτυπώντας την πόρτα πίσω του. Κάποιος μου βρήκε ένα δωμάτιο στο σπίτι που έμεναν ο Steve Miller με την μπάντα του και μετακόμισα εκεί. Ο Artie με την κοπέλα του έμειναν μαζί μου την πρώτη νύχτα επειδή ανησυχούσαν για μένα, αλλά έπρεπε να επιστρέψει στη Νέα Υόρκη, έτσι μου έδωσε μερικά χρήματα και μου είπε να προσέχω. Ήταν ένα ειρωνικό μέρος για να μείνει κάποιος στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Οι Grateful Dead έμεναν στην διπλανή πόρτα.
Ήταν το καλοκαίρι που το Haight-Ashbury είδε την άνοιξη της ψυχεδέλειας και βέβαια οι Dead ήταν στην καρδιά της ψυχεδέλειας. Όλοι σε αυτό το σπίτι έμοιαζαν να κάνουν πολύ LSD. Ο μηχανικός ήχου τους Owsley Stanley (ή The Bear) ήταν ο πρώτος αλχημιστής/χημικός για να παράγει μεγάλες ποσότητες από το πράγμα και το πρόσφερε έξω στους ανθρώπους συχνά τζάμπα. O Owsley ήταν μία μορφή. Μικρόσωμος, φαλακρός αλλά με χοντρές τούφες από λεπτές τρίχες, είχε γεννηθεί στην Αυστραλία και ήταν σίγουρα καμιά δεκαριά χρόνια μεγαλύτερος από κάθε άλλον. Έμοιαζε να ξέρει τον καθένα.

Λέγεται ότι είχε κάνει τεράστιες ποσότητες ουσιών. Νομίζω ότι κάποιος καλός Θεός πρέπει να με προστάτεψε τότε-μου πρόσφεραν LSD και δεν αισθάνθηκα ότι ήταν ο σωστός τόπος και χρόνος. Τρομάζω όταν σκέφτομαι τι θα μπορούσε να μου είχε συμβεί αν δεν αρνιόμουν. Θα είχα πέσει σε κάποιο χίπικο εφιάλτη και ποτέ δεν θα άκουγε ξανά κανείς για μένα. Αντί για αυτό, ξόδεψα τον περισσότερο χρόνο μου με την μπάντα του Steve Miller, που συνόδευαν τον Chuck Berry ενώ υποστήριζε τον Jimi Hendrix στο Fillmore. Ήξερα τον Mitch Mitchell (ντράμερ) , έτσι ξόδεψα μία ολόκληρη εβδομάδα παρακολουθώντας αυτούς τους μεγάλους μουσικούς να παρουσιάζουν και κάναμε πλάκα στα καμαρίνια. Θυμάμαι τον Berry σαν τρομερό σόουμαν, που συνύφαινε τα τραγούδια του με ποίηση. Το να παρακολουθώ τον Hendrix ήταν πάντα υπέροχο. Ο άνθρωπος ακτινοβολούσε στην σκηνή. Στα παρασκήνια πάντα ήταν τριγυρισμένος από πανέμορφες και ντελικάτες γυναίκες, αν και μαζί μου ήταν ντροπαλός. Ακόμα δεν είχα επιβεβαιώσει εάν η μητέρα μου ήταν νεκρή και ήμουν εντελώς μόνη μέσα στις ανησυχίες μου χωρίς κάποιον να με ανακουφίσει με έναν λόγο. Έτσι πέρασα τον χρόνο μου στο σπίτι της μπάντας του Miller, βοηθώντας, μαγειρεύοντας και αποφεύγοντας να πάω σπίτι. Ήταν ο Tim (Davis), ο Αφροαμερικανός ντράμερ τους που τελικά είδε ότι κάτι συνέβαινε και με είχε υπό την επίβλεψή του για δυό εβδομάδες. Ήταν ένας ψηλός, αρρενωπός άνδρας και το καουμπόυκο καπέλο του τον έκανε ακόμα πιό επιβλητικό. Μία μέρα πήγαμε σε ένα μέρος για χάμπουργκερ. Ο σερβιτόρος κοίταξε αυτόν τον εντυπωσιακό νέγρο και με αγένεια απαίτησε να βγάλει το καπέλο μέσα στο μαγαζί. Εκείνος αρνήθηκε ευγενικά και φύγαμε. Ήταν η πρώτη φορά που διαπίστωσα πόσο δύσκολο ήταν να είναι κάποιος νέγρος εκείνες τις μέρες στην Αμερική. Τελικά μπήκα σε ένα αεροπλάνο για να επιστρέψω στην Νέα Υόρκη.

Ο Paul ήταν σε περιοδεία στον Καναδά και με κάλεσε και ζήτησε να τον περιμένω στην Νέα Υόρκη. Έπρεπε να τον ευχαριστήσω σε μεγάλο βαθμό για την περιπέτειά μου στην Αμερική, αλλά ήξερα ότι δεν ήταν ο κατάλληλος άνδρας για μένα. Αν και και δεν ήταν τίποτα για μένα να περιμένω στο σπίτι, έπρεπε να βρώ τι συνέβαινε αργά ή γρήγορα, έτσι πέταξα πίσω στο Λονδίνο. Η μητέρα μου είχε πεθάνει την νύχτα εκείνη που το οραματίστηκα στο Monterey. Η καρδιά μου σχεδόν σταμάτησε να κτυπά όταν μου το είπαν. Δεν ήταν μία μεγάλη κηδεία, απλά μία μικρή αποτέφρωση, που παρευρέθηκαν μόνο λίγοι φίλοι. Προσπάθησα να παρηγορήσω τον εαυτό μου με την σκέψη ότι θα της έδινε χαρά να ξέρει ότι ήμουν στο Monterey, αλλά ο τρόμος του να μην βρίσκομαι εκεί με επηρέασε βαθιά, ιδιαίτερα όταν έμαθα ότι με περίμενε ρωτώντας αν είχα γυρίσει. Απλά δεν συνειδητοποιούσα τον θάνατό της. Με στοίχειωνε η αίσθηση ότι είχα γίνει εγωίστρια να μην έχω φύγει για το Λονδίνο νωρίτερα, αν και δεν θα μπορούσα να κάνω τίποτα γι'αυτήν. Πέρα του ότι είχα χάσει την μητέρα μου, δεν ήξερα τι συνέβαινε στην καριέρα μου. Ο Denny Cordell ήταν ακόμη ο μάνατζέρ μου, αλλά προσπαθούσε να με ξεφορτωθεί. Ήταν σαν η ζωή μου να κατέρρεε γύρω μου.

The Ocean (1970)

https://www.youtube.com/watch?v=sy-p_aSaF5s

Το καλοκαίρι του '67 ο Cordell είχε ένα τεράστιο χιτ με το "A Whiter Shade of Pale" (Procol Harum). Με ήθελε να ηχογραφήσω μία version του "Museum", ενός τραγουδιού του Donovan, αλλά το ορχηστρικό της Β' πλευράς πιστώθηκε στους D. Cordell Tea Time Ensemble (στην πραγματικότητα ένα άλλο σχήμα που έκανε παραγωγή, τους Georgie Fame & the Blue Flames. Η γυναίκα του Cordell, η Mia πήρε τα credits ως συμπαραγωγός με τον Keith Reid αν και κανένας τους δεν αναμίχθηκε. Σκέφθηκα ότι ήταν πολύ κακόγουστο και αρνήθηκα να το προμοτάρω, έτσι ο Denny είπε ότι μόλις έσκισα η ίδια το συμβόλαιό μου. Ήμουν ακόμα χωρίς ελπίδα για δουλειά και τώρα που η μαμά μου είχε φύγει δεν υπήρχε άλλος να με βοηθήσει να ανταπεξέλθω.

Έδωσα μερικές παραστάσεις στο Les Cousins, αλλά ήμουν σε άσχημη κατάσταση και μετά ανακάλυψα ότι ήμουν έγκυος. Αποφάσισα να κρατήσω αυτό το παιδί, παρά το γεγονός ότι ο πατέρας δεν έπαιρνε καμία ευθύνη. Η καριέρα μου ήταν σε μαρασμό και θα έχανα την ευαίσθητη, αγαπημένη μου μητέρα. Χρειαζόμουν κάποιον να αγαπήσω και το μωρό μου θα κάλυπτε αυτό το κενό. Ήμουν αποφασισμένη να ανταπεξέλθω. Θα προσπαθούσα να κρυφτώ για λίγο από την ζωή και με πολλούς τρόπους νομίζω ότι ο υιός μου που γεννήθηκε τον Μάιο του '68 με έσωσε από την θλίψη. Δύο μήνες πριν την γέννησή του έκανα μία συμφωνία με την Witchseason, την εταιρεία του Joe Boyd. O Cordell με είχε βγάλει από το folk περιβάλον και προσπάθησε να με κάνει μία mainstream σταρ χωρίς επιτυχία και επομένως έψαχνα κάποιον να με ξαναβάλει. Η προσέγγισή του με υπερπαραγωγές έγχορδων και πνευστών είχαν κάνει τα demos μου να ακούγονται σαν Euro-pop, ενώ ο Joe ήταν πιό ευαίσθητος και κατάλληλος παραγωγός για μένα. Κανόνισε ένα ραντεβού που πήγε καλά.

Ο Joe ήταν ένας έξυπνος, καλοβαλμένος νέος Αμερικανός που είχε βάση στην Αγγλία. Ψηλός με γαλάζια μάτια και ωραία ζυγωματικά, θα ανακάλυπτε τους the Incredible String Band, τους Fairport Convention, τον Nick Drake και άλλους. Έκανα 4 κομμάτια demos με τον Joe και μου είπε ότι ήθελε να κάνω ένα άλμπουμ στην Αμερική, αλλά θα έπρεπε να έχω πριν το μωρό μου και ότι θα με φρόντιζε στο ενδιάμεσο. Εκείνες τις μέρες δεν ήταν εύκολο για μία ανύπαντρη μητέρα με ένα παιδί να βρει στέγη, αλλά χάρη στον Joe και στην φίλη του Caroline Coon συνιδρύτρια της Release, που δούλευε αλήθεια σκληρά κατά την γνώμη μου, πήρα ένα δωμάτιο σε ένα σπίτι για ανύπαντρες μητέρες. Ο Joe μου έδινε μία προκαταβολή 15 δολλάρια την εβδομάδα, όχι άσχημα αλλά όχι και πλουσιοπάροχα. Εκτός του ότι έπρεπε να πληρώνω για τα πάντα, ενοίκιο, πάνες, πλυσίματα. Μετά από 6 μήνες όταν ο καθένας θα παρατηρούσε ότι φαινόμουν πολύ αδύνατη το έκανε 20 δολλάρια. H ζωή άρχιζε να αλλάζει, είχα μία συμφωνία για ηχογράφηση, καλούς φίλους και ένα όμορφο αγοράκι. Άρχισα βαθμιαία να κάνω κομμάτια ηχογραφήσεων για την Witchseason και ήταν τότε που συνάντησα τον Nick Drake. Ήμουν στο στούντιο μία μέρα όταν ένας ντροπαλός νεαρός μπήκε μέσα. Ήταν ψηλός σαν τον Joe αλλά καμπούριαζε σαν να του έλειπε αυτοπεποίθηση. Νόμιζα ότι ήταν λίγο παράξενος χαρακτήρας μέχρι που άκουσα τη μουσική του και κατάλαβα πόσο καλή ήταν. Ο Joe θα μας ενθάρρυνε να κάνουμε παρέα, πηγαίνοντάς μας σε γκαλερί και σε κονσέρτα. Συχνά παίζαμε χαρτιά και περιστασιακά ο Nick θα έλεγε κάτι πνευματώδες αλλά σπανίως καθώς ήταν τόσο ντροπαλός.

Ενδιαφερόταν να με ακούει να μιλάω για τον Bert, τον Davy (Graham) και τον John, αλλά ποτέ δεν ήταν η ψυχή της συντροφιάς. Όλοι εμείς που αναμιγνυόμασταν στην Witchseason συνηθίσαμε να τον έχουμε εκεί γύρω και εγώ αγάπησα τον εύθραυστο αυτόν νέο άνδρα σαν αδελφό και ήθελα να τον προστατεύω. Ένα μοιραίο βράδυ του Σεπτέμβρη του 1968 με πήραν σε μία παράσταση στο Chelsea College Of Art Folk Club από τον Αμερικανό τραγουδιστή της folk Jackson C. Frank, τον οποίο είχα συναντήσει στο Les Cousins. Δεν τον ήξερα καλά, αλλά μου φάνηκε πολύ γενναίος. Είχε τραυματιστεί άσχημα σαν παιδί σε μία φωτιά στο σχολείο του που τον έκανε να κουτσαίνει από το ένα πόδι και του άφησε μία ουλή που έπρεπε να πας κοντά του για να την διακρίνεις στο πρόσωπο και στο λαιμό. Όταν τελικά πήρε την αποζημίωσή του από το ατύχημα αποφάσισε να την ξοδέψει μετακομίζοντας στο Λονδίνο για να γίνει τραγουδιστής και τραγουδοποιός με βάση του το ξενοδοχείο Cumberland. Όχι ψηλός, άφηνε τα ξανθά του μαλλιά μακριά. Ήταν πολύ ταλαντούχος με μία αγνή, διακριτική φωνή και ένα συναρπαστικό τρόπο να παίζει κιθάρα. Σε όλους άρεσε. Δεν νομίζω να υπήρξε ποτέ αγενής σε κάποιον. Θυμάμαι είχε κάνει σχέση με την Sandy Denny όταν ήταν ακόμα νοσοκόμα και ήταν ένα πολύ ωραίο ζευγάρι. Εκείνο το βράδυ μου είπε να φέρω την κιθάρα μου μαζί, ώστε να παίξω ένα τραγούδι και να συναντήσω αυτόν τον τύπο από την Σκωτία, τον Johnny. Και έτσι συνάντησα τον John Martyn.

Stormbringer (1970)

https://www.youtube.com/watch?v=ZTxQj8VBqyU

Παρά τα όσα καλά συνέβαιναν στη ζωή μου, μέσα μου ήμουν ακόμα το μικρό κορίτσι, που μαζευόταν με την αγριάδα του πατέρα του, ένα παιδί που είχε χάσει την μητέρα του και έψαχνε για αγάπη. Να ποιός πλαγιοκοπήθηκε από αυτό το ξυπόλητο παιδί με το αγγελικό πρόσωπο και τα κυμματιστά μαλλιά που έπαιζε υπέροχα την κιθάρα του. Σίγουρα ήμουν ευάλωτη στα κακά παιδιά και όταν συνάντησα αυτό το γοητευτικό πλάσμα έπεσα ξερή. Έμοιαζε αιθέριος τόσο διαφορετικός από το πρόσωπο που αργότερα θα εγκατέλειπα. Ήταν λαμπερός, ο κόσμος ήθελε να δει αυτόν τον δραστήριο νεαρό με τα μάτια σαν από άγγελο του Botticelli και το χάρισμα της αφήγησης. Για τον John, χρόνια μετά περιέγραφε την συνάντησή μας σε ένα περιοδικό κάπως έτσι: "Είδα αυτό το πρόσωπο με τα μεγάλα μάτια και το μεγάλο ντεκολτέ με τα μεγάλα βυζιά και απλά έπρεπε να κοιτάξω και δεύτερη φορά". Για το πρώτο μας ραντεβού πήγαμε σε ένα trendy μπιστρό στο Chelsea. Με εξέπληξε όταν μίλησε σε άψογα Γαλλικά στο σερβιτόρο.

Ήταν από αυτές τις συναντήσεις που μοιάζουν μαγικές. Δεν μπορούσαμε να μείνουμε μακριά ο ένας από την συντροφιά του άλλου εκείνες τις πρώτες μέρες και πηγαίναμε παντού μαζί. Η αδελφή μου ήταν πολύ χαρούμενη να είναι υπεύθυνη για τον μικρό υιό μου για δύο εβδομάδες, έτσι με τον John θα περνάγαμε λίγο αξιόλογο χρόνο μαζί.
Είπα στον Joe ότι είχα συναντήσει αυτόν τον Γλασκωβέζο κιθαρίστα και ήθελα να δουλέψω μαζί του. "Άσχημο σκηνικό" ήταν όλα όσα είπε. Πρέπει να ήξερε την φήμη του John και προσπαθούσε να με ειδοποιήσει, αλλά ήμουν ερωτευμένη. O John γεννήθηκε στο Surrey το 1948, αλλά οι γονείς του χώρισαν όταν ήταν πέντε χρονών και η μητέρα του τον άφησε με την γιαγιά του στην Γλασκώβη για μεγάλη περίοδο. Ήταν μοναχοπαίδι μέχρι τα τέλη της εφηβείας του, όταν η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε και του έδωσε έναν αδελφό και μία αδελφή. Πριν την άφιξή τους είχε την προσοχή της γιαγιάς του και μόνο.

