Πέτρες στη χολή: Γιατί οι μικρές πέτρες θεωρούνται πιο επικίνδυνες από τις μεγάλες;

Πέτρες στη χολή: Γιατί οι μικρές πέτρες θεωρούνται πιο επικίνδυνες από τις μεγάλες;

Πώς σχηματίζονται οι πέτρες στη χολή;

Η χολή είναι ένα καφεπράσινο ή κιτρινοπράσινο υγρό που παράγεται στο συκώτι και συγκεντρώνεται σε ένα δίκτυο από σωληνάκια (χοληφόρα) με τελικό προορισμό το δωδεκαδάκτυλο. Εκεί η χολή αναμιγνύεται με την πολτοποιημένη τροφή που κατεβαίνει από το στομάχι και συμμετέχει στη διαδικασία της πέψης των λιπαρών ουσιών. Είναι ένα υγρό μείγμα από διάφορα στοιχεία όπως χολικά οξέα, λεκιθίνη, χοληστερόλη, χολερυθρίνη και πρωτεΐνες, διαλυμένα σε νερό.

Στη διαδρομή από το συκώτι μέχρι το δωδεκαδάκτυλο παρεμβάλλεται η χοληδόχος κύστη, ένα «σακουλάκι» που λειτουργεί σαν προσωρινή αποθήκη χολής. Εάν το διάλυμα της χολής είναι πυκνό, δηλαδή έχει μεγάλη αναλογία σε χολερυθρίνη, χοληστερόλη και χολικά άλατα και λιγότερο νερό, ευνοείται η δημιουργία κρυστάλλων. Οι κρύσταλλοι είναι το πρώτο στάδιο στη δημιουργίας των χολόλιθων. Δρουν σαν πυρήνες, πάνω στους οποίους αρχίζουν να συγκολλούνται επάλληλα στρώματα από νέους κρυστάλλους (σαν φύλλα κρεμμυδιού), έτσι ώστε σιγά-σιγά δημιουργούνται οι γνωστές μας «πέτρες στην χολή».

«Πέτρες στην Χολή» ή αλλιώς «Χολολιθίαση»

Γιατί οι μικρές πέτρες θεωρούνται πιο επικίνδυνες από τις μεγάλες;

Οι μικρού μεγέθους πέτρες, (μεταξύ 2-4 χιλιοστά) είναι δυνητικά πολύ πιο επικίνδυνες από τις μεγαλύτερες (> 6 χιλιοστών), επειδή χωράνε να περάσουν μέσα από το λεπτό σωληνάκι που ενώνει την χοληδόχο κύστη με υπόλοιπο σύστημα των πόρων (κυστικός πόρος). Σε αυτή την περίπτωση οι πετρούλες ακολουθούν τη ροή της χολής, όπου περνώντας μέσα από ένα στενό πέρασμα που λέγεται «φύμα του Vater» είναι δυνατόν να προκαλέσουν ερεθισμό στο πάγκρεας, με αποτέλεσμα την πρόκληση οξείας παγκρεατίτιδας. Η παγκρεατίτιδα μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση, η οποία στις πιο σοβαρές μορφές της (βαριά νεκρωτική παγκρεατίτιδα), απαιτεί μακροχρόνια και εξειδικευμένη αντιμετώπιση σε μονάδα εντατικής θεραπείας, ενώ μπορεί να είναι και θανατηφόρα.

Πώς οι μικρές πέτρες «φεύγουν» από την Χοληδόχο Κύστη και σφηνώνουν πιο κάτω

Είναι οι μεγαλύτερες πέτρες ακίνδυνες;

