Οι άγνωστες πρώτες εκτελέσεις τραγουδιών στον Ελληνικό Κινηματογράφο

Οι άγνωστες πρώτες εκτελέσεις τραγουδιών στον Ελληνικό Κινηματογράφο

Στην πολιτιστική κληρονομιά που μας άφησαν οι ελληνικές ταινίες, εκτός των κοινωνικών ηθών, των επίκαιρων πάντα σεναρίων, της αδάμαστης ελληνικότητας που όσο και να ξεφτίζει πάνω στον καθρέπτη του «σήμερα», αντανακλά πάντα το φως, τον ήλιο και το χαμόγελο μας Ελλάδας που ξέρει να κάνει τον πόνο χαρά, την δοκιμασία εργαλείο καθημερινότητας και το σκοτάδι φωτεινό μονοπάτι, έχουμε και την ελληνική μουσική που χρωματίζει μοναδικά τα σενάρια, τους χαρακτήρες των ανθρώπων.

Στις ελληνικές ταινίες η μουσική έπαιζε κυρίαρχο ρόλο, όχι μόνο σαν «γέμισμα» στον κινηματογραφικό χρόνο όπως πολλοί νομίζουν σήμερα, αλλά τα τραγούδια και η μουσική που υπήρχαν, είχαν καθοριστικό σκοπό στην ροή και στην εξέλιξη της ταινίας, συν το γεγονός ότι η εποχή του video-clip ήταν ακόμη μακρινή έτσι το ραδιόφωνο και ο κινηματογράφος ήταν τα μόνα μέσα για να προωθηθούν και να προβληθούν συνθέτες, στιχουργοί, τραγουδιστές, χορευτές και άλλοι σημαντικοί παράγοντες του θεάματος.

 

Στην λαμπρή πορεία που διέγραψε το Ελληνικό σινεμά ξεκινώντας από τα δειλά ‘50s και φτάνοντας στα λαμπρά ‘60s, έως να αρχίζει να αργοσβήνει στην δεκαετία του ’70, καθώς η τηλεόραση αρχίζει να χώνεται όλο και πιο βαθιά στο καθιστικό των ελληνικών νοικοκυριών, έχουμε δείγματα μουσικής αναγέννησης αλλά και ιδιοφυούς έμπνευσης συνθετών, δημιουργών και τραγουδιστών που μπαίνουν στα σπίτια μας κάθε μέρα με καινούργια τραγούδια αλλά και πλούσια συναισθήματα.

Τα τραγούδια έγιναν διάσημα γιατί συνδέθηκαν με ταινίες, πρόσωπα και καταστάσεις. Τραγουδιστές έγιναν ηθοποιοί και το ανάποδο. Ο κινηματογράφος ήταν ένα τεράστιο πλατό πειραματισμών κι ένα πεδίο που όλοι χωρούσαν ευχάριστα και άνετα. Οι ρόλοι των ηθοποιών ταυτίστηκαν με τις ζωές των απλών ανθρώπων και αυτή ήταν η μεγάλη επιτυχία του κινηματογράφου αφού οπτικοποίησε την καθημερινότητα της ελληνικής κοινωνίας. Όλοι μπορούσαν να ταυτιστούν με τα δράματα που περνούσε το «παιδί του λαού», ο Νίκος Ξανθόπουλος, όλες οι γυναίκες προσπάθησαν να πάρουν λίγη από την τσαχπινιά και την αφέλεια της Αλίκης Βουγιουκλάκη και να «νιαουρίσουν» λίγο στον περίγυρο τους. Ο Βοσκόπουλος, η Δούκισσα, ο Βιολάρης και άλλοι ξαφνικά βρέθηκαν να στέκονται με άνεση πάνω και στις δύο όχθες των ρόλων που επωμίστηκαν, του τραγουδιστή και του ηθοποιού.

Ερμήνευσαν τραγούδια που έμειναν για πάντα βαθιά χαραγμένα στην μνήμη μας και στην κουλτούρα μας. Πίσω όμως από τους προφανείς και καταξιωμένους ερμηνευτές της «χρυσής» εποχής του ελληνικού τραγουδιού υπήρχαν και άλλοι, λιγότερο γνωστοί που «άφησαν» στο πανί μια ιδιαίτερη σφραγίδα που αξίζει να μνημονεύσουμε εδώ. Ήταν οι ερμηνείες τους σε «μεγάλα» τραγούδια που μπορεί να μην «πέρασαν» στην συλλογική μνήμη μας πολλές φορές ως αξιοζήλευτες στιγμές αλλά στην ιστορία αυτών των τραγουδιών κρατούν τα σκήπτρα της «άγνωστης», αλλά πρώτης εκτέλεσης αυτών των.