Τελικά έμαθα ότι τα παιδιά που ανατρέφονται από τη γιαγιά είναι τα δυσκολότερα από όλα για να ζήσεις μαζί. Η γιαγιά είναι η ιδανική για να αναθρέψει ένα παιδί, πάντα στο παρασκήνιο προσπαθώντας να αντιπαρέλθει το γεγονός ότι η μητέρα είναι απούσα, κάνοντας την δουλειά με χάρη-και κάθε γυναίκα στην ζωή τους στο μέλλον καλείται να κάνει το ίδιο. Ήμουν τόσο άπειρη για να αντιληφθώ τι ζημιά έκανε στην παιδική ηλικία του John, ιδιαίτερα καθώς δεν έδειχνε κανένα σημάδι ενόχλησης σε αυτές τις πρώτες μαγικές ημέρες. Επίσης δεν γνώριζα τίποτα για την κακή φήμη που είχε στην Γλασκώβη. Δεν είχε ποτέ πει ότι είχε ένα background βίας και ένα ποινικό μητρώο και δεν συνειδητοποίησα ότι η Αγγλική προφορά του ήταν προσποιητή. Αργότερα θα άκουγα το φυσικό Γλασκωβέζικο γρύλισμα όλο και συχνότερα. Αλλά αν η εικόνα του John ήταν θέατρο, έμοιαζε αληθινή σε εμένα. Μερικοί άνθρωποι τον είχαν για φιγουρατζή, αλλά εγώ νόμιζα ότι ήταν συναρπαστικός. Η μουσική που είχαμε ξεκινήσει να δουλεύουμε παρέα ήταν πολύ ωραία και ο Joe ήταν αλήθεια πολύ χαρούμενος με αυτό. Ήταν όταν μας προτάθηκε να πάμε στην Αμερική να ηχογραφήσουμε, τότε που ο John μου ζήτησε να τον παντρευτώ. Τελέσαμε την πράξη στο Hampstead Registry Office τον Απρίλιο του '69. Ο Joe ήρθε, φέρνοντας μαζί του τον Nick Drake και επίσης εμφανίστηκε και η μητέρα του John.

Αυτή νόμιζε ότι το πάρτυ ήταν ένα παράξενο παιχνίδι και τόσο μποέμ. Νόμιζα ότι πάντα ήμουν η "μεγαλύτερη γυναίκα" (18 μήνες μεγαλύτερη του John) στα μάτια της οικογένειάς του. Μετά όλοι πήγαμε στο μικρό μας διαμέρισμα στο Hampstead, όπου ο John είχε ετοιμάσει φαγητό και ο Joe έφερε σαμπάνια και ποτήρια. Τον Αύγουστο μετακομίσαμε στην Αμερική, όπου ο Joe ήθελε να πάρω το άλμπουμ μαζί μου. Η πρώτη μας στάση ήταν το Chelsea Hotel στην Νέα Υόρκη, αλλά δυό μέρες αργότερα πήγαμε στο Woodstock, μία πολυτελή αποικία σε μία θαυμάσια ύπαιθρο, όπου ο Bob Dylan είχε ένα σπίτι. Μείναμε σε ένα ελκυστικό μικρό σπίτι με βεράντα, όπου περάσαμε τρεις μήνες κάνοντας πρόβες για αυτό που θα ήταν το σόλο άλμπουμ μου.

Η συνεισφορά του John γινόταν όλο και μεγαλύτερη και η μουσική που κάναμε ήταν τόσο καλή, που το να συνυπάρξουμε σαν ντουέτο έμοιαζε η σωστή κατεύθυνση για να πάρουμε. Συναντήσαμε πολλούς καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων φίλων του Dylan, όπως οι Happy and Artie Traum και ο μπασίστας μας Harvey Brooks. Ο Harvey ήταν ένας αγαπητός άνθρωπος, Εβραίος, που έμοιαζε να του αρέσει που υπήρχε καπνιστός σολωμός στο ψυγείο μας, αλλά επέμενε να φέρνει τα δικά του κουλούρια. Υπήρχε ένα όργανο στο σπίτι, που ο μουσικός διευθυντής μας Paul Harris θα έπαιζε και ο Levon Helm (κοίτα the Band) θα ερχόταν να παίξει ντραμς σε δύο κομμάτια. Μία μέρα ο Jackson C. Frank εμφανίστηκε στο σπίτι κραδαίνοντας μία μαχαίρα και απειλώντας τον John για κάτι. Ποτέ δεν ανακάλυψα ποιό ήταν το πρόβλημα, αλλά αφού ο John του είπε να φύγει δεν τον ξαναείδαμε ποτέ. Αργότερα άκουσα ότι τον έβλεπαν να τρέχει ολόγυμνος γύρω από το Woodstock με ένα μεγάλο σπαθί στο χέρι του, αλλά οι χωρικοί τον είχαν πιά μάθει και ζούσαν με αυτό. Φτάσαμε μόλις το Woodstock συνέβαινε (στην πραγματικότητα λάμβανε χώρα γύρω στα 50 μίλια μακριά στο Bethel), αλλά το Woodstock ήταν γεμάτο ανθρώπους που νόμιζαν ότι πρόκειτο να τσιλιμπουρδίσουν στον πίσω κήπο του Dylan.

Woodstock (1970)

https://www.youtube.com/watch?v=zfzudigvHhY

Μπορούσες να αισθανθείς τον παλμό του φεστιβάλ παντού και υπήρχε και ένας θόρυβος για εμάς το Αγγλικό ζευγάρι. Οι νύχτες μας πέρναγαν με εμάς να καθόμαστε στην βεράντα παρακολουθώντας τις πυγολαμπίδες να χορεύουν και να μεθάμε στην οσμή των ελάτων. Ήταν μία νέα εμπειρία για μένα. Υπήρχαν δέντρα τριγύρω παντού και παράξενοι γρύλοι που θα πήδαγαν μέσα στο σπίτι αν άφηνες την πόρτα ανοιχτή. Υπήρχαν επίσης φίδια που έρχονταν έρποντας από τα δέντρα αν και ευτυχώς ποτέ δεν συναντήσαμε κάποιο. Το εξώφυλλο του Stormbringer! περιέχει αυτή την εικόνα τέλεια. Μία νύχτα γύρω στις 3 ο πιό πανέμορφος ασημένιος σκόρος, σαν ασημένια καρφίτσα (κόσμημα) προσγειώθηκε στο καφτάνι που φόραγα. Καθόμουν εκεί, κουρασμένη και είχα καρφώσει την ματιά μου στον λευκό τοίχο, όταν είδα το περιστρεφόμενο φως στον τοίχο. Μπορείς να το δεις;

Ρώτησα τον John και αυτός είπε ότι μπορούσε. Τον ρώτησα αν γνώριζε από που θα μπορούσε να ερχόταν και μου είπε ότι μάλλον εγώ η ίδια το προκάλεσα. Την τελευταία φορά που βρεθήκαμε μαζί σαν οικογένεια στα '90'ς, ο John είπε την ιστορία και όλα τα παιδιά μας άρχισαν τα "wow" και τα "cool". Ούτε ο John ούτε εγώ οδηγούσαμε, ένα απόλυτο εμπόδιο στην Αμερική, όπου πρακτικά ο καθένας μπορεί να οδηγεί από τα 16 του χρόνια. Ευτυχώς οι γείτονες ήταν αλήθεια ευγενικοί και τις ζεστές ημέρες προσφέρονταν να μας παίρνουν με το αυτοκίνητό τους στο Palenville, ένα χωριουδάκι θαμμένο στα Catskill Mountains. Ήταν εξαιρετικά όμορφα εκεί.

Υπήρχε ένα μικρό ποταμάκι που κυλούσε ορμητικά στην πλαγιά του βουνού και ο John συνήθιζε να το κατεβαίνει πάνω σε μία φουσκωμένη σαμπρέλα. Θα έφτανε κάτω μελανιασμένος και δαρμένος, αλλά ποτέ αυτό δεν τον αποθάρρυνε από το να ξανακάνει. Ήταν περιπετειώδης, πάντοτε ρισκάροντας στα βαθιά ή στα ορμητικά νερά, όταν πήγαινε για ψάρεμα ή απλά έτσι, επειδή ήθελε να περάσει στην άλλη πλευρά του βουνού. Εμένα από την άλλη πλευρά δεν μου άρεσε ούτε καν να κολυμπάω. Θα καθόμουν και θα έπαιζα με το μωρό, απολαμβάνοντας αυτήν την πλούσια, πυκνόφυτη γωνιά της Αμερικής, που πάντα έμοιαζε να έχουμε δική μας. Θα ονειρευόμουν το να ζω σε αυτήν την άγρια περιοχή, αλλά στην πραγματικότητα, με ένα τόσο μικρό παιδί ήμουν πολύ πιό άνετα στο Woodstock, που αν μη τι άλλο διέθετε ένα σούπερ μάρκετ. Στο δρόμο μας προς ή από αυτόν τον παράδεισο θα σταματούσαμε σε ένα εκτός δρόμου χαμπουργκεράδικο. Οι οικοδεσπότες του ήταν φίλοι με ένα ηλικιωμένο ζευγάρι που είχε ερωτευθεί το αγοράκι μου. Μας περνούσαν για ζευγάρι παλαβών χίπις που δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει στα έξοδα ενός μωρού και προσφέρθηκαν να μας το αγοράσουν έναντι 35.000 δολλαρίων. Αρνηθήκαμε ευγενικά.

Το Σαββατοκύριακο την 4η Ιουλίου ο John κι εγώ προσκληθήκαμε να λάβουμε μέρος σε μία φιλανθρωπική συναυλία στο Woodstock Playhouse, υπέρ του πρότζεκτ του Pete Seeger (για τον καθαρισμό του ποταμού Hudson). Έμοιαζε σαν να υπήρχε ζύμωση μίας ηλεκτρικής καταιγίδας και εκείνη η νύχτα ήταν κατακλυσμιαία. Για κάποιο λόγο, που μόνο ο ίδιος γνώριζε, ο John αποφάσισε να παρουσιάσει πέντε-έξι κομμάτια (συμπεριλαμβανομένης μίας υπέροχης εκδοχής του "Don’t Think Twice, It’s All Right" (βλέπε Dylan), προτού με καλέσει πάνω στη σκηνή. Τραγούδησα ένα τραγούδι και έφυγα από την σκηνή μέσα σε ένα δυνατό χειροκρότημα και ουρλιαχτά επευφημισμού. Ο John τελείωσε ότι υποτίθεται ήταν για τους δυό μας μόνος του. Στο τέλος του σόου όλοι μαζεύτηκαν στο φουαγιέ και εμείς χωριστήκαμε ανάμεσα στο πλήθος. Αναρωτιόμουν τι να κάνω όταν είδα τον Bob Dylan να περνάει την είσοδο. Λεπτός σαν γαζέλα, φορούσε ένα φράκο και λευκό πουκάμισο. Ήμουν ένθερμη οπαδός του Dylan από τα 15 μου και η μητέρα μου με φώναζε στο μπροστινό δωμάτιο να δω αυτόν τον ενδιαφέροντα νέο άνδρα να εμφανίζεται στην τηλεόραση σε ένα σόου που δεν υπάρχει πιά και λεγόταν Madhouse On Castle Street. Ήταν η πρώτη φορά που οποιοσδήποτε στην Αγγλία άκουγε το "Blowin’ In The Wind" και έπαθα κεραυνοβόλο έρωτα. Έτσι εδώ τώρα βρισκόταν το είδωλό μου συνομιλώντας με τον άνδρα μου. Μετά είδα ότι κοίταζε εμένα. Άρχισε να περπατάει προς το μέρος μου.

Συνέχεια

Give Us a Ring (1970)

Βασάνιζα το μυαλό μου να βρώ κάτι να πω σε αυτόν τον άνδρα, του οποίου η μουσική είχε τόσο επηρεάσει όλη την ζωή μου. "Είμαι αλήθεια ευτυχής που σας γνωρίζω" είπε. "Ω, δεν υπάρχει πιθανότητα να ξέρετε τι σημαίνει για μένα να σας γνωρίζω" γουργούρισα και αυτός γέλασε και πήρε το χέρι μου τραβώντας με κοντά του ώστε να τον φιλήσω στο μάγουλο. Προς στιγμήν νόμισα ότι είχε καρφώσει το βλέμμα του στο στήθος μου, αλλά συνειδητοποίησα ότι έβλεπε ένα μενταγιόν που κρεμόταν γύρω από το λαιμό μου, ένα δώρο του John. Ακούγεται τρελό, αλλά υπήρχε αυτή η άμεση ενσυναίσθηση. Αισθάνθηκα ότι ο Dylan κοίταζε μέσα στην ψυχή μου, ότι γνωρίζαμε ο ένας τον άλλον σε κάποια άλλη ζωή. Μετά παρατήρησε ότι το ένα από τα μοκασίνια μου ήταν λυμένο και προς στιγμήν είχα ένα έντονο συναίσθημα ότι θα γονάτιζε να μου το δέσει. Σε αυτή την στιγμή ο John όρμησε και μας τράβηξε μακριά. Ακόμα χειρότερα με έσπρωξε. Άκουσα τον Dylan να λέει κάτι σαν "Μην την χτυπήσεις φίλε ένα γειά είπε" και μετά ο John γρύλισε να μπώ στο αυτοκίνητο. Καθώς φεύγαμε γύρισα να κοιτάξω από το πίσω παράθυρο του βαν που επιβαίναμε. Ο Dylan στεκόταν μόνος με το γιακά του σηκωμένο, να μας παρακολουθεί να ξεμακρυνόμαστε. Τι συνέβη; Ήμουν ταπεινωμένη και όταν επιστρέψαμε στο σπίτι, μία πλευρά του John που δεν είχα δει πριν, εμφανίστηκε. Έγινε αλλόφρονας. Άρχισε να φωνάζει και να μου πετά πράγματα μαζί και ένα πηρούνι που με χτύπησε κάτω από το μάτι. Νόμιζα ότι είχε τρελαθεί. Ήταν τρομακτικός. Δεν είχα ιδέα ότι ήταν ικανός για τέτοια βίαιη συμπεριφορά. Έφευγα αμέσως, αλλά τελικά έπεσε στα γόνατα και με δάκρυα με ικέτευε να μείνω, υποσχόμενος να μην ξανακάνει ποτέ πιά κάτι τέτοιο. Θα πιστεύατε πως μία γυναίκα που είχε μεγαλώσει σε σπίτι όπου υπήρχε βία δεν θα έκανε ποτέ τα ίδια λάθη με την μητέρα της. Δυστυχώς δεν είναι τόσο εύκολο το πράγμα. Πόσες άλλες γυναίκες δεν έκαναν την ίδια μοιραία επιλογή που έκανα και εγώ τότε; Κοίταξα αυτόν τον άνδρα που σπάραζε στα πόδια μου και σαν ανόητη σκέφτηκα ΄Δεν μπορώ να τον αφήσω, είναι αξιοθρήνητος΄. Ήταν τόσο ανασφαλής, τόσο ζηλιάρης, αυτό το παιδί που είχε μεγαλώσει με την γιαγιά του, που ποτέ στ'αλήθεια δεν γνώριζε αν η μητέρα του τον αγαπούσε ή όχι. Υποσχέθηκε ότι δεν θα χάσει ποτέ ξανά την αυτοκυριαρχία του και ήμουν τόσο αφελής να τον πιστέψω. Έτσι έμεινα. Νομίζεις ότι αν μείνεις θα μπορείς να βοηθήσεις κάποιον έτσι, ότι η αγάπη μπορεί να νικήσει τα πάντα. Επίσης αισθάνθηκα υποχρέωση να μείνω επειδή είχαμε συμβόλαιο με την Warner Brothers για να κάνουμε το άλμπουμ και δεν μπορούσες να παρατήσεις έτσι τους ανθρώπους. Είχαν ρίξει τόσα χρήματα και θα ήταν πολύ αντιεπαγγελματικό. Αλλά αν ήξερα τι θα με περίμενε, πόσες φορές το ίδιο σενάριο βίας που ακολουθούνταν από μετάνοια θα παιζόταν, θα είχα τρέξει μέσα στην νύχτα ουρλιάζοντας και δεν θα κοίταγα ξανά πίσω μου, αλλά αυτό σημαίνει στερνή μου γνώση να σ'είχα πρώτα. Εκείνη την νύχτα ο καιρός τελικά χάλασε και ξέσπασε μία άγρια καταιγίδα.