Οι μεγαλύτερες πέτρες θεωρούνται λιγότερο επικίνδυνες γιατί «εγκλωβίζονται» μέσα στη χοληδόχο κύστη, αλλά δεν είναι ακίνδυνες! Η παρουσία χολόλιθων είναι η κυριότερη αιτία δημιουργίας «χολοκυστίτιδας», δηλαδή φλεγμονής στη χοληδόχο κύστη. Η χολοκυστίτιδα αρχικά εμφανίζεται με πόνο και τάση για εμετό. Εάν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, εξελίσσεται σε εμπύημα που μπορεί να καταλήξει σε νέκρωση και διάτρηση του τοιχώματος της χοληδόχου και δημιουργία βαριάς περιτονίτιδας. Σε αυτή την φάση ο ασθενής έχει ψηλό πυρετό, δυνατό πόνο σε όλη την κοιλιά και η ζωή του απειλείται σοβαρά. Ιδιαίτερα κινδυνεύουν από αυτή την εξέλιξη ηλικιωμένα άτομα και αυτοί που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη.

Πότε χειρουργείται η χολολιθίαση;

Η χολολιθίαση τις περισσότερες φορές δεν εμφανίζει συμπτώματα για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Δεν προτείνουμε «προφυλακτική» χολοκυστεκτομή δεδομένου ότι και το ίδιο το χειρουργείο έχει τους κινδύνους του, ωστόσο η παρουσία μικρών χολόλιθων κάνει τους χειρουργούς ιδιαίτερα ανήσυχους και επιφυλακτικούς. Ασθενείς που εμφάνισαν ήδη ένα ή δύο επεισόδια με δυνατό πόνο και ναυτία τα οποία πέρασαν, έστω και χωρίς θεραπεία, έχουν ένδειξη για χειρουργείο. Στατιστικά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το επεισόδιο να επαναληφθεί με «δυσμενείς» συνέπειες.

Ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να χειρουργούνται εν ψυχρώ. Οι ασθενείς αυτοί έχουν αυξημένες πιθανότητες να κάνουν βαριά πυώδη μέχρι και νεκρωτική γαγγραινώδη χολοκυστίτιδα χωρίς να εμφανίσουν την ανάλογη κλινική εικόνα.

Άτομα που ζουν και εργάζονται σε απομακρυσμένες και απομονωμένες περιοχές (π.χ. ναυτικοί σε μεγάλα ταξίδια) ή ηλικιωμένα άτομα με συνυπάρχουσες παθήσεις (π.χ. λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων λόγω αρρυθμιών), θα πρέπει να χειρουργούνται προγραμματισμένα ακόμα και πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Λαπαροσκοπικό ή ρομποτικό χειρουργείο;

Το 1987 έγινε η πρώτη Λαπαροσκοπική Χολοκυστεκτομή από τον Philippe Mouret στην Γαλλία και έκτοτε καθιερώθηκε ως η μέθοδος εκλογής με αποτέλεσμα σταδιακά, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, το ανοικτό χειρουργείο να εγκαταλειφτεί οριστικά. Δέκα χρόνια μετά (1997), έγινε η πρώτη στον κόσμο Ρομποτική Χολοκυστεκτομή από τον Cadiere. Η Ρομποτική τεχνολογία κατάφερε να ξεπεράσει τις τεχνικές δυσκολίες και τους περιορισμούς των Λαπαροσκοπικών εργαλείων, ωστόσο και οι δύο μέθοδοι είναι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές και εξίσου πολύτιμα εργαλεία στο οπλοστάσιο των χειρουργών. Στην περίπτωση της χολοκυστεκτομής ή επιλογή της μίας ή της άλλης μεθόδου εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα ή όχι του Ρομποτικού συστήματος, την εμπειρία και την επιλογή ή όχι του χειρουργού, όπως και από την επιθυμία του ασθενούς.

Η προσωπική μου επιλογή για την χολοκυστεκτομή όπως και για όλες σχεδόν τις επεμβάσεις της κοιλιάς, είναι πάντα υπέρ της Ρομποτικής χειρουργικής, χωρίς αυτό να αποκλείει τη Λαπαροσκοπική ή και την Ανοικτή χειρουργική ανάλογα με τις συνθήκες.

Πηγή: Καθημερινή, της Γαβριέλας Αγησιλάου, απαντήσεις Δρ Ελένη Καραφώκα - Μαύρου