Πάμε να ξετυλίξουμε λίγο-λιγο, αυτό το μπερδεμένο κουβάρι, άλλοτε προς τα ‘μπρός και άλλοτε προς τα πίσω.

ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΤΖΗΣ -ΑΝ Σ'ΑΡΝΗΘΩ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ (ΠΛΕΣΣΑΣ –ΔΑΝΑΗ) -1961

Από την ταινία «ΦΤΩΧΑΔΑΚΙΑ & ΛΕΦΤΑΔΕΣ» -1961 του ΟΡΕΣΤΗ ΛΑΣΚΟΥ

 

 

Το πρώτο βήμα σ΄ αυτό το ταξίδι θα το κάνουμε μπρός-πίσω, μιας και το «Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου» ξανακούστηκε πρόσφατα με την φωνή της επίκαιρης (Χ-Factor) Μελίνας Ασλανίδου, μέσα από το video-clip που σκηνοθέτησε ο Γιάννης Παπαδάκος. Μόνο που το συγκεκριμένο video-clip

https://www.youtube.com/watch?v=12T7Kbm5f84

«πατά» πάνω, στο πριν δύο χρόνια, video-clip της Μαρίνα Σάττι «Μάντισσα», αλλά αυτά λίγο έχουν σημασία μάλλον, στο κόσμο της showbiz.

Η βουτιά στο παρελθόν ξεκινά στα 1961 όταν ο «προστατευόμενος» από τον Μίμη Πλέσσα, νεαρός τότε Κώστας Χατζής τραγουδά για τις ανάγκες της πετυχημένης κωμωδίας του Ορέστη Λάσκου «Φτωχαδάκια και Λεφτάδες», το «Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου» σε μουσική Πλέσσα και στίχους της Δανάης Στρατηγοπούλου. Μέσα σε μόλις 1:30’ λεπτά που διαρκεί το κομμάτι ο Κώστας Χατζής, τα δίνει όλα. Το κοσμικό κέντρο, σκηνικό για το κομμάτι, μεταμορφώνεται σε jazz-club με bongos, ηλεκτρική κιθάρα, όρθιο μπάσο και ντραμς. Η θεαματική είσοδο του Χατζή μέσα από χέρια που χτυπούν παλαμάκια, με την στιβαρή βραχνή χαρακτηριστική του φωνή, μου θυμίζει Nat King Cole στην όψη και στο ύφος. Στην απλή μελωδική jazz γραμμή του τραγουδιού ο Κώστας Χατζής μέσα στο λευκό του κουστούμι, στέκεται αγέρωχα, σίγουρος για την αγάπη του και τραγουδά με συγκρατημένο πάθος.

Αν και έως σήμερα είναι γνωστό, ότι αυτή η υπέροχη εκτέλεση, είναι η πρώτη αυτού του τραγουδιού και κομμάτι μουσικής ιστορίας για τον Κώστα Χατζή κι εμάς, η αλήθεια είναι διαφορετική και έπρεπε να περάσει σχεδόν μισός αιώνας για ν΄ αποκαλυφθούν γεγονότα και καταστάσεις που πιθανώς θα έπρεπε να μας κάνουν να κοκκινίζουμε ή τουλάχιστον ν’ αναθεωρούμε και να ξανασκεφτούμε για την ηθική μας.

Η σκηνή στο έργο που σήμερα όλοι ξέρουμε με τον Χατζή, «κόπηκε» από τις αίθουσες πρώτης προβολής το 1961 γιατί η παρουσία του Χατζή με λευκό κουστούμι σε συνδυασμό με την jazz ερμηνεία του στο κομμάτι θεωρήθηκε «παράξενη»!, για τα γούστα της αστικής «καλής» κοινωνίας της τότε κοσμικής Αθήνας.