Auntie Aviator (1970)

Ήταν πολύ ζέστη την Δευτέρα καθώς περπατούσα για το σούπερ μάρκετ στο χωριό να πάρω λαχανικά. Καθώς τα κουβαλούσα σπίτι ένα αυτοκίνητο σταμάτησε πίσω μου. Άκουσα μία πόρτα να χτυπά μετά ένας άνδρας που φορούσε ένα τουίντ σακάκι με δερμάτινες βάτες με πλησίασε. Είπε πως ήταν ο πιανίστας του Dylan, μου είπε πως ήμουν σπουδαία τραγουδίστρια και ότι ο Dylan νόμιζε ότι τον αντιπαθούσα επειδή δεν είχαμε εμφανιστεί στο σπίτι του για τσάι την Κυριακή. Πρώτη φορά θα άκουγα ότι υπήρχε μία τέτοια πρόσκληση. Ο John έχοντας φανερά ζηλέψει δεν μου είπε τίποτα και ήμουν εξοργισμένη. Μετά πρόσεξε την μελανιά κάτω από το μάτι μου. Έπρεπε να εξηγήσω ότι είχα παντρευτεί ένα ζηλιάρικο, ανασφαλές παιδί και του ζήτησα να πει στον Dylan ότι αυτός ήταν ο λόγος που δεν εμφανιστήκαμε στο σπίτι του. Όταν γύρισα στο σπίτι ρώτησα τον John για την πρόσκληση και ισχυρίστηκε ότι είχε ξεχάσει να μου το πει. Ναι καλά! Ήταν τόσο ανόητο από μέρους του να χάσουμε μία ευκαιρία σαν αυτή, που θα μπορούσε να τον οδηγήσει να παίξει με τον Dylan. Σύντομα μετά λάβαμε ένα τηλεγράφημα από την Blackhill Enterprises που μας ζήταγε να τον προσκαλέσουμε να παίξει στο φεστιβάλ στο Isle of Wight εκείνο τον Αύγουστο. Τον βρήκαμε στον τηλεφωνικό κατάλογο του Woodstock κάτω από το όνομα Zimmerman, αλλά δεν του μίλησα ούτε εκείνη την φορά και ποτέ δεν είχα άλλη ευκαιρία. Όταν επιστρέψαμε στην Αγγλία ο John θα καυχιόταν ότι θα είχε πιεί τσάι με τον Bob Dylan, αλλά στην πραγματικότητα η ανασφάλειά του δεν άφησε να συμβεί κάτι τέτοιο. Ο John ήταν μεγάλος κιθαρίστας, αλλά ο Dylan πάντα θα ήταν ο πρώτος συγγραφέας και με αυτό δεν μπορούσε να τα βάλει ο John. Σύντομα μετά από αυτά η γυναίκα του Dylan αποφάσισε ότι το σπίτι τους ήταν πολύ επικίνδυνο για τα παιδιά, επειδή ήταν χτισμένο στην πλαγιά ενός βουνού με λόφους και έτσι μετακόμισαν αφήνοντας τους Happy και Artie Traum να το προσέχουν. Ο Dylan μας έστειλε ένα μήνυμα, ωστόσο, προσφέροντάς μας να κάνουμε χρήση της πισίνας του ενώ έλειπε, πράγμα πολύ ευγενικό.

Έτσι τελικά είδαμε το σπίτι, ακόμα κι αν ο ίδιος δεν ήταν εκεί. Ήταν όμορφο, όλο δέντρα, σαν καταφύγιο, με μία φυσική πισίνα που περιείχε νούφαρα. Ενώ όλοι έκαναν γυμνισμό, γλύστρισα να δω μέσα και βρήκα το στούντιο ηχογράφησης, όπου κάθησα μόνη μεθώντας με την ατμόσφαιρα. Δεν πήγαμε στο φεστιβάλ του Woodstock. Αν και νομίζω ότι ο John ήθελε, αισθάνθηκα ότι δεν ήταν μέρος για να πάω τον μικρό μου γιό. Είχα αρχίσει να αισθάνομαι τι σημαίνει να ζεις στην Αμερικανική μεσαία τάξη της υπαίθρου και ότι ήταν ξένη σε μένα. Ήμασταν στην εξοχή, όπου ο καθένας είχε όπλο και τα περισσότερα καφέ είχαν πινακίδες που έλεγαν ΄όχι ξυπόλητοι΄ ή ΄όχι χίπις΄. Είχα αρκετά. Ένα παιδί να προστατεύσω και δεν αισθανόμουν ασφαλής εκεί. Ήθελα απλά να επιστρέψω στην Αγγλία. Αγαπούσα τα δάση και τις δασωμένες εκτάσεις και την ύπαιθρο στην Αμερική, αλλά ήμουν έτοιμη να επιστρέψω στο Hampstead. Το Stormbringer! δούλεψε θαυμάσια, αν και σταδιακά έπαψε να είναι το άλμπουμ μου και έγινε ένα πρότζεκτ του John and Beverley Martyn. Αυτό δεν με ανησύχησε, επειδή ήμασταν μαζί σε κάθε άλλο τομέα της ζωής. Ήταν χαρά μου να δουλεύω με τον Joe Boyd, που ήταν μεγάλος παραγωγός και αλήθεια ήμουν πολύ ενθουσιασμένη με ότι δημιουργούσαμε. Την 24 Σεπτέμβρη του 1969 παίξαμε στο London’s Royal Festival Hall με τον Nick Drake και τους Fairport Convention. Ήταν η πρώτη εμφάνιση των Fairport μετά από το τρομερό ατύχημα που είχαν το Μάιο και πήγαν πολύ καλά. Θεωρούσα ότι θα προωθούσαμε το άλμπουμ σαν ζευγάρι όταν κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 1971 και πράγματι εμφανιστήκαμε στο Queen Elizabeth Hall μαζί με τον Nick Drake σαν υποστήριξη και κάναμε ακόμα ένα σόου στο Bristol. Ωστόσο όταν ήταν ο καιρός να πάμε σε περιοδεία, τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν άσχημα. Ο Joe ήθελε να κάνουμε περιοδεία με τους Fairport, αλλά η Sandy Denny δεν ήταν χαρούμενη με αυτό. Το πήρα αλλιώς. Σκέφτηκα ότι ένοιωσε ότι ήμουν απειλή για το στέμμα της ως Η τραγουδίστρια της folk, ακόμα κι αν δεν ήθελα να είμαι το είδος της τραγουδίστριας της folk που ήταν αυτή. Όταν το Stormbringer! βγήκε, μεθυσμένη μου τηλεφώνησε, μιλώντας με άσχημο τρόπο, ρωτώντας αν είχα αλήθεια γράψει το "Can’t Get The One I Want", ανάμεσα σε άλλα. Την μία ή δύο φορές που εμφανίστηκα με τους Fairport, επέμενε να μάθει προκαταβολικά τι θα φορούσα στη σκηνή. Ήταν πολύ χαρούμενη να είναι εκεί ο John, αλλά εμένα δεν με ήθελε τριγύρω. Ο John έμοιαζε ικανοποιημένος με αυτό οπότε για να σταματήσω να προκαλώ άσχημα αισθήματα σταμάτησα να κάνω περιοδείες. Η Warner Brothers ήθελε να βγάλει το "Can’t Get The One I Want" σε single στην Αμερική, αλλά ο John φρίκαρε καθώς το κομμάτι ήταν δικό μου και δεν είχε σχεδόν καθόλου συμμετοχή.

Ο καημένος ο Joe έπρεπε να τους πει ότι δεν θα μπορούσε να γίνει. Ο Art Garfunkel επίσης ήθελε να το διασκευάσει αλλά ο John δεν θα το επέτρεπε ούτε αυτό. Ήθελα να κρατήσω το γάμο μου, έτσι τον άφησα να υπαγορεύσει τους κανόνες. Ήταν το τέλος της καριέρας μου αλλά δεν το είχα καταλάβει ακόμα. Θα ξεκινούσαμε το δεύτερο άλμπουμ μας Road To Ruin, μόλις πήγαμε πίσω στην Αγγλία και ο John θα έπαιρνε τον έλεγχο αμέσως. Τι προφητικός τίτλος όμως! Ήθελε να είναι σόλο καλλιτέχνης και έλεγε στον Joe πώς να κάνει την παραγωγή. Αν ο Joe έλεγε ότι ήθελε εμένα να κάνω φωνητικά, ο John θα επέμενε να κάνει αυτός. Ο Joe έχασε το ενδιαφέρον του εξαιτίας αυτού του μεγάλου παιδιού. Συνεχώς πολεμούσαν με τους εγωισμούς τους. O John ήταν τόσο χειριστικός, που ο Joe καθόταν στο στούντιο διαβάζοντας New York Times και Guardian, μη δείχνοντας ενδιαφέρον σε ότι κάναμε. Ήταν γελοίο. Δεν υπήρχε πιά η μαγεία. Δεν ήμασταν πιά ντουέτο, δεν ήμουν καν μέρος της ομάδας. Ο John είχε έρθει σε όλο αυτό ως ο κιθαρίστας μου, αλλά είχε αναλάβει σε τέτοια έκταση που αισθανόμουν έξω από οτιδήποτε. Όλοι θα παραδίδονταν στον John, που ήταν ανεξέλεγκτος. Κι εγώ απλά ήμουν ανακουφισμένη που είχε κρατήσει μέχρι τότε το λόγο του και δεν με είχε ξανακτυπήσει. Ένα ζευγάρι Αμερικανών ήρθε να μείνει μαζί μας στο Hampstead για τα Χριστούγεννα του 1969 και η γυναίκα σχολίασε το ότι μπορούσε να δει πόσο με θαύμαζε ο Joe από τον τρόπο που με κοίταγε όταν τραγουδούσα. Ο John όρμησε έξαλλος για το γραφείο του Joe με μία μαχαίρα κάτω από το χέρι του. Του έκοψε το δρόμο ένας παλιός φίλος που κατάφερε να τον καλμάρει και να τον γυρίσει σπίτι. Αυτό ήταν το είδος του άνδρα που ζούσα μαζί, ποτέ δεν ήξερα τι θα έκανε το επόμενο λεπτό. Η Γλασκώβη είναι μία σκληρή πόλη για να μεγαλώσει κανείς, πιθανόν μία ιδανική αρχή για την μουσική βιομηχανία και ο John έγινε λύκος ανάμεσα στους λύκους.

Μπορεί να έδειχνε νέος, χαριτωμένος και πράος αλλά μέσα του έπρεπε να είναι ένα σκληρό παιδί. Αυτό είναι που νόμιζε ότι έπρεπε να είναι ένας άνδρας, λίγο τυπάς, σκληρός άνδρας και το αλκοόλ του έβγαλε την αθέατη πλευρά του. Τόσο γελοίο όσο ακούγεται, ποτέ δεν κατάλαβα τι πότης ήταν εκείνες τις πρώτες μέρες. Έπινε από τα 14 του, αλλά όχι πολύ στο σπίτι του. Ήταν κοινωνικός με το ποτό, πριν και μετά τις εμφανίσεις του ή στις παμπ όπου θα συγκεντρώνονταν ένα μεγάλο κοινό γύρω του. Του άρεσε να είναι το επίκεντρο της προσοχής αλλά σπανίως βγαίναμε πια μαζί έξω. Φυσικά είχα ένα μικρό παιδί να φροντίσω, αλλά ήταν σαν να ήμουν τιμωρημένη στο σπίτι, ενώ αυτός συνέχιζε να κάνει τη ζωή του και να πηγαίνει σε περιοδείες. Για να είμαι δίκαιη, ο John είχε αναλάβει το παιδί ενός άλλου και το φρόντιζε σαν δικό του παιδί, αλλά επέμενε να έχει τον έλεγχο σε όλα, ιδιαίτερα στην μουσική-και στα χρήματα. Κράταγε σφιχτά τα χέρια του γύρω από το πορτοφόλι και ποτέ δεν είχα καθόλου λεφτά δικά μου στην έγγαμη ζωή μου. Αν χρειαζόμουν κάτι, ακόμα και τροφή, έπρεπε να τον ρωτήσω. Αν συνέχιζα να κρατάω το στόμα μου κλειστό και να είμαι καλό παιδί, θα έπαιρνα μία μικρή ανταμοιβή. Δεν είχα ακόμα αρχίσει να λαμβάνω δικαιώματα μέχρι το 1975 και τότε ακόμα ποτέ δεν πήρα το αναλογούν ποσό. Μόνο πρόσφατα ανακάλυψα ότι όταν υπέγραψα για τα δικαιώματα στα τραγούδια που γράψαμε μαζί, αυτός έβαλε μόνος του μετά μόνο το 25% στο όνομά μου.

Το έκανε αυτό χωρίς να μου πει τίποτα, απλά έσπρωξε μία κόλα χαρτί μπροστά μου και μου είπε που να υπογράψω. Ούτε αυτός, ούτε κανείς άλλος μου είπε ότι θα γινόμουν μέλος της Performing Rights Society, όπως αυτός. Ήταν τόσο έξυπνος ώστε να υπογράφει κάθε δικαίωμά του μακριά. Μία φορά υπήρξε ένα μικρό ποσό τοποθετημένο για μένα, για να κάνω ένα άλμπουμ, αλλά ποτέ δεν το είδα. Ηχογράφησα τα τραγούδια, καλά τραγούδια χρησιμοποιώντας σάμπα και ρέγγε, τραγούδια μπροστά από τον καιρό τους, αλλά μέχρι εκείνη τη μέρα δεν είχα δει ποτέ τους υπεύθυνους, το άλμπουμ τελοσπάντων ποτέ δεν κυκλοφόρησε. Ήταν σαν κανένας να μην με έπαιρνε στα σοβαρά. Το "Don’t Want To Know" στο Solid Air βγήκε σαν τζαμ μεταξύ εμένα και του John, αλλά αυτός αρνήθηκε να βάλει το όνομά μου σε αυτό. Άρχισε να παίζει ένα ρυθμό και εγώ εμφανίστηκα με δύο γραμμές "I don’t wanna know about evil / I just wanna know about love'.

John Martyn - Don't Want to Know (1973)

Αυτό είναι χαρακτηριστικό του πώς με χρησιμοποιούσε σαν μούσα του. Πάντα μου υποσχόταν ότι θα με βοηθήσει με την καριέρα μου μία μέρα, αλλά ποτέ δεν συνέβη. Η φασαρία ήταν ότι ήμουν τόσο καλοπροαίρετη και περισσότερο ενδιαφερόμουν να κάνω μουσική παρά συμβόλαια. Είναι εκπληκτικό το ότι ποτέ δεν πήρα ούτε ένα credit στα τόσα χρόνια που γράψαμε αναρρίθμητα τραγούδια. Θα έρχονταν (τα τραγούδια) μετά από τζαμ αργά την νύχτα και όταν το παίξιμο άρχιζε να σταθεροποιείται σε κάτι θα έλεγα: ΄Παρακαλώ, θυμήσου ότι σε βοήθησα να το γράψεις αυτό΄και θα έλεγε: ΄Ναι ναι θα κάνω κάτι γι'αυτό΄. Αν ζόριζα το ζήτημα, θα γινόταν παράφρονας, θα με φώναζε ΄λαίμαργη Εβραία σκύλα΄ και θα απαιτούσε να ξέρει αν νομίζω ότι δεν προσφέρει αρκετά στην οικογένεια. Το 1971 γέννησα το δεύτερο μωρό μου και πρώτο του John, την κορούλα μας. Με πίεζε πολύ να του κάνω ένα παιδί και ήμουν τόσο εξουθενωμένη που τελικά ενέδωσα. Δεν είχα καριέρα για να μιλήσω γι'αυτήν. Όπως τόσες γυναίκες τότε, νόμιζα ότι ήταν λάθος να βάζω πρώτο τον εαυτό μου, θα έπρεπε να σκέφτομαι τον άνδρα και τα παιδιά μου, έτσι απλά συνέχιζα. Αυτό με άφησε ανικανοποίητη από τη ζωή. Αισθάνθηκα τόσο εξαπατημένη. Είχα κάνει αυτό το υπέροχο άλμπουμ αλλά δεν έλαβα τίποτα από αυτό. Θα το έβλεπα στα δισκοπωλεία με την φωτογραφία μου πάνω, αλλά ήταν σαν να κοίταγα ένα τρίτο πρόσωπο. Ποιό το θέμα που το κάναμε, εάν εγώ δεν ήμουν εκεί έξω να το παρουσιάζω με τον John;

Αυτός γινόταν ολοένα και περισσότερο διάσημος, ενώ εγώ ήμουν κολημμένη με τα παιδιά σε μία μικρή γκαρσονιέρα, όπου δύσκολα έβλεπα κάποιον, με τον κόσμο να με έχει ξεχάσει. Ήμουν δυστυχισμένη με τα φωνητικά μου σε δύο τραγούδια μου στο Road To Ruin και αισθάνθηκα ότι ο Joe δεν νοιαζόταν πιά. Ήταν σαν να ήθελε να μου πει 'Μπήκες στα σκατά επειδή άφησες τον άνδρα αυτόν να σε παραμερίσει'. Μετά ξαφνικά ανακοίνωσε ότι πήγαινε πίσω στην Αμερική να δουλέψει για την Warner Brothers. Θα συνεχίζαμε να ηχογραφούμε με την Island Records, αλλά το γραφείο του επρόκειτο να κλείσει και δεν θα είχαμε μάνατζερ ή παραγωγό. Ο Joe με ρώτησε πώς έβλεπα την καριέρα μου να πηγαίνει στο μέλλον και είπα ότι δεν γνώριζα. Επίσης μου ζήτησε ποιός είχε γράψει το μεγαλύτερο μέρος στο "Aunty Aviator". Λοιπόν, αποκρίθηκα, ο John μου έδωσε την πρώτη γραμμή και αυτό μου είχε δώσει την ιδέα, αλλά εγώ είχα το υπόλοιπο ολόκληρο. Νομίζω ότι προσπαθούσε να μου θυμίσει ποιά ήμουν μουσικά, αλλά δεν κατάλαβα στ'αλήθεια τι συνέβαινε. Υποψιάστηκα ότι συμφωνίες είχαν γίνει πίσω από την πλάτη μου και όλοι εκτός από εμένα θα διέκριναν ότι ο John δεν ήθελε να κάνω καριέρα. Η πρώτη φορά που είδα την τρέλα του John ήταν εκείνη η νύχτα στο Woodstock, αλλά άρχισε να εμφανίζεται όλο και συχνότερα. Θα υπήρχαν κενά και μετά κάτι θα τον πυροδοτούσε ξανά και θα γινόταν άλλο ένα επεισόδιο ακολουθούμενο από μετάνοια. Κάθε φορά θα έλεγε ότι δεν ήταν ο εαυτός του και δεν επρόκειτο να συμβεί ποτέ ξανά.

Μέχρι τώρα ήμουν τόσο έκπληκτη και απομονωμένη για να κάνω κάτι παρά να αποδεκτώ τις συγγνώμες του. Τα κενά μεταξύ των επεισοδίων στένευαν καθώς άρχισε να γυρνάει με ολοένα και περισσότερους κακόφημους τύπους, ανθρώπους που θα σου έδιναν όπλο αν τους ζήταγες, ή μία τσάντα με κοκαίνη. Δεν ήταν μουσικοί αλλά αγαπούσαν την μουσική του John. Αυτός διασκέδαζε να συναναστρέφεται με γκάνγκστερ τύπους. Του άρεσε η ρομαντική πλευρά του πράγματος και τον έβλεπα σαν ένα είδος Jesse James, να πολεμάει ενάντια στο κατεστημένο. Είχα εξουθενωθεί σε αυτό το μικρούλι διαμέρισμα, κολημμένη με τα δύο μικρά μου όλη την ημέρα, ενώ ο John ήταν έξω και έχτιζε την φήμη του. Ποτέ δεν ήταν ο άνθρωπος για να βοηθήσει με την ανατροφή των παιδιών και θα καταλάβαινα τώρα ότι έπινε τόσο πολύ και πειραματιζόταν με όλα τα διαθέσιμα ναρκωτικά. Είδα πολύ τον Nick Drake εκείνη την περίοδο γιατί ζούσε κοντά στο Belsize Park. Τον αφήναμε να έρχεται όποτε ήθελε και θα του έβαζα φαγητό ή θα παίζαμε όλοι χαρτιά. Μερικές φορές θα χρησιμοποιούσε το reel-to-reel κασετόφωνο εγγραφής του John για να γράψει μουσική. Είχαμε ακούσει λίγο από το νέο του άλμπουμ όταν επιστρέψαμε από την Αμερική και το λατρέψαμε. Δυστυχώς δεν κέρδισε την αναγνώριση που του έπρεπε. Του έλειπε αυτοπεποίθηση και ήταν τόσο εύθραυστος να πιέσει όπως πρέπει να κάνει κάποιος στην μουσική βιομηχανία. Ο Nick ήταν μία ενδιαφέρουσα αντίθεση προς τον John και την Sandy Denny, δύο ανθρώπους οδηγούμενους από τον πόθο για επιτυχία και έτεινε στην αυτοκαταστροφή. Θα μπορούσαν να κάνουν το οτιδήποτε (ο John και η Sandy Denny), αλλά ο Nick ποτέ δεν θα μπορούσε να γίνει έτσι και άρχισε να βυθίζεται σε μία βαθιά κατάθλιψη. Δεν έδινε σημασία στον εαυτό του, έχασε την όμορφη λάμψη του και έγινε μία φθαρμένη φιγούρα που έσερνε τα πόδια του. Επειδή είχαμε τόσο πολύ συναναστραφεί, οι διαθέσεις του άρχισαν να με επηρεάζουν. Κάτι έπρεπε να αλλάξει ή θα πνιγόμουν. Δεν είχαμε ούτε κήπο για τα παιδιά ώστε να μπορούν να παίζουν. Αποφάσισα ότι ήταν καιρός να φύγουμε από το Λονδίνο. Ο John πέρναγε υπέροχα και δεν ήθελε στ'αλήθεια να φύγει αλλά επέμενα και το 1972 μας βρήκε ένα σπίτι στο Hastings διαμέσου κάποιων φίλων.

Μου άρεσε να βρίσκομαι κοντά στη θάλασσα. Θα ανάσαινα τον φρέσκο αέρα. Ξεκίνησα να κάνω εξάσκηση στη γιόγκα, πράγμα που προκάλεσε την απέχθεια του John-όχι επειδή ήταν αντίθετος στην ιδέα, αλλά επειδή πάντα ήθελε να κάνει πράγματα όπως αυτό, αλλά ποτέ δεν ήρθε κοντά σε κάτι τέτοιο. Αν και η κίνηση ήταν θετική για μένα κατά κάποιο τρόπο, οδήγησε σε επιδείνωση της σχέσης μας. Ο John ήταν ευτυχισμένος να περνάει την ώρα του στους δρόμους ή στο Λονδίνο μένοντας με φίλους, αλλά όταν ήρθε τελικά θα έκανε σαν λυσσασμένος σκύλος και θα απαιτούσε να μάθει ποιός ήταν στην επικράτειά του. Ποτέ δεν υπήρξα άπιστη στον John επειδή τον φοβόμουν τόσο πολύ. Πάντοτε έλεγε ότι θα με σκότωνε και θα αυτοκτονούσε κι αυτός μετά, εάν έφευγα με κάποιον άλλο και θα έλεγε λέξεις όπως "Κατάρα στον άνδρα που θα σε πάρει μακριά". Ήταν τόσο δραματικός χαρακτήρας που τον πίστεψα. Τα πράγματα γίνονταν τόσο άσχημα που θα πάθαινα μία κρίση πανικού όταν βρισκόταν μαζί μας. Ποτέ δεν ήξερα τι θα μπορούσε να κάνει. Ζούσα με τα νεύρα τεντωμένα, προσπαθώντας όσο πιό σκληρά να μην κάνω τίποτα που θα τον έβγαζε εκτός ελέγχου. Θα άρχιζε να πίνει κάπου, μετά θα ερχόταν σπίτι και θα γρύλιζε με την Γλασκωβέζικη προφορά του. Αυτό ήταν όταν η βία άρχισε να κλιμακώνεται. Ακόμα και τώρα δεν μπορώ να το σκέφτομαι πολύ γιατί μου έρχεται απελπισία. Με τα χρόνια απέκτησα σπασμένη μύτη, τραύμα στο εσωτερικό του αυτιού και τραύματα στο τριχωτό της κεφαλής. Πάντα είχα μελανιές στα μπράτσα και στο πηγούνι-σταθερά τα χτυπήματά του ήταν κάτω από το πηγούνι, τόσο όσο να δάγκωνα την γλώσσα μου. Μία νύχτα μου έσπασε μία καρέκλα πάνω μου και το χέρι μου τραυματίστηκε όταν το έβαλα μπροστά για να προφυλάξω το κεφάλι μου από το χτύπημα. Ο John δεν θα με άφηνε να καλέσω γιατρό, παρά μόνη μου έπρεπε να πάω στο νοσοκομείο.

Μία φίλη είχε εμφανιστεί και τρομοκρατήθηκε όταν είδε σε τι κατάσταση βρισκόμουνα. Με βοήθησε να τυλίξω το χέρι μου όσο καλύτερα μπορούσε και τελικά θεραπεύτηκε μόνο του με τον καιρό. Ακόμα υπάρχουν σημάδια και μία τρύπα στον αγκώνα που μου φέρνει πόνους μέχρι και τώρα. Έπρεπε να προσέχω ότι λέω και κάνω με αυτόν εκεί και να ταιριάζω με αυτά που ήθελε. Όταν ήθελε να φάει έπρεπε να το ξέρω να το φτιάχνω όπως ήθελε και να είναι εντάξει γι'αυτόν. Αν ήθελε να βγεί έξω ήταν δουλειά μου να του έχω ετοιμάσει τα ρούχα του. Θα άκουγα τρομοκρατημένη τις κινήσεις του μέσα στο σπίτι. Η είσοδός του στην κουζίνα συνήθιζε να είναι πολύ έντονη, επειδή πάντοτε περίμενα να κρατάει ένα μαχαίρι στο λαιμό μου. Ίσως αυτή η ώρα ήταν όταν τα παιδιά έκαναν πολύ φασαρία όταν αυτός ήθελε να κοιμηθεί. Δεν μπορούσα να ξέρω τα κίνητρά του. Έπρεπε να σκέφτομαι όλα αυτά όλη την ώρα. Ζώντας έτσι βαθμιαία άρχισε να με μεταχειρίζεται σαν χτυπημένο σκυλί, που κουλουριάζεται σαν να περιμένει τα άσχημα, και αν παραπονιόμουν που με χτύπαγε θα γρύλιζε "Θες κι'άλλο;" Πάντα έλεγε "Κάτσε κάτω. Σκασμός". Οι λέξεις μπορούν να σε κακοποιήσουν, παρά τους στίχους του παιδικού τραγουδιού (children's rhyme) "Sticks and stones may break my bones, but names can never hurt me". Μου έλεγε "Πάρε τα χοντρά Εβραικά χέρια σου από πάνω μου" για παράδειγμα. Ήμουν έγκυος στο δεύτερο παιδί του τότε. Καμία γυναίκα δεν θέλει να ακούει τέτοια πράγματα όταν είναι έγκυος και αυτό άρχισε να επιδρά στην υγεία μου φυσική και πνευματική. Δεν είχε σημασία πώς θα προσπαθούσα να τον ευχαριστήσω ή να τον εξευμενίσω, αυτή η βίαιη, άγρια πλευρά του τελικά θα έβγαινε έξω, αλλά δεν μπορούσα να φύγω. Δεν είχα να πάω πουθενά και δεν είχα καθόλου χρήματα. Τέλος πάντων πίστευα ότι ο γάμος είναι για όλη την ζωή. Σιχαινόμουν τον εαυτό μου που ανεχόταν τέτοια συμπεριφορά τόσο καιρό. Ήταν όπως τότε που πέρναγε τα ίδια η μητέρα μου. Για τον John η θέση της γυναίκας ήταν να φροντίζει τον άνδρα της, που ήταν το πιό σημαντικό μέλος της οικογένειας. Ήταν σαν να υπήρχα αποκλειστικά για να τον υπηρετώ και να γεννήσω τα παιδιά του. Πιστεύω ότι με αγάπησε αλλά με τον τρόπο που μόνο αυτός ήξερε, που πάντα έβαζε πρώτο τον εαυτό του. Ο John ήταν ένας θυμωμένος άνδρας.

Είχε και με τον νόμο μπλεξίματα όταν είχε γίνει βίαιος με έναν ναύτη στο τραίνο και είχε ποινή για GBH. Δεν ήξερα τίποτα γι'αυτό καθώς αγνοούσα την ζωή του έξω. Ήταν ανερχόμενο αστέρι στην Island Records, δισκογραφική που αργότερα θα έφερνε τον Bob Marley στο επίκεντρο και πιστεύω ότι αποφάσισαν να μη μου το πούν προστατεύοντας τα συμφέροντά τους. Επίσης είμαι σίγουρη ότι κάτι γνώριζαν για αυτά που τράβαγα στο σπίτι, αλλά προτίμησαν να μην μιλήσουν. Αν γνώριζα για αυτή του την καταδίκη για σωματική βία θα μπορούσα να έχω μία άμυνα. Θα μπορούσα να καλέσω την αστυνομία όταν μου επιτίθετο και πιθανόν να είχε συλληφθεί. Δεν ξέρω αν θα έκανα ποτέ κάτι τέτοιο, αλλά θα είχα αυτή την επιλογή. Σαν τις περισσότερες κακοποιημένες γυναίκες, ντρεπόμουν να πω σε οποιονδήποτε τι συνέβαινε. Μόνο ο γιατρός στο Hastings γνώριζε την ακριβή έκταση των τραυμάτων μου. Το λυπηρό ήταν ότι ο John είχε μία γλυκιά πλευρά όταν ήταν νηφάλιος. Μία φορά έφερε έναν άστεγο σπίτι και τον τάισε, μετά τον έβαλε να πλυθεί και του έδωσε μερικά χρήματα για να περάσει. Νομίζω αναγνώριζε ότι χωρίς το ταλέντο του θα μπορούσε να βρίσκεται σε παρόμοια κατάσταση. Επίσης είχε μία τρομερή αίσθηση γούστου-συχνά θα μου έφερνε ένα ρούχο ή ένα κόσμημα που ήταν αλήθεια πολύ ωραίο. Και ήξερε από φαγητό και μαγείρεμα. Όταν πρωτοήρθε να με επισκεφτεί στο σπίτι για ανύπαντρες μητέρες έφερε διάφορες λιχουδιές μαζί του. Με δίδαξε πώς να μαγειρεύω με κάρυ και να φτιάχνω βραστά, αν και θα στεκόταν μακριά δίνοντας διαταγές όπως: "Μην αφήνεις φαγητό στο φούρνο! Μην το κάψεις! Πάντα ρίχνε μία ματιά!". Σαν αποτέλεσμα ξόδεψα το μισό διάστημα του γάμου μου στην κουζίνα ή έξω ψωνίζοντας.