Το δανεικό, από τον χορογράφο Γιάννη Φλερύ κίτρινο, στην πραγματικότητα, κουστούμι που φόρεσε ο Κώστας Χατζής στην ταινία , αλλά που στην ασπρόμαυρη κόπια φαινόταν άσπρο, όπως μαθαίνουμε σήμερα από τον ίδιο τον Μίμη Πλέσσα αλλά και η εμμονή του ιδίου να χρησιμοποιήσει την «ξενόφερτη» jazz και τον Χατζή σαν όχημα και ερμηνευτή του τραγουδιού του, δεν άρεσε καθόλου στους ηθικολόγους ατζέντηδες και αιθουσάρχες. Βέβαια αν προσθέσουμε, ότι ο Χατζής δεν ανήκε σε κανένα καλλιτεχνικό σινάφι ακόμη και ήταν και τσιγγάνος, έχετε στο πιάτο όλη την ηθική βάση αυτών που καθόριζαν τι πρέπει να βλέπουμε, πως πρέπει να το βλέπουμε και σε τι ποσότητες.

Αλλά τα πράγματα δυστυχώς δεν σταμάτησαν εκεί. Το τραγούδι με τον Χατζή δεν δισκογραφήθηκε ποτέ, γιατί όταν έφτασε η στιγμή του στούντιο, στην Columbia δεν αφήσανε τον Πλέσσα και τον Χατζή να μπουν μέσα, χρησιμοποιώντας ως πρόσχωμα αστείες δικαιολογίες. Αντ’ αυτών το τραγούδι το 1961 ηχογραφήθηκε με την ορχήστρα του Αλέκου Γεωργιάδη και στο πιάνο την Μαρία Γεωργιάδου και στο τραγούδι ο βαρύτονος «καλλιεργημένος» Φώτης Δήμας , που έφερνε περισσότερο στον Perry Como και τον Mario Lanza, που αποδεδειγμένα ήταν αποδεκτοί στο ευρύ κοινό.

Η όμορφη, κατ’ αλλά, φωνή του Φώτη Δήμα, που δεν ταίριαζε όμως στο κομμάτι, «χαντάκωσε» το ελεύθερο πνεύμα του τραγουδιού και ο δίσκος αν και κυκλοφόρησε πριν ακούσει το κοινό την κινηματογραφική εκδοχή από τον Κώστα Χατζή, «θάφτηκε» στα αζήτητα .

Έτσι αν και η εκτέλεση του Φώτη Δήμα βγήκε τελικά πρώτα, μάλλον δεν την άκουσε κανείς και δεν την ξέρει ακόμη κανείς.

Το τραγούδι της ταινίας με τον Χατζή μπήκε τελικά τον επόμενο χρόνο στις κινηματογραφικές κόπιες και αίθουσες αφού την ίδια χρονιά το 1961, το είπε καταπληκτικά και η Τζένη Βάνου σε μικρό δίσκο.

Από τότε έχει γνωρίσει αμέτρητες όμορφες εκτελέσεις πάντα στο πνεύμα που είχε στο μυαλό του ο Πλέσσας.

ΦΩΤΗΣ ΔΗΜΑΣ-ΑΝ Σ'ΑΡΝΗΘΩ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ (ΠΛΕΣΣΑΣ –ΔΑΝΑΗ) –(ODEON DSOG-2668)-1961

 

 

Από την ταινία «ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΘΥΕΛΛΑ» -1961 του ΣΩΚΡΑΤΗ ΚΑΨΑΣΚΗ