Primrose Hill (1970)

Ο John πάντα βεβαιωνόταν ότι είχε όλο το Σεπτέμβρη κενό και θα πήγαινε στη Σκωτία για ένα μήνα. Είχε ένα θείο που δούλευε στο δασικό τμήμα και θα μας έβρισκε μία όμορφη αγροικία κοντά στο δάσος. Θα προσπαθούσαμε να ζήσουμε απλά-ο John θα πήγαινε να ψαρέψει σολομούς και εγώ θα τα μαγείρευα σε εξωτερική φωτιά. Συνήθιζε να παίρνει μαζί τα παιδιά ενώ εγώ καθόμουν και ζωγράφιζα με τις πολύ ωραίες νερομπογιές που μου είχε αγοράσει. Θα πηγαίναμε να παρατηρήσουμε χρυσαετούς και θα περπατούσαμε στο δάσος. Έκανε σωστά πράγματα περιστασιακά και αν και ποτέ δεν ήταν πατέρας με ενεργό ρόλο, ήταν τρυφερός και πάντα θα προσπαθούσε να σιγουρευτεί ότι όλοι θα πάμε έξω μαζί. Εκείνες ήταν όμορφες μέρες. Αλλά ήταν τόσο λίγες. Το μοναδικό πράγμα που πάντα ήταν καλό στην σχέση μας ήταν όταν παίζαμε μουσική μαζί-ήταν μαγικό, μυστικιστικό. Ποτέ δεν είδα κανέναν να αφοσιώνεται στο παίξιμο, τόσο συγκεντρωμένα όσο ο John. Μερικές φορές θα κοιτούσαμε ο ένας τον άλλον και θα αναρωτιόμασταν από που έρχεται αυτή η μουσική. Ήταν τέλεια και το γνωρίζαμε. Δυστυχώς δεν μπορούσα πάντα να συμβαδίζω. Αυτά τα sessions ήταν συνήθως πολύ αργά και έπρεπε να ξεκουραστώ ώστε να μπορώ να φροντίσω τα παιδιά την επομένη. Αυτά τα sessions συνεχίστηκαν καθόλο τον γάμο μας, αν και σταδιακά αυτό το δέσιμο που είχαμε εξαφανίστηκε. Στα χρόνια που περνούσαν ο John με εξευτέλιζε τόσο συχνά που έγινα απαθής. Θα μου έλεγε ότι δεν μπορούσα να παίξω, ότι δεν ήξερα πως να κουρδίσω σωστά μιά κιθάρα και όμως ήθελε να κάνει μουσική μαζί μου. Ήταν μιά παράξενη ύπαρξη και αισθάνθηκα αποπροσανατολισμένη κάποιες φορές. Δεν είχα ηχογραφήσει τίποτα μετά από το Road To Ruin, που βγήκε τον Νοέμβριο του 1970 και τελικά είπα στον John ότι ήθελα να κάνω ακόμα ένα άλμπουμ. Είπε θα το κοιτάξει. Μία νύχτα ήρθε σπίτι στις 03:00 και με σήκωσε να μου πει ότι δεν ήθελε ένα άλμπουμ από μένα, αλλά από τον ίδιο. Μου ράγισε την καρδιά. Ο John είχε επιτυχία, αλλά δεν μπορούσε να το χειριστεί. Όσο περισσότερο δούλευε τόσο λιγότερες ήταν οι τρυφερές μας στιγμές. Καθώς τα 70'ς προχωρούσαν αποφάσισε ότι έπρεπε να μετακινηθεί από το χίπικο look και άρχισε να γίνεται πιό αρρενωπός, φορώντας σακκάκια και τέτοια. Όχι πιά τουλπάνια και κατσαρά μαλλιά. Ήταν τότε που άφησε να μεγαλώσει το διάσημο μούσι του. Έγινε άσωτος.

Οι αφοσιωμένοι οπαδοί του μπορεί να πίστευαν ότι ήταν αλήθεια το πρόσωπο που έκανε τα τραγούδια του, αλλά δεν γνώριζαν τι συνέβαινε στο σπίτι. Αργότερα καθώς έπινε περισσότερο και έπαιρνε περισσότερα ναρκωτικά, το χάος θα απλωνόταν στις εμφανίσεις του, που μερικές φορές γίνονταν ασυνεπείς και χαοτικές και ανέπτυξε την φήμη του ταραχοποιού. Ευτυχώς δεν ήταν πραγματικά στο σπίτι πολύ καιρό τον καιρό που είμαστε παντρεμένοι. Μπορούσα να ηρεμήσω εκείνο τον καιρό, να είμαι μόνη μου με τα παιδιά μου και να έχω μία κανονική ζωή. Η παραλία ήταν μόνο μερικά λεπτά από την μπροστινή μας πόρτα και περάσαμε μερικές πολύτιμες ημέρες εκεί. Θα έκανα πικνικ θα καθόμουν με τα παιδιά όλη μέρα έξω. Θα τσαλαβουτούσαν στο νερό και εγώ θα καθόμουν απλά μεθώντας με τον ήλιο. Η μόνη φορά που είδα τον John ειρηνικό ήταν όταν έπαιζε μουσική ή καθόταν στην όχθη του ποταμού και ψάρευε. Για τον John ο θαυμασμός των ξένων ήταν εθισμός. Λάτρευε να κάνει αίσθηση στους άλλους και θα περνούσε ώρες στις παμπ του Hastings, λέγοντας ιστορίες στους κόλακές του μετά δε θα τους έφερνε σπίτι για να συνεχίσουν. Αυτοί ήταν αγενείς τύποι που δεν ήθελα να βρίσκονται γύρω από τα παιδιά μου. Θα κατέβαζαν τα παντελόνια για να δείξουν το τατουάζ στον πισινό τους και οι γυναίκες θα τον φιλούσαν και θα τον χάιδευαν χωρίς να δίνουν σημασία αν ήμουν μπροστά ή όχι. Από νωρίς ήξερα ότι δεν μου ήταν πιστός. Γυναίκες με ονόματα όπως ‘Morning Star’ θα τηλεφωνούσαν από το Λος Άντζελες ρωτώντας "είναι ο John Martyn εκεί;".
Ήταν τρομακτικό και ακόμα ήθελε να μοιράζεται το κρεβάτι μας.

Ήταν σαν να μην με έβλεπε πιά σαν άτομο. Ο γάμος μας άρχισε αλήθεια να καταρρέει το 1972, όταν η Island αποφάσισε ότι θα ήταν καλή ιδέα για τον John να δουλέψει με την Claire Hamill. Αυτή ήταν μία νέα folk τραγουδίστρια και ο John έπαιξε στα δύο πρώτα της άλμπουμ. Μετά αυτή πήγε σε περιοδεία μαζί του σαν υποστηριγκτικό σχήμα. Ήμουν απογοητευμένη με όλο αυτό. Ο John κι εγώ είχαμε κάνει μαζί δύο υπέροχα άλμπουμ, αλλά ακόμα δεν ήθελε να παίζει μαζί μου επαγγελματικά πιά. Υποτίθεται θα πήγαινε σόλο και νάσου συνδεόταν τώρα με μία άλλη γυναίκα. Υποθέτω ότι ζήλευα επίσης. Ήμουν σίγουρη ότι κάτι έτρεχε μεταξύ τους πέρα από την μουσική, αν και ο John το αρνήθηκε μέχρι που ορκίστηκε στην ζωή των παιδιών ότι δεν έτρεχε τίποτα. Τον ίδιο χρόνο δεν θα μπορούσε να με προσεγγίσει σεξουαλικά γιατί κάτι είχε "τσιμπήσει" και εγώ υποτίθεται ότι πίστευα τις διαμαρτυρίες του. Ο μόνος χρόνος που είχα μία νορμάλ ζωή στο ελάχιστο ήταν όταν έλειπε μακριά σε περιοδεία και ακόμα και τότε φοβόμουν να κάνω πολλούς νέους φίλους. Ο Nick Drake ήταν ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους που επιτρεπόταν να με επισκεφτεί και θα εμφανιζόταν όλη την ώρα. Αν ερχόταν όταν ο John δεν ήταν εκεί θα του έβαζα φαγητό και θα καθόταν να πιεί τσάι και να κοιτάει την θάλασσα για ώρες. Εκείνη την περίοδο είχαμε ένα νέο κορίτσι που έμενε μαζί μας που το έλεγαν Teresa May. Ήταν κόρη κάποιων ανθρώπων που ξέραμε και ζούσε μαζί μας επειδή δεν ήθελε να πάει στο εκκλησιαστικό σχολείο της. Ήταν ευτυχισμένη να κάνει babysitting, έτσι μερικές φορές τα απογεύματα με τον Nick θα πηγαίναμε για κανένα ποτό ή θα βγάζαμε βόλτα τον σκύλο μου τον Albert. Άλλα απογεύματα ο Nick κι εγώ θα παίζαμε μουσική μαζί και αρχίσαμε να γράφουμε μαζί ένα τραγούδι, το "Reckless Jane".

Beverley Martyn/Nick Drake - Reckless Jane (1972)

Μερικές φορές όταν πήγαινα να επισκεφτώ την αδελφή μου στο Coventry, ο Nick θα έμενε με την οικογένειά του στο διπλανό χωριό και θα συναντιόμασταν κάπου για ένα καφέ. Μία φορά μου ζήτησε να γνωρίσω τον πατέρα και την μητέρα του. Αν και η φιλία μου με τον Nick ποτέ δεν ήταν τίποτα άλλο παρά φιλία, με την αδελφή μου αποφασίσαμε ότι δεν θα ήταν το σωστό να γίνει κάτι τέτοιο την στιγμή που ήμουν παντρεμένη γυναίκα. Την τελευταία φορά που είδα τον Nick, ήμουν ξανά έγκυος. Ήταν έξω μαζί με τον John και κατά την επιστροφή τους ο Nick έμοιαζε να είναι σε κακή διάθεση. Ο John πήγε στην κουζίνα και άρχισε να μαγειρεύει και άκουσα τον Nick να λέει: "Πάντα σε εμπιστευόμουν John, αλλά τώρα βλέπω ότι αλήθεια είσαι ύπουλος". Μετά με ρώτησε αν πίστευα ότι ήταν ύπουλος. Δεν μπορούσα να απαντήσω την ερώτηση, φυσικά και όχι μπροστά στον John. Δεν είχα ξαναδεί τον Nick να είναι έτσι πριν. Ήταν πάντα τόσο ρομαντικός, ευγενικός άνθρωπος και τώρα ήταν θυμωμένος και επιθετικός με εμένα. Ήταν σαν να είχε δει κάτι στον John που δεν ήξερε ότι υπήρχε και με προκαλούσε να δω πιό καλά τον άνδρα που είχα παντρευτεί. Είχε δει τον John να κάνει πράγματα όπως να μου πετάει πετσέτες στο παρελθόν και πάντα έφευγε από το σπίτι όταν γίνονταν τέτοια πράγματα, αλλά τώρα ήταν σαν ο John είχε πεί ή κάνει κάτι που τον δυσαρέστησε. Μετά με ρώτησε: "Τι σκέφτεσαι για μένα;" Πριν βρω χρόνο να απαντήσω, ο John φώναξε από την κουζίνα: "Σε αγαπάει φίλε! Πάντα ανησυχεί για σένα" Αλλά αυτά ήταν αρκετά για μένα. Η εγκυμοσύνη με έκανε να αισθάνομαι το στομάχι μου άρρωστο και δεν μπορούσα να διαχειριστώ ότι συνέβαινε, έτσι ζήτησα συγγνώμη και πήγα στο κρεβάτι μου. Αφήνοντάς τους μαζί δεν με ανησύχησε. Ο John θα είχε σκοτώσει οποιονδήποτε τον αποκαλούσε ύπουλο, αλλά με τον Nick ήταν πάντα ευγενής. Ήξερα ότι ποτέ δεν θα πείραζε τον Nick. Τον αγαπούσε και του φερόταν σαν να ήταν ο μικρότερος αδελφός του. Το επόμενο πρωινό έκανα στον Nick τόστ με μαρμελάδα και καφέ. Ήταν μουτρωμένος και δεν ήθελε να μιλήσει. Όταν σηκώθηκε για να φύγει πήγα να τον αγκαλιάσω, αλλά με έσπρωξε. Πέθανε οκτώ εβδομάδες αργότερα. Λίγο πριν πεθάνει έλαβα ένα τηλεφώνημα από την μητέρα του που μου είπε ότι ήθελε να με δει. Ρώτησε αν θα μπορούσα να πάω στο χωριό, αλλά εξήγησα ότι ήμουν έγκυος και είπα ότι δεν θα τα κατάφερνα με τέτοιο ταξίδι. Στην καρδιά μου όμως πίστευα ότι δεν θα τα κατάφερνα να χειριστώ τα συναισθήματά μου. Μετά ρώτησε αν μπορούσε να πάει ο John αντί για εμένα. Ήταν ευτυχής να κάνει κάτι τέτοιο και αμέσως έφυγε για μερικές ημέρες. Όταν επέστρεψε μου είπε ότι ο Nick ήταν σε κακή κατάσταση και δεν μπορούσε πιά κανείς και τίποτα να τον βοηθήσει. Εκείνες τις μέρες υπήρχε ένα ακόμα μεγαλύτερο θέμα στις πνευματικές ασθένειες από ότι σήμερα.

Δεν υπήρχαν πολλοί επαγγελματίες για να βοηθήσουν. Ο Nick είχε θελήσει να φτιάξει ξανά την φιλία του μαζί μας και να ζητήσει συγγνώμη για το τελευταίο εκείνο βράδυ. Εκ των υστέρων, έβλεπα ότι προσπαθούσε να φτιάξει αυτά τα λιγοστά που είχε καταφέρει στη ζωή του και είχαν χαλάσει. Ήμουν χαρούμενη που ήμασταν όλοι φίλοι ξανά, αλλά ένιωσα ότι θα έκανε κάτι κακό. Είπα στον John πως νόμιζα ότι θα τον χάναμε, αλλά ήρθε σαν σοκ όταν το τηλέφωνο χτύπησε και παρακολουθούσα το πρόσωπο του John να συσπάται καθώς τα κακά νέα τον συνέτριβαν. Όταν το έκλεισε είπε: "Τό'κανε" και βγήκε από το σπίτι. Δεν τον είδα για τις επόμενες δύο μέρες. Ήταν έξω αντιμετωπίζοντας την θλίψη του με τον δικό του τρόπο, αφήνοντάς με να αντιμετωπίσω την δική μου. Ποτέ δεν έμαθα τι εννοούσε ο Nick όταν με ρώτησε "τι σκέφτεσαι για μένα;" εκείνο το βράδυ αλλά είχε κάνει κάτι σπουδαίο για εμένα. Είχε δείξει να είναι αληθινός φίλος αντιμετωπίζοντας τον John και αυτό μου είχε δώσει ελπίδες ότι δεν ήμουν μόνη μου. Τώρα είχε φύγει. Αν ο Nick πήρε μεγαλύτερη δόση σκόπιμα ή χωρίς να το θέλει δεν θα το μάθουμε ποτέ. Νομίζω η οικογένειά του είχε ανάγκη να σκέφτεται ότι ήταν ατύχημα. Νομίζω ότι είχαν τόσα πολλά και ο πόνος ήταν τόσο μεγάλος. Δεν υπήρχαν πολλοί άνθρωποι γύρω του όταν ζούσε, μόνο κανα-δυό καλοί φίλοι. Ήταν ένα παιδί του Cambridge που ποτέ δεν ήταν άνετα εκεί έξω όπου Γλασκωβέζοι νταγλαράδες, όπως ο John έκαναν κουμάντο. Ο όμορφος νέος άνδρας στα εξώφυλλα των δίσκων δεν άντεξε στο τέλος. Μέσα του έγινε ένα ανακάτεμα και τον χάσαμε στα τέλη του 1974, έξι μήνες πριν την γέννηση του μικρότερου γιού μας. Άλλος ένας καταδικασμένος νέος άνδρας μπήκε στην ζωή μας κάπου εκείνο τον καιρό. Υποψιάζομαι ότι ο John έγινε φίλος με τον Paul Kossoff, για να ανταπεξέλθει στην θλίψη του για τον χαμό του Nick.

Ο John είχε δουλέψει μαζί του στο σόλο άλμπουμ του το 1973, Back Street Crawler και τον είχε σε μεγάλη εκτίμηση σαν καλλιτέχνη. Αλλά ο Paul ήταν ένα ευαίσθητο Εβραιόπουλο μασκαρεμένο σαν ένας τραχύς άντρας της rock. Το 1975 ήταν σε αποκατάσταση λόγω των συνηθειών του. Πιστεύω επίσης ότι ήταν πληγωμένος από την αποδοκιμασία του πατέρα του για τον τρόπο ζωής του. Είναι σκληρό όταν ο πατέρας σου είναι ένας σεβαστός ηθοποιός και εσύ ανακατασκευάζεις τον εαυτό σου ως ρόκερ εθισμένος στα ναρκωτικά. Ο Paul θα καθόταν στην κουζίνα μας, κρατώντας ένα ποτήρι creme de menthe frappe, εκείνο το πράσινο λικέρ με πάγο και σόδα που τόσο πολύ του άρεσε λέγοντας μας ιστορίες της Εβραίας γιαγιάς του με τα ροζιασμένα χέρια. Μου άρεσε πολύ, αλλά αισθάνθηκα ότι υπήρχε κίνδυνος να τον χάναμε κι αυτόν. Πράγματι πέθανε για αρκετά λεπτά ενώ ήταν σε φάση αποκατάστασης όταν η καρδιά του σταμάτησε να χτυπά. Τον επανέφεραν αλλά μόλις τέσσερις εβδομάδες αργότερα ήταν σε περιοδεία με τον John, πίνοντας και παίρνοντας πάλι ναρκωτικά. Εκείνη η περιοδεία αναζωογόνησε τον Paul, έστω προσωρινά, αλλά δυστυχώς το παίξιμό του ήταν τόσο ασυνεπές για τον John, ώστε να το συμπεριλάβει στα κομμάτια του στο άλμπουμ που έβγαλε μετά. Αυτό ήταν το Live At Leeds, ηχογραφημένο στην τελευταία εμφάνιση της περιοδείας το Φεβρουάριο του 1975.