https://www.youtube.com/watch?v=-9P8RPSfiwg

Παραμένουμε στα 1961. Χρονιά που ο Χατζιδάκις παίρνει το Oscar για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» από το φιλμ του 1960 «Ποτέ την Κυριακή» με την Μελίνα Μερκούρη. Ο Χατζιδάκις εκείνη την εποχή έγραφε ιλιγγιωδώς τραγούδια και τραγουδάκια για τον ελληνικό κινηματογράφο, ομολογουμένως με μεγάλη επιτυχία και θαυμαστή ευκολία. Αυτή την χρονιά γράφει και τρία (3) τραγούδια για το μάλλον ανάξιας προσοχής και λόγου μελόδραμα του Σωκράτη Καψάσκη «Αγάπη & Θύελλα», σε σενάριο του γνωστού «υπόπτου» Νίκου Φώσκολου. Μέσα σ’ αυτά τα τρία τραγούδια βρίσκεται και το κορυφαίο ζεϊμπέκικο «Είμαι αητός χωρίς φτερά» σε στίχους της Ευτυχίας Παπαγιανοπούλου που δύο χρόνια μετά θα ηχογραφηθεί από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και θα πάρει την θέση που το άξιζε στο λαμπρό πάνθεον της λαϊκής κουλτούρας και στις καρδιές μας. Στην ταινία όμως ακούγεται για πρώτη φορά από την παντελώς άγνωστη φωνή του Διαμαντή Πανάρετου. Ενός νεαρού τότε λαϊκού μπουζουξή που όπως φαίνεται στα πλάνα της ταινίας από το βλέμμα, το ύφος και την διστακτική, «άγουρη» φωνή του, δεν αντιλαμβάνεται ότι τραγουδά έναν ύμνο της νεότερης μουσικής ιστορίας. «Τζάμπα» το μπουζούκι του Τόλη Χάρμα, «Τζάμπα» και οι ναύτες που χορεύουν στα πλάνα της ταινίας και οι φαντάροι μαζί με τον Ληναίο που παρακολουθούν, μέσα από τα έτσι κι αλλιώς σκοτεινά και καπνισμένα πλάνα της.

Παρ’ όλα αυτά, ο Δ. Πανάρετος το κυκλοφορεί και σε 45αρι ως premium! μέσω του λαϊκού περιοδικού εκείνης της εποχής «ΦΑΝΤΑΣΙΑ» και της ετικέτας του «ΔΙΣΚΟΙ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ» που εκτός του Πανάρετου κυκλοφορούσε Σάμπες, Ρούμπες, Σλόου, Τσα-Τσα και άλλα επίκαιρα. Ευτυχώς που δεν το κυκλοφόρησε μέσα στο ROL –«Η άσπρη δύναμη»

Το τραγούδι πολύ πιθανόν να πέρναγε στα παραλειπόμενα του Χατζιδάκι αν τελικά σε μια ιστορική συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη στο θέατρο «Κεντρικόν» την άνοιξη του 1961, ο συνθέτης δεν προσκαλούσε τον Χατζιδάκι επί σκηνής στον απόηχο της βράβευσης των Oscar. Αυτή ήταν η πρώτη κοινή εμφάνιση των δύο συνθετών με την συμμετοχή στο θέατρο του Στέλιου Καζαντζίδη, της Μαρινέλλας, της Μαίρης Λίντα, του Μανώλη Χιώτη και άλλων. Στην συναυλία αυτή ο Χατζιδάκις θα παρουσιάσει για πρώτη φορά δημόσια το τραγούδι «Είμαι αητός χωρίς φτερά» με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Η ιστορική αυτή ηχογράφηση διασώθηκε στο αρχείο του Γιώργου Παπαστεφάνου, και μεταδόθηκε, πριν μερικά χρόνια, στην εκπομπή του Σιδερή Πρίντεζη, στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας.

Θα δισκογραφηθεί όμως με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση δύο χρόνια αργότερα όταν Θεοδωράκης και Χατζιδάκις ανεβάζουν από κοινού την ιστορική επιθεώρηση «Μαγική πόλη» στο θέατρο «Πάρκ» το καλοκαίρι του 1963.

Σ’ εκείνη την «θεϊκή» σύμπραξη ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης έδωσε την πραγματική διάσταση στο τραγούδι με την δωρική και απέριττη φωνή του και το μαγικό κελάιδισμα του Γιώργου Ζαμπέτα στο μπουζούκι. Από τότε το ζεϊμπέκικο και το τραγούδι αυτό «πετά» σε άλλες σφαίρες.

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ- ΕΙΜΑΙ ΑΗΤΟΣ ΧΩΡΙΣ ΦΤΕΡΑ (ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ –ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ) -1963

Από την θεατρική παράσταση «ΜΑΓΙΚΗ ΠΟΛΙΣ» -1963 (HMV)

 

 

Από την ταινία «ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΓΕΝΝΑΙΩΝ» -1959 του ΔΗΜΗΤΡΗ ΔΑΔΗΡΑ

 

 