John Martyn/Paul Kossoff - So Much In Love With You (1975)

Ήταν μία περίοδος ολοκληρωτικής τρέλας για μένα, επειδή ο John αποφάσισε να το βγάλει μόνος του. Ένα κουπόνι με την διεύθυνσή μας τυπώθηκε και άνθρωποι άρχισαν να στέλνουν ταχυδρομικές παραγγελίες για 3 δολλάρια για να πάρουν υπογεγραμμένες κόπιες. Έπρεπε να φτιάξω τις παραγγελίες καθώς έρχονταν σε ένα βιβλίο και να ταχυδρομώ τους δίσκους επειδή ο John είχε αμέσως φύγει σε άλλη περιοδεία. Ήταν μακριά για τον περισσότερο καιρό, ως συνήθως και έπρεπε να χειρίζομαι όλα αυτά μόνη μου, όπως επίσης να φροντίζω δυό μικρά παιδιά και ένα μωρό. Επειδή ο John δημοσίευσε την διεύθυνσή μας κάθε παράξενος τύπος άρχισε να εμφανίζεται στο σπίτι προσθέτοντάς μου περισσότερο άγχος. Τον καιρό που όλα τα άλμπουμ είχαν πουληθεί και ταχυδρομηθεί ήμουν τελείως εξαντλημένη. Ο John αποφάσισε ότι θα πηγαίναμε όλοι στη Τζαμάικα για δύο μήνες. Κανόνισε να μείνουμε στο σπίτι του Chris Blackwell, έτσι φύγαμε. Το Strawberry Hill ήταν υπέροχο. Γύρω στα 15 μίλια από το Kingston, ανεβαίνοντας ένα βρώμικο μονοπάτι πάνω στο βουνό. Ήταν αποικιακό στυλ φυτείας/σπιτιού με ξύλινα παντζούρια, μεγάλη έκταση και κτίσματα που ζούσε το προσωπικό, όπως η Agnes, που μας μαγείρευε και ο γιός της που φρόντιζε τα κτήματα. Ο αέρας πάνω στο βουνό ήταν καθαρός και αναζωογονητικός και αισθανόσουν σαν Θεός να κοιτάς κάτω το Kingston. Ήταν υπέροχο μέρος για τα παιδιά και αυτά το αγάπησαν.

O μικρός μου γιός ήταν κάτω από το κανονικό βάρος και η Agnes με δίδαξε πώς να κάνω κάποια φαγητά για να τον "χτίσω". Δούλεψε. Δεν θέλαμε να την βάλουμε σε μπελάδες και της είπαμε ότι θα ήμασταν ευτυχισμένοι να τρώμε ό,τι έφτιαχνε και για τους άλλους. Δεν μπορούσες παρά να αισθανθείς καλύτερα σε ένα τόσο λαμπρό μέρος, αλλά εγώ είχα κλειστεί στον εαυτό μου, αισθανόμενη κακοποιημένη, μη έχοντας πιά προσωπικότητα, σαν να μην ήξερα καν την ταυτότητά μου. Κοιτάζοντας πίσω, υποθέτω ήταν η αρχή του νευρικού κλονισμού μου. Έμοιαζε να ζω διαμέσου του John. Ήταν το ταξίδι του και ήταν ο σταρ. Του άρεσε εκεί. Θα τρομοκρατούσε τον τοπικό πληθυσμό με την ξενική προφορά του πηγαίνοντας στην πόλη και πίνοντας λευκό ρούμι. Δυστυχώς ακόμα και στην Τζαμάικα θα είχε τα συνηθισμένα επεισόδιά του και ξανά ο καθένας ήταν προσεκτικός να μην επισημαίνει τις ρουφιάνες μελανιές μου. Συναντήσαμε τον Lee ‘Scratch’ Perry στο στούντιο στον πίσω κήπο, γνωστό σαν Black Ark, όπου δημιουργούσε τόσους καινοτόμους ήχους για καλλιτέχνες όπως η μπάντα του (the Upsetters) και αργότερα για τον Bob Marley. Υπήρχαν εκατοντάδες μουσικοί καθισμένοι στους τοίχους έξω, κάποιοι με κατσίκες δεμένες, κάποιοι διακινώντας φούντα ενώ περίμεναν. Γυναίκες περπατούσαν με δεμάτια μπανάνες πάνω στο κεφάλι τους. Ήταν τρελό και συναρπαστικό. Ο Scratch και ο John λάτρευαν το echoplex, ένα μηχάνημα σχεδιασμένο να επιτυγχάνει εφέ καθυστέρησης στην μουσική. Ο John είχε πάρει στην Τζαμάικα το δικό του, έτσι οι δυό τους κάθισαν και έπαιξαν μαζί ευτυχισμένα. Ο Scratch ήταν ένας θαυμάσιος τύπος αλλά κάπως παράξενος. 'Ηταν ευφυία στο στούντιο αλλά θα κάπνιζε πολύ χόρτο και θα έκανε παράξενες ανακοινώσεις. Μιά φορά αποκάλεσε τον Chris Blackwell βαμπίρ και είπε ότι τον είχε δει να πίνει αίμα από κοτόπουλα.

Θα μέναμε σε φανταχτερά ξενοδοχεία σε διαφορετικά παραθαλάσσια θέρετρα με τον Chris και πήγαμε να ακούσουμε ρέγγε μπάντες από κάθε γωνιά του νησιού, που ήταν μία φανταστική εμπειρία. Ο Chris γνώριζε ότι αυτή η μουσική επρόκειτο να ξεχυθεί στον κόσμο, ακόμα και πίσω στην Αφρική απ'όπου είχε έρθει και ήμασταν τυχεροί να γίνουμε μάρτυρες στην στιγμή αυτή της μουσικής ιστορίας. Σε άλλη περίσταση ο John και εγώ συναντήσαμε τον Chris στο Kingston και ρώτησε τον John αν μπορούσε να με πάει για ψώνια. Καθώς φεύγαμε ο Chris μου έδωσε μιά καφέ τσάντα. Με μία ματιά που έριξα μέσα είδα πως ήταν γεμάτη Αμερικανικά δολλάρια. Κρατώντας την σφιχτά, φύγαμε για τα πιό άγρια μέρη του Kingston, όπου αυτός αγόρασε κάθε ζωγραφισμένη στο χέρι κάρτα της παλαιάς Τζαμάικα βρήκε κάνοντας παζάρι στην τοπική διάλεκτο πριν δώσω χρήματα. Ποτέ δεν είχαμε φασαρίες με τους ντόπιους, ίσως επειδή κανείς από τους δυό μας δεν ήταν ντυμένος ιδιαίτερα και μόλις τελειώσαμε μου έδωσε μία χούφτα κάρτες που διασκέδασα να στέλνω σε διάφορους ανθρώπους. Φυσικά μία περίοδος διακοπών δεν θα ήταν χωρίς κρίση. Η δική μας συνέβη όταν το μωρό μας ανέπτυξε μία μόλυνση στο στομάχι, μάλλον από το νερό της δεξαμενής που εξυπηρετούσε το Strawberry Hill. Αποφασίσαμε πως το καλύτερο ήταν να τον πάμε στο νοσοκομείο του Kingston, αλλά ο John αρνήθηκε να έρθει μαζί μου. Έπρεπε επομένως να πάρω ταξί για την πόλη μόνη μου, πράγμα ριψοκίνδυνο. Το Kingston ήταν το μόνο τρελό μέρος που είδα στην Τζαμάικα. Ευτυχώς δεν έπρεπε να παραμείνει το μωρό εκεί και την ίδια μέρα επιστρέψαμε στο βουνό.

Parcels (1970)

Ήταν ο θάνατος του Paul Kossoff που μας έφερε πίσω στην Αγγλία τον Μάρτιο του 1976. Τα ναρκωτικά του είχαν προκαλέσει έμφραγμα σε αεροπλάνο που πήγαινε στο Λος Άντζελες μόλις στα 25 του. Επιστρέφοντας στην Αγγλία ο χειμώνας ήταν απαίσιος και αρχίσαμε να ονειρευόμαστε για να αποσυρθούμε στην Τζαμάικα κάποια μέρα. Ήμουν εντελώς πεσμένη ψυχολογικά, ιδιαίτερα καθώς το Hastings είχε γίνει ένα ασταμάτητο πάρτυ με τύπους να χτυπάνε την πόρτα μας μέρα και νύχτα. Δεν υπήρχε ιδιωτικότητα, ο John έπινε και βρισκόταν όλο τον καιρό σε πάρτυ. Θα ήταν ένας τοπικός celebrity, αλλά η δική μου ζωή ήταν πολύ μοναχική. Εκείνο τον χρόνο νοικιάσαμε και μετά αγοράσαμε μία όμορφη μονοκατοικία την Kenana στο Heathfield,μία ήσυχη εξοχική πόλη στο Sussex. Είχε ένα μεγάλο κήπο για τα παιδιά. Θα μπορούσε να ήταν ειδυλλιακά αλλά για μένα ήταν μία κόλαση. Με ολοένα και περισσότερο θόρυβο και ναρκωτικά ήρθε ολοένα και περισσότερη βία. Ο John θα με απειλούσε με όλων των ειδών τις απειλές."Πήγαινε πίσω στο κρεβάτι", γρύλιζε "αλλιώς θα πετάξω το μωρό από το παράθυρο". Δεν αμφέβαλα ότι θα το έκανε, καθώς ήταν το είδος της ανοησίας που ήταν ικανός να κάνει υπό την επήρεια ναρκωτικών.

Έχω μάθει ότι αν είσαι δίπλα σε τέτοιους ανθρώπους θα τραυματιστείς. Προστάτευα τα παιδιά με όλες τις δυνάμεις μου, αλλά σαν προέκταση τραυματίζονταν ψυχολογικά από όσα έβλεπαν. Τα δύο νεώτερα παιδιά δεν ήταν αρκετά μεγάλα για να καταλάβουν τι συνέβαινε, αλλά ο μεγαλύτερος γιός μου άρχισε να προσέχει. Θα ενοχλούνταν από την φασαρία την νύχτα και θα κατέβαιναν τα σκαλοπάτια φωνάζοντας: "Μπαμπά, μπαμπά, σταμάτα να χτυπάς τη μαμά". όπως έκανα και εγώ στο Κόβεντρυ τόσα χρόνια πριν. Άλλη φορά ήρθε πίσω με όπλο και φρίκαρα επειδή το πέρασα για αληθινό. Ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα ομοίωμα όπλου, αλλά δεν τον εμπιστευόμουνα και δεν πλησίασα για να δω. Ήταν όλα παιχνίδια του μυαλού, έπαιζε με την ευαισθησία μου. Φοβόμουν τόσο ότι θα χτύπαγε οποιονδήποτε φώναζα για βοήθεια, που δεν ήξερα πώς να απομακρυνθώ από αυτόν με ασφάλεια. Ακούγεται απίστευτο και όταν κοιτάζω πίσω δύσκολα αναγνωρίζω στον εαυτό μου ένα τόσο αποθαρρυμένο πλάσμα. Μπορεί να είσαι το δυνατότερο, το πιό ευφυές, το πιό ταλαντούχο άτομο στον κόσμο και όμως να επηρεάζεσαι από την ενδοοικογενειακή βία. Ήταν τόσο ζηλιάρης. Υπήρχαν συχνοί καυγάδες για το τι φόραγα. Θα με κατηγορούσε ότι προσπαθούσα να προσελκύσω άλλους άνδρες. Πολύ make-up, ή όχι αρκετό, βάλε αυτή την πούδρα ματιών, αυτή τη χένα στα μαλλιά, μη φοράς αυτό, να φορέσεις αυτό. Έπρεπε να είμαι καλυμένη και καθόλου σέξυ. Δεν μου επιτρεπόταν καν να φορέσω παντελόνι. Με ήθελε με μεγάλα μακριά φορέματα Βεδουίνων με τσόκαρα στα πόδια. Όχι και η κατάλληλη αμφίεση για να ανεβοκατεβαίνω σκαλιά με παιδιά στα χέρια μου. Θα επέστρεφε από περιοδεία και θα επιθεωρούσε το σπίτι λέγοντας πράγματα όπως "Ποιός το μετακίνησε αυτό;" σαν να είχα κάποιον κρυμμένο.

Η φωνή του και ο τρόπος θα ήταν πολύ απειλητικοί και με φοβέριζε για το τίποτα. Με τρομοκρατούσε ακόμα κι όταν υποκρινόταν. Τώρα βλέπω τι ανασφαλές άτομο ήταν τι κλασσικός άντρας που θα χτύπαγε την γυναίκα του, αλλά ανάμεσα σε όλα αυτά ήμουν τόσο πιεσμένη σαν ανθρώπινη ύπαρξη που νόμιζα ότι ήταν δικό μου λάθος. Οι άνθρωποι σίγουρα ήξεραν ότι κάτι συνέβαινε, υπήρχαν συχνά σημάδια ορατά αρκετά, αλλά δεν θα αναφέρονταν σε αυτά. Ήταν ενδοοικογενειακό και ο John θα μπορούσε να γίνει πολύ τρομακτικός. Ξέφευγε τόσο καιρό, επειδή ήταν αυτός που ήταν. Οι άνθρωποι τον έλεγαν εκκεντρικό και έκανε εκκεντρικά πράγματα. Είχε ένα ολόκληρο προσούτο να κρέμεται πίσω από μία πόρτα για δύο χρόνια επειδή του άρεσε αλλά ποτέ δεν έφαγε από αυτό. Ήταν ένας συλλέκτης που συνεχώς μάζευε αντικείμενα. Οι άνθρωποι γεμίζουν με τέτοια πράγματα επειδή αισθάνονται ανασφαλείς και νομίζουν ότι δεν τους αγαπάνε. Ο πόνος του υπήρχε πριν γνωριστούμε. Είμαι σίγουρη ότι γνώριζε από πολύ καιρό πώς κάτι δεν ήταν σωστό με τον εαυτό του. Θα τραγουδούσε γι'αυτό, αλλά την μοναδική φορά που πήγαμε σε ένα θεραπευτή για βοήθεια, είπε ανόητα ότι δεν θα μπορούσε να παίξει καλά εάν νοσηλευόταν και αυτό ήταν και το τέλος της κατάστασης αυτής. Τα θέματα με την μητέρα του ποτέ δεν επιλύθηκαν. Την θυμάμαι να έρχεται να τον δει σε μία παράσταση και μετά να αρνείται να την συναντήσει. "Τι νομίζεις ότι θέλει;" με ρώτησε."Μόνο να σε αποχαιρετήσει, θα έλεγα. Είναι γριά γυναίκα John". Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί δεν θα την έβλεπε, αλλά το μυαλό του είχε κολλήσει και δεν την ξαναείδε ποτέ. Η μόνη πετυχημένη σχέση που είχε με γυναίκες ήταν με την γιαγιά του και την κόρη μας, που κατάφερε να βρεί ένα κομμάτι του να αγαπήσει, παρά τα όσα είχε δει σαν παιδί. Σίγουρα δεν ξύπνησα εκείνη την ημέρα σκεφτόμενη ότι θα ήταν η τελευταία. Θυμάμαι ξεκίνησε εντελώς νορμάλ, ασχολούμενη με την φροντίδα των παιδιών και στέλνοντας μία κάρτα γενεθλίων σε μία από τις αδελφές μου. Ο Hamish Imlach ήταν ένας πολύ ευχάριστος επισκέπτης.

Ήταν ένας ζεστός άνθρωπος με άσεμνη αίσθηση του χιούμορ και έμενε μαζί μας γιατί εμφανιζόταν κάπου κοντά. Συνήθιζα να μαγειρεύω και να έχω το βραδυνό έτοιμο για αυτούς, αλλά γύριζαν από την πάμπ τόσο πολύ αργά. Ήμουν απλά πολύ κουρασμένη για να αντέξω ξύπνια περισσότερο. Χρειαζόμουν ύπνο. Τελοσπάντων ποτέ δεν ήταν άνετα να περιφέρομαι όταν ήταν κι άλλος άνδρας στο δωμάτιο. Ο John θα με κατηγορούσε ότι φλερτάρω και τα πράγματα θα γίνονταν άσχημα. Έτσι πήγα τα πιάτα μέσα και γύρισα να φύγω και τότε ήταν που ο John άπλωσε τα χέρια του πάνω μου για τελευταία φορά. Έκανα την μόνη λογική επιλογή απαιτώντας την ελευθερία μου σαν ελεύθερος άνθρωπος, αλλά εύχομαι να μπορούσα να πω ότι η ζωή έγινε εύκολη από εκείνη την ημέρα και μετά. Ωστόσο μία κακοποιημένη γυναίκα πρέπει να ξεπεράσει την ντροπή της του να είναι θύμα πριν κάνει οτιδήποτε για αυτό και αυτό είναι που παίρνει πολύ χρόνο. Επίσης παίρνει πολύ προσπάθεια να σιγουρευτείς ότι δεν θα αφήσεις ξανά αυτό το άτομο να σε χτυπήσει. Μόνο ακούγοντας την φωνή του John στο τηλέφωνο ή βλέποντας τον στην αυλή θα με έκανε να αρχίσω να τρέμω, αλλά θα ξεκίναγα να κάνω πάλι τις επιλογές μου και άρχισα να ανακτώ την εσωτερική μου δύναμη. Το πρώτο πράγμα που συνέβη ήταν ότι ο John έπρεπε να υπογράψει μία δέσμευση ότι δεν θα επιστρέψει σπίτι αλλά εκείνη την ίδια νύχτα το καταπάτησε και έπρεπε να δραπετεύσω στον δρόμο πάλι. Αυτή την φορά πήγα σε ένα ξενοδοχείο και ζήτησα από ένα μάνατζερ του John να μου δώσει μερικά χρήματα ώστε το λιγότερο να μπορούσα να φροντίσω τα παιδιά μου.

Η ζωή ήταν στ'αλήθεια σκληρή από τότε που χωρίσαμε. Έπρεπε να επιβιώσω με τα επιδόματα της Πολιτείας και η ένταση ήταν τεράστια. Τα χρήματα πάντα ήταν πρόβλημα. Η υποστήριξη στα παιδιά από τον John ήταν να πληρώνει γύρω στα 150 δολλάρια το μήνα το δάνειο του σπιτιού και τίποτα περισσότερο. Κάποιος τον συμβούλευσε να μετακομίσει στην Σκωτία και για κάποιο λόγο αυτό προστάτευσε την περιουσία του κατά την διάρκεια των διαδικασιών του διαζυγίου. Με πολέμησε με κάθε τρόπο και ποτέ δεν πήρα ούτε πένα από αυτόν. Περιστασιακά θα έβλεπα νούμερα από τον λογιστή του να επιδεικνύει πώς κάτι όπως 100.000 λίρες το χρόνο συρρικνώνονταν σε τίποτα μετά από έξοδα, φόρους κλπ. Ο δικηγόρος μου πρέπει να είχε γράψει πάνω από 150 γράμματα σε αυτά τα χρόνια, που εγώ θα πλήρωνα, αλλά ο John τα αγνόησε όλα. Ακόμα και μετά τον χωρισμό μας συνέχιζα να δέχομαι τηλέφωνα από αυτόν, μεθυσμένος, συνήθως στα μέσα της νύχτας λέγοντάς μου "για ποιόν με εγκατέλειψες;". ΄Για τον εαυτό μου σε άφησα΄ ήταν η απάντησή μου. Μετά θα συνέχιζε για όλα τα πράγματα που δεν θα έπαιρνα ποτέ από αυτόν. Θα τον ρωτούσα γιατί ήθελε να κάνει τα πράγματα τόσο δύσκολα για τα παιδιά, αλλά αυτός θα άρχιζε να κλαψουρίζει για τα ΄μωρά του΄ μέχρι που θα άφηνα το τηλέφωνο ανοικτό. Ο John πράγματι ήρθε στο σπίτι ένα απόγευμα το 1981, λίγο αφού είχα γνωρίσει τον Wilko Johnson. Τα πηγαίναμε καλά με τον Wilko και ξεκινήσαμε να παίζουμε μουσική μαζί. Ήταν παντρεμένος και είχε ένα ευτυχισμένο γάμο με μία αξιαγάπητη σύζυγο και ερχόταν στην Kenana απλά για να παίξει μουσική. Το απόγευμα που εμφανίστηκε ο John, ο Wilko ήταν εκεί με μερικούς άλλους μουσικούς. Ο John κατάλαβε λανθασμένα και ξεκίνησε να φωνάζει καθώς ο Wilko προσπαθούσε να τον καλμάρει. "Ξέρω ότι την αγαπάς φίλε" είπε ο Wilko, "αλλά δεν είναι αυτός ο σωστός τρόπος να το κάνεις.

Το κάνεις λάθος". Ξαφνικά θυμήθηκα ότι υπήρχαν δύο κοντόκαννες στην κρεβατοκάμαρα. Αποφάσισα ότι έπρεπενα τις βγάλω από το σπίτι πριν συμβεί κάτι τρομερό. Ίσως ήμουν παρανοική, αλλά κατάφερα να γλυστρίσω πάνω στις σκάλες, να τις τυλίξω σε ένα πουκάμισο και να τις κρύψω στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου μου. Καθώς επέστρεψα στο σπίτι άκουσα τον John να μιλάει έντονα στα παιδιά: "Ποιόν θέλετε να είναι μαζί σας εγώ ή η μαμά;". Τρομοκρατημένα αυτά έτρεξαν σε μένα. Τα τράβηξα γρήγορα έξω και οδήγησα στο σπίτι ενός φίλου, όπου περάσαμε την νύχτα. Τα παιδιά είχαν σχολείο την επομένη έτσι τα πήγα νωρίς σπίτι. Ο John είχε φύγει την νύχτα, αλλά είχε μία εμπάθεια που έβγαινε όταν ήταν πιωμένος και για να κάνει την έξοδό του πιό αξιοσημείωτη πασάλειψε με μαρμελάδα κάθε πόμολο, το κρεβάτι μου και τα ρούχα μου. Ήταν τόσο παιδαριώδες αυτό που έκανε και τα παιδιά φρίκαραν τελείως. Θα έκανε ανόητα πράγματα σαν αυτό χωρίς προηγουμένως να σκεφτεί και μετά θα το μετάνιωνε. Είχε ένα λαμπρό μυαλό αλλά το κάλυπτε το ποτό. Χρειαζόταν βοήθεια. Δεν νομίζω να συνειδητοποιούσε πάντα αυτά που έκανε.

Κατάφερα να πάρω λίγη δουλειά εκείνο τον καιρό. Πήγα μία σύντομη περιοδεία στην Αγγλία με τον Loudon Wainwright III και έπαιξα στην κύρια σκηνή του Glastonbury το 1981, αλλά ήταν κάτι το ελάχιστο. Είχα βρεθεί χωρίς δουλειά τόσο καιρό και είχα την καθημερινή ανησυχία της φροντίδας των παιδιών. Έπρεπε να πάνε σχολείο και να ντυθούν με ρούχα φορεμένα και να τρώνε τα βράδυα στο σχολείο που ήταν δωρεάν σε αυτή την μάλλον μεσαίας τάξης περιοχή που ζούσαμε. Πάντα ανησυχούσα πώς όλο αυτό θα τα επηρέαζε. Ποτέ δεν έλαβαν τίποτα από τον John, ούτε δώρο, ούτε καν μία κάρτα. Ο μεγαλύτερος γιός μου δεν είχε κανένα ενδιαφέρον στο να εξομαλύνει την σχέση του με τον πατριό του, αλλά τα μικρά πάντοτε ποθούσαν να δούν τον μπαμπά τους ξανά. Δεν ήταν πριν το 1984, όταν η κόρη μας ήταν 13, που αποφάσισε να πάει να δει τον John, που έπαιζε στο Brighton Dome. Συγκινήθηκε όταν την είδε και είπε σε όλους στην μπάντα ότι εγώ τον σταμάτησα από το να βλέπει τα παιδιά του. Απλά ψέματα. Η συνάντηση πήγε καλά και την έστειλε σπίτι με μερικά χρήματα και ένα μεγάλο πουλόβερ επειδή δεν είχε κατάλληλο παλτό. Επίσης ρώτησε αν θα μπορούσε να δει τον γιό του. Ήμουν χαρούμενη που τα παιδιά έβλεπαν τον πατέρα τους, αλλά αυτό δεν έκανε την διαφορά όσον αφορά στα οικονομικά μου. Καθώς οι εβδομάδες γίνονταν μήνες και μετά χρόνια και η κατάσταση διαρκούσε έτσι, απελπιζόμουν περισσότερο. Εκτός όλων των άλλων το σπίτι χρειαζόταν συντήρηση και δεν μπορούσα να το αντέξω οικονομικά.

Sorry to Be So Long (1970)

Το 1982 ο Art, ο Paul και εγώ συναντηθήκαμε για ένα reunion στο Savoy Hotel στο Λονδίνο. Ήταν πεπεισμένοι ότι επρόκειτο να κάνω μία συμφωνία για δίσκο με ένα καινούριο τραγούδι που είχα γράψει, "The Ancient Wisdom". Μου έστελναν μέχρι και γράμματα με συστάσεις, αλλά τίποτα δεν έγινε. Η απογοήτευση προστέθηκε στο στρες μου. Ήταν 15 χρόνια από τότε που συνάντησα τον John και τι είχα να δείξω για αυτό; Αισθάνθηκα τόσο τιποτένια, που άρχισα να αισθάνομαι ότι είχα ωφεληθεί που αυτός ο άνδρας μου είχε επιτρέψει να είμαι η γυναίκα του. Αισθάνθηκα ότι δεν άξιζα να τρώω και έγινα ανορεξική. Εκείνα τα Χριστούγεννα δούλευα σε μία φάρμα με μηλιές προσπαθώντας να μαζέψω μερικές πένες. Το 1984 τελικά έφτασα στα άκρα και άρχισα να αποκτώ εμμονές με πράγματα βαθιά στην ψυχή μου, μυστικιστικά. Πήγα στο κρεβάτι μου, σταμάτησα να τρώω και να πίνω μέχρι που άρχισα να ακούω και να βλέπω πράγματα. Νόμιζα ότι έπαιρνα μηνύματα από το ραδιόφωνο και μερικές φορές έψελνα τις νύχτες. Για έξι εβδομάδες κειτόμουν εκεί σκεφτόμενη ότι έχω ένα είδος Θείας αποκάλυψης. Φοβόμουν επειδή ακόμα είχα τον φόβο του Θεού και έμοιαζα σαν κάποια μάγισσα. Έπρεπε να πλένομαι συνεχώς για να διατηρήσω τον εαυτό μου αγνό επειδή νόμιζα ότι ήμουν κάτω από ένα είδος Θείας επίβλεψης. Κάποια στιγμή βρέθηκα να τηλεφωνώ στον Joe Boyd. "Πώς είσαι Bev;" με ρώτησε. "Είμαι πνεύμα". "Τα πνεύματα πρέπει και να τρώνε", συνέχισε η συζήτηση. Φανερά κατάλαβε ότι κάτι πολύ σοβαρό έτρεχε με μένα επειδή αμέσως ήρθε να με δεί. Βρήκε ένα σπίτι χωρίς θέρμανση και τηλεόραση, έτσι συγκέντρωσε μερικά χρήματα για μας, να είναι καλά. Τελικά με πήγαν στο νοσοκομείο την νύχτα που είχε πανσέληνο. Με κράτησαν μέσα 10 ημέρες και δεν ξύπνησα πριν περάσουν οι πρώτες τρεις. Αισθανόμουν τον εαυτό μου να επιπλέω στο χώρο και από το ταβάνι να κοιτάζω κάτω το σώμα μου, λέγοντας στον εαυτό μου να ξαναμπεί στο κορμί μου και να αρχίσει να αναπνέει.

Τελικά αφού μου χορήγησαν πολλά αντιψυχωτικά Largactyl και πίνοντας μεγάλες ποσότητες νερού, με άφησαν να πάω στο σπίτι μου. Λίγο μετά ο Art Garfunkel ήρθε να με επισκεφθεί. Ο Art έμεινε να με παρακολουθεί όλο το Σαββατοκύριακο και περάσαμε καλά και του άρεσε που έπαιξε με τα παιδιά. Ήταν πολύ γλυκός και μου πρόσφερε χρήματα πριν φύγει αλλά ντρεπόμουν τόσο να τα πάρω. Ωστόσο κάποια έφτασαν αφού είχε φύγει. Ήμουν ευγνώμων. Το διαζύγιο τράβηξε για δέκα χρόνια. Όταν τελικά βγήκε το πόρισμα, πήρα το σπίτι και έπρεπε να πληρώνω το δάνειο μόνη μου. Όσο αγαπούσα την Kenana, το μέρος χρειαζόταν πολύ δουλειά να γίνει. Σκέφθηκα ότι πουλώντας το θα κάλυπτα όλα τα χρέη μου και θα είχα αρκετά ακόμα για να ξεκινήσω κάπου αλλού. Έτσι κι έγινε και αφού όλα είχαν πληρωθεί υπήρχαν 80.000 λίρες να στήσω ένα νέο σπίτι σε ένα τριάρι στο Eastbourne. Το 1991 η Annie, συνεργάτης του John τον άφησε και ήταν πολύ πιεσμένος και έπινε πάρα πολύ. Την αγαπούσε αλλά της φερόταν πολύ άσχημα, ίσως τόσο όσο άσχημα φερόταν και σε μένα. Τα παιδιά ανησυχούσαν για αυτόν και με ρωτούσαν αν μπορούσε να έρθει να κάνουμε μαζί Χριστούγεννα, καθώς δεν είχε που αλλού να πάει. Ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι μπορούσα να πω ναι, όμως το είπα υπό την προυπόθεση ότι θα έφερνε μαζί του κι έναν άλλο άνδρα, κάποιον που μπορούσε να τον επαναφέρει αν χρειαζόταν. Συμφώνησε, έτσι περάσαμε τα πρώτα μας Χριστούγεννα μαζί μετά τόσα χρόνια. Έμοιαζε σαν ένας άνθρωπος αποφασισμένος να καταστρέψει τον εαυτό του, ήταν υπέρβαρος και πρησμένος και τα όμορφα τιρκουάζ μάτια του ήταν σαν ματωμένα και είχαν χάσει την λάμψη τους. Δεν μου πήρε πολύ χρόνο να καταλάβω ότι είχε κρυμμένο ένα μπουκάλι μπακάρντι στο ψυγείο.

Θα πεταγόταν στην κουζίνα για ένα γρήγορο ποτήρι και μετά θα επέστρεφε να τελειώσει ότι έκανε. Όταν πήγε να ψωνίσει γαλοπούλα και άλλα πράγματα, θα εντόπιζε μία πάμπ και θα έλεγε "ας μπούμε εκεί!" και προχώραγε για τριπλό μπακάρντι με σφηνάκια μπύρας. Ήταν γελοίο. Νόμιζα ότι σκόπευε να αυτοκτονήσει. Καταφέραμε να περάσουν οι γιορτινές μέρες χωρίς φιλονικίες και μετά με ρώτησε αν σκεφτόμουν να ξαναγίνουμε ζευγάρι αν έκοβε το ποτό. Τα παιδιά θα το λάτρευαν να μας δουν ξανά μαζί, αλλά δεν υπήρχε περίπτωση να αφήσω έναν άνδρα που έπινε έτσι να μπει στη ζωή μου. Του είπα ότι έχει τεράστιο πρόβλημα και ότι θα πέθαινε αν δεν σταμάταγε. Έπρεπε να έχουν γίνει πράγματα για να σωθεί. Υπήρχαν αρκετοί δυνατοί άνδρες τριγύρω για να τον σύρουν με το ζόρι για αποκατάσταση, αλλά δεν το έκανα. Είχα δει μέσα από τον μεγάλο μουσικό που δημιούργησε όμορφη μουσική και τον ήξερα ότι ήταν ένα μεγάλο παιδί που κρυβόταν πίσω από το ποτό και ποτέ του δεν αντιμετώπισε την ευθύνη. Ωστόσο συμφώνησα να κάνουμε μερικές εμφανίσεις μαζί στο Putney αρχές του 1990. Δεν τραγουδήσαμε μαζί. Ήμουν υποστήριξη στον John, αλλά θα επέμενε να περπατήσουμε δίπλα-δίπλα στη σκηνή, ώστε ίσως η μπάντα να αναρωτιόταν εάν υπήρξε κάποια αναζωπύρωση μεταξύ μας. Οι παραστάσεις πήγαν καλά, αλλά την τελευταία νύχτα γύρω στις 4 ήρθε και μου χτύπαγε την πόρτα στο ξενοδοχείο μου. Κατευθείαν βρέθηκα σε κατάσταση πανικού, αλλά ευτυχώς η κόρη μου έμενε στο ίδιο δωμάτιο μαζί μου. Σηκώθηκε και του είπε με σαφήνεια που να πάει, όπως μόνο μία κόρη μπορεί. Ήμασταν στο Eastbourne περίπου 4 χρόνια.

Ο μεγαλύτερος γιός μου βρήκε μία δουλειά σε εστιατόριο και μετά έφυγε για το εξωτερικό. Η κόρη μου ήταν μερικές φορές μαζί μου, αλλά έφευγε σε ταξίδια στην Αμερική, ενώ ο μικρότερος γιός μου ξεκίνησε να δουλεύει σαν μηχανικός ήχου, μόλις στα 16 του, έτσι είχε τα πάνω και τα κάτω του. Κάθε φορά που γύριζε θα ανακοίνωνε: "Δεν το αντέχω. Δεν πρόκειται να ξαναπάω". Πάντοτε ποθούσε να δει τον πατέρα του, τον αγαπούσε και πίστευε ότι ήταν φανταστικός αλλά το να περνάει χρόνο με αυτόν κατέληξε να αποδειχθεί ολέθριο. Κάθε αγόρι χρειάζεται ένα πρότυπο. Δυστυχώς ο John ήταν ένας πότης και ταραχοποιός με πολύ σκοτεινούς φίλους που θα έπαιζαν τα παιχνίδια τους με τον γιό μας για να τον "σκληρύνουν" και να του συστήσουν τον δικό τους κόσμο που αποκαλούσαν ΄man's world'. Ήταν δύσκολο για αυτόν και με τον πατέρα του αποφασισμένο να χάνεται στον κόσμο του όσο συχνότερα μπορούσε, ο ευαίσθητος γιός μου άρχισε να μαθαίνει κάποιες πολύ κακές συνήθειες. Είδα ξανά τον John όταν η κόρη μου μου ζήτησε να τον έχω στο νού μου ενώ αυτή ήταν κάπου στην Αμερική. Είχε συμφωνήσει να κάνει μερικές εμφανίσεις στα Channel Islands το 1992, αλλά δεν ήταν στα καλά του από πλευράς υγείας. Για χάρη της κόρης μου συμφώνησα και πέρασα μερικές μέρες παρακολουθώντας τις εμφανίσεις και τριγυρνώντας με την μπάντα, αλλά όταν μου ζήτησε να περάσω μερικές μέρες με αυτόν στο Island of Sark, δεν μπορούσα να το κάνω. Αισθάνθηκα ασφαλής αρκετά όταν άλλοι άνθρωποι μας συνόδευαν αλλά δεν ήμουν προετοιμασμένη να περάσω χρόνο μόνη μαζί του. Αυτή ήταν κι η τελευταία φορά που τον είδα.

Say What You Can (1970)

Άρχισα να εμφανίζομαι πιό συχνά, στο Μπράιτον και στο Λονδίνο, ακόμα και να κάνω ‘open mike’ για τραγουδιστές/τραγουδοποιούς, που ήταν πολύ δημοφιλές. Έπαιξα σε μερικά φεστιβάλ blues ακόμα και μαζί με το πρώτο μου αγόρι τον Bert Jansch, τώρα ηλικιωμένος πιά με ένα μπαλονάκι στην καρδιά και μία ορδή πρώην συζύγους και παιδιά για να υποστηρίζει. Στα μέσα των 90'ς ο παλιός μου φίλος Jeff Dexter με πήρε σε ένα μισάωρο σποτ στο ραδιοφωνικό σόου του Bob Harris, στο οποίο μίλησα για την ζωή μου με τον John και τραγούδησα δύο τραγούδια το "Friends & Lovers" και το "Potter’s Blues". Επίσης υπήρξε ένα reunion των the Levee Breakers κάπου τότε. Με τον Johnny Joyce παίξαμε σε μία παράσταση στο Bunjie’s Folk Cellar μία φημισμένη αίθουσα των '60'ς και μου έγραψε να ρωτήσει αν ενδιαφερόμουν να παίξω ξανά μαζί του. Παίξαμε στο Cabbage Patch στο Twickenham, με τον Davy Graham σαν υποστήριξη δική μας. Θυμάμαι έπαιξε κλασική κιθάρα, όρθιος, ντυμένος υπέροχα με σακκάκι και με ένα Ισπανικό καπέλο. Ο Ralph McTell και ο Don Partridge εμφανίστηκαν και ήταν σαν να έκανα βουτιά στο χρόνο. Το 1998 ωστόσο, όλα μου τα όνειρα και οι ελπίδες κατέρρευσαν πάλι. Έκανα εμφανίσεις και δεν πληρωνόμουν για αυτές, ούτε κι από τον Bert ακόμα, που είχε τσακωθεί με τον πράκτορά του και δεν είχε κι ο ίδιος πληρωθεί. Ο μικρός γιός μου είχε πέσει θύμα της ηρωίνης, οι λογαριασμοί έμεναν απλήρωτοι και όλα πήγαιναν χάλια.

Τελικά έχασα το σπίτι μου. Διαλύθηκα, αλλά με την βοήθεια της κόρης μου κατάφερα να βρώ ένα στούντιο και να μείνω εκεί, ελπίζοντας σε λίγη ηρεμία ώστε να επανέλθω ψυχικά. Ειρωνικά, είναι όταν βρίσκεσαι στα χάλια σου, που αρχίζουν να συμβαίνουν τα καλά πράγματα. Δεν εμφανιζόμουν πουθενά τότε, αλλά κατάφερα να ηχογραφήσω το πρώτο μου άλμπουμ μετά το Road To Ruin. Του έδωσα τον τίτλο No Frills, που με τις ικανότητες του γιού μου σαν μηχανικός ήχου πήγε πολύ καλά και είμαι περήφανη γι'αυτό. Όταν ο γιός μου μου υποσχέθηκε ότι ήταν μακριά από την ηρωίνη ήμουν τόσο ευτυχισμένη που αμέσως τον δέχθηκα πίσω στην ζωή μου ξανά. Κατάφερε να μείνει καθαρός για κάμποσο-μέχρι την επόμενη φορά που πήγε να μείνει με τον πατέρα του. Βρήκε τον John να φάινεται πολύ ωχρός και υπέθεσε ότι θα είχε χρυσή. Όταν πήγαν στο νοσοκομείο για τσεκ-απ την επομένη, η νοσοκόμα του έριξε μιά ματιά και ανακοίνωσε ότι ήταν χρυσή ξεκάθαρα. Το συκώτι και το πάγκρεας του ήταν κατεστραμένα από τα χρόνια αυτο-κακοποίησης και πιστεύω ότι επίσης θα ήταν και διαβητικός. Ο γιός μου γύρισε απελπισμένος από την κατάσταση του πατέρα του και ξανακύλισε στην παλιά του κακιά συνήθεια. Το 2002 ο John ήταν να ακρωτηριάσει το δεξί του πόδι και μου τηλεφώνησε πριν την εγχείριση. Ξεκίνησε τραγουδώντας το See That My Grave Is Kept Clean του Blind Lemon Jefferson, μετά με ρώτησε εάν πίστευα ότι θα πέθαινε. Του είπα ότι πιθανόν να μας θάψει όλους. Μετά είπε "Με συγχωρείς;" Του είπα ότι τον συγχώρησα, αλλά ότι έπρεπε ο ίδιος να συγχωρήσει τον εαυτό του. Είπε ότι δεν μπορούσε. Προσπάθησα να τον πείσω ότι με το να ακρωτηριάσει το πόδι του θα έσωζε την ζωή του και τα υπόλοιπα, ποτό και ναρκωτικά ήταν στο χέρι του. Προσπάθησα να κρατήσω τους τόνους ανάλαφρους, λέγοντάς του ότι "με ένα πόδι ο Paul McCartney μπορεί να σε ζηλεύει". Γέλασε. Πάντα του άρεσε η "αρρωστημένη" αίσθηση του χιούμορ και έτσι τελειώσαμε την συζήτηση. Δεν ξαναμιλήσαμε ποτέ.

Road To Ruin (1970)

Το 2006 δεν εμφανιζόμουν και δεν έγραφα πολύ, έτσι ήμουν χαρούμενη όταν ο Fatboy Slim συμπεριέλαβε ένα από τα κομμάτια μου από το Road To Ruin, το "Primrose Hill", στο άλμπουμ του Palookaville. Τον ίδιο καιρό παρουσιάστηκα σε ένα εκτενές άρθρο στον Observer και αισθάνθηκα καλά να έχω μία ανγνώριση ξανά. Μετά, από το πουθενά, έλαβε μία επιστολή από τον Matt Deighton που μου ζητούσε να κάνω μία εμφάνιση στο κλαμπ του Barley Wheel στο Λονδίνο. Ο Matt είναι κιθαρίστας και τραγουδοποιός που ηγήθηκε της jazz-funk μπάντας Mother Earth, όπως επίσης έπαιξε με τον Paul Weller και με τους Oasis. Ήξερα την φήμη του έτσι συμφώνησα. Το βράδυ πήγε τόσο καλά που με κάλεσε πίσω πάλι να παίξουμε ξανά. Ήταν απίθανα. Ήμουν πάλι στο προσκήνιο, να παίζω με έναν καλλιτέχνη που έμοιαζε να βρίσκεται στο ίδιο μουσικό μήκος κύματος. Ήταν σαν να γνώριζε ενστικτωδώς τι έκανα με την μουσική και θα το εξέλισσε κατάλληλα. Είναι τόσο θαυμάσια αίσθηση και έπεσα με τα μούτρα. Κάναμε μερικές ακόμα εμφανίσεις και μετά προβάραμε στο Essex, όπου γράψαμε μερικά νέα τραγούδια και κάναμε κάποια ηχογράφηση. Το 2008 η ζωή άρχισε να αλλάζει προς το καλύτερο. Ο γιός μου προσπαθούσε να αποτοξινωθεί πάλι (όχι και το πιό εύκολο σε μία πόλη γεμάτη με χρήστες και διακινητές) και μετακόμισα σε ένα υπέροχο διαμέρισμα στο Brunswick, μία περιοχή του Brighton. Πάντα αισθανόμουν σπίτι μου σε αυτήν την περιοχή και η αίσθηση ότι με περιέβαλαν μουσικοί και ποιητές θα με βοηθούσε να αρχίσω να παίζω ξανά. Τον Ιανουάριο του 2009 o Denny Laine έπαιζε σχεδόν έξω από την πόρτα μου στο Arts Centre.

Τον ήξερα από τα 60'ς όταν ήμασταν στον ίδιο μάνατζερ τον Denny Cordell και ήμασταν και συγκάτοικοι για κάποιο διάστημα. Ο Denny μου είχε δώσει την πρώτη μου κιθάρα μία κλασική ακουστική και αμέσως μετά μου δάνεισε μία φανταστική Rickenbacker. Δοξάστηκε με τους the Moody Blues, μετά πήγε στους Wings με τον Paul McCartney και μαζί γράψανε το "Mull Of Kintyre". Ήταν τόσο αξιαγάπητο παιδί και ποτέ δεν άλλαξε. Ήταν πάντοτε ο Brummie. Δεν τον είχα δει για χρόνια καθώς δούλευε πολύ στην Αμερική. Φυσικά πήγα στο σόου και όταν είδαμε ο ένας τον άλλο στο μπάρ αγκαλιαστήκαμε όπως κάνουν δύο μοναδικοί επιζώντες. Η παράσταση ήταν σε εξέλιξη και έπαιζαν όλα τα παλιά χιτ, όταν ξαφνικά ξεκίνησε να παίζει ένα από τα δικά μου τραγούδια το "Can’t Get The One I Want". Μετά σταμάτησε και είπε στο κοινό: "Αυτό γράφτηκε από ένα κορίτσι στα 60'ς με το όνομα Beverley και πιστεύω είναι εδώ τώρα. Έλα πάνω Bev!" Με φώναξε πάνω στη σκηνή και τραγούδησα το υπόλοιπο τραγούδι μαζί του. Το κοινό έμοιαζε να το λατρεύει και αισθάνθηκα την μαγεία της νιότης μου να επιστρέφει καθώς χειροκροτούσαν και επευφημούσαν. Ήταν μία πολύ όμορφη κίνηση του Denny και ότι χρειαζόμουν για να ξεκινήσω πάλι το τραγούδι. Μετά την παράσταση με τον Denny μιλήσαμε για να βρισκόμασταν σε μεγαλύτερη παράσταση και επέστρεψα στο σπίτι μου με φτερά στα πόδια. Μία εβδομάδα μετά ήρθαν τα νέα για τον θάνατο του John.

Ήμουν παντρεμένη με τον John για δέκα χρόνια. Μου πήρε άλλα δέκα για να τον χωρίσω και περισσότερα από δέκα χρόνια για να ανακάμψω από όλο αυτό, αλλά επιβίωσα και αισθάνομαι πιό δυνατή από ποτέ. Η σοφία έρχεται με την εμπειρία και η εμπειρία με την ηλικία. Δεν μισώ τον John για ότι μου έκανε, επειδή ξέρω ότι ήταν ένας κατεστραμένος άνθρωπος. Ακόμα ούτε τον εαυτό μου μισώ, που δεν έφυγα νωρίτερα από αυτόν, επειδή επίσης ήμουν μία κατεστραμένη ύπαρξη. Ο θάνατός του με λύπησε, επειδή θα μπορούσε να ζήσει περισσότερο, αλλά είμαι ακόμα εδώ και ο γιός μας στο πράγραμμα απεξάρτησης, έτσι πράγματι υπάρχει αύριο για να περιμένω. Στα τέλη του 2009 επικοινώνησε μαζί μου ένας νέος τραγουδιστής και τραγουδοποιός με το όνομα Mark Pavey, που φρόντιζε τις υποθέσεις του Davy Graham για τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του. Ο Mark πήγε να μείνει μαζί του για λίγο, μαθαίνοντας πώς να παίζει κιθάρα και βοηθώντας τον να παίρνει δουλειές. Επίσης έκανε την παραγωγή στο υπέροχο άλμπουμ του Broken Biscuits. O Mark μου είπε ότι θα του άρεσε να με βοηθήσει να κάνω ένα άλμπουμ και να πάρω κάποια δουλειά. Ήρθε να με επισκεφθεί με την υπέροχη σύζυγό του Alana. Τους βρήκα να είναι πολύ αγαπητοί, τίμιοι και ευγενικοί άνθρωποι. Ήταν σαν να είχε σταλεί από έναν άγγελο για να με φέρει πίσω σε αυτό που αγαπούσα. Το να έχω κάποιον να με καθοδηγεί επαγγελματικά, να πληρώνομαι και να απολαμβάνω δικαιώματα ήταν φανταστικό.

Έχω μάθει να αποδέχομαι ότι είμαι μέρος του μύθου John and Beverley Martyn και ότι ο πρώην άντρας μου έγραψε τραγούδια για μένα, τραγούδια που είναι καλά, τραγούδια που οι θαυμαστές του λατρεύουν μέχρι και σήμερα. Είναι μέσα στα τραγούδια μας που λέμε την ιστορία μας. Το θαυμάσιο πράγμα στην μουσική είναι ότι σταματάει το χρόνο και σε κάνει ικανό να ξεπερνάς τα άσχημα πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή σου. Μπορεί να πήρα λάθος δρόμους και να πίστεψα σε λάθος ανθρώπους, αλλά δεν έχει σημασία τι συνέβη σε μένα τόσα χρόνια, δεν έχασα ποτέ το χάρισμά μου για την μουσική και δεν σκοπεύω να το χάσω τώρα.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

https://musicoversixcenturies.blogspot.com/search?updated-max=2018-11-11T17:09:00-08:00&max-results=11&start=64&by-date=false

https://musicoversixcenturies.blogspot.com/search?updated-max=2018-12-12T13:48:00-08:00&max-results=11&reverse-paginate=true