Σ’ μια ακόμη αναδρομή στον χρόνο, στο φιλμ «Το νησί των γενναίων» του Ντίμη Δαδήρα που γυρίστηκε στην Κρήτη και εξαίρει τις πολεμικές αρετές των Κρητικών, η μοιραία Τζένη Καρέζη και ο Αλέκος Αλεξανδράκης συναντιούνται ως παλιοί εραστές αλλά και ένα κοινό σκοπό, την απελευθέρωση της Κρήτης από τα νύχια των Γερμανών κατακτητών. Η Τζένη Καρέζη τραγουδά στο νυχτερινό κέντρο ως αμερικανίδα βαμπ το «Μην τον ρωτάς τον ουρανό» με αποδέκτη τον Αλέκο Αλεξανδράκη αλλά και τον γερμανό διοικητή (Λυκούργο Καλλέργη) για να του αποσπάσει πληροφορίες χρήσιμες για την Αντίσταση.

Το τραγούδι σε μουσική και πάλι του Χατζιδάκι και στίχους του σεναριογράφου της ταινίας Γιάννη Ιωαννίδη γίνεται μεγάλη επιτυχία όπως και η πολεμική ταινία που συγκινεί τους Έλληνες καθώς οι μνήμες του καταστροφικού πολέμου είναι ακόμη νωπές.

Η ιστορία του αγουροξυπνημένου Χατζιδάκι από την Καρέζη που τον περίμενε παραμονή των γυρισμάτων να του παραδώσει την μουσική παραγγελία για την ταινία, αλλά κοιμόταν ανέτοιμος, είναι γνωστή μέσα από το βιβλίο του πρώην συζύγου της Καρέζη, Ζάχου Χατζηφωτίου «Η ζωή μου με την Τζένη». Η ευκολία με την οποία ο Χατζιδάκις πάλι, σκάρωνε μελωδίες επίσης γνωστή και έτσι προέκυψε πάνω στον πρωινό καφέ το «Μην τον ρωτάς τον ουρανό».

 

Λίγο η πιασάρικη μελωδία, λίγο το σκηνικό του καμπαρέ της ταινίας αλα “Casablanca”, λίγο ο Αλεξανδράκης αλα Bogart, λίγο η επιτυχία της ταινίας αλλά και η ελαφρώς «ψευδή» ερμηνεία της Καρέζη, δυο φορές μάλιστα μες την ταινία, το τραγούδι έγινε τεράστιο σουξέ. Στην Αμερική τώρα, το «τσίμπησε» έξυπνα ο παραγωγός της Brenda Lee βάζοντας τον Arthur Altman να γράψει αγγλικούς στίχους στην μελωδία και νάτο το γνωστό μας πλέον “All Alone Am I”. Το τραγούδι κυκλοφορεί σε Αγγλία και Αμερική και γίνεται τεράστια παγκόσμια επιτυχία στα 1962 για την Brenda Lee και ένα χρυσό Top-Ten.

Το τραγούδι μπορεί να μην κυκλοφόρησε ποτέ σε δίσκο από την Τζένη Καρέζη αλλά έμεινε στην μνήμη όλων ως η πρώτη και καλύτερη εκτέλεση του.

Ο Χατζιδάκις όμως πριν το δώσει στην κινηματογραφική Τζένη Καρέζη το έδωσε σε μια άλλη μούσα του, την αιθέρια Μαίρη Λώ που το έβγαλε σε 45αρι πριν την ταινία, τον Απρίλιο του 1959 όπως πληροφορούμαστε και μέσα από τις σημειώσεις του άλμπουμ «Ο Ελληνικός Κινηματογράφος και Ο Μάνος Χατζιδάκις Παρουσιάζουν» MINOS-EMI-1985.

Η εκτέλεση με την Μάιρη Λώ είναι το ίδιο όμορφη με αυτή της Τζένη Καρέζη και λίγη σημασία μάλλον έχει τελικά ποια είναι πρώτη και ποια δεύτερη.

 

ΜΑΙΡΗ ΛΩ – ΜΗΝ ΤΟΝ ΡΩΤΑΣ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ (ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ –ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ) –(FIDELITY 7014)- 1959

 

 

 

ΕΛΕΝΗ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ– ΠΟΙΟΣ ΕΙΝ’ ΑΥΤΟΣ -(ΖΑΜΠΕΤΑΣ –ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ) -1968

Από την ταινία «Ο ΜΠΟΥΦΟΣ» -1968 του ΟΡΕΣΤΗ ΛΑΣΚΟΥ

 

 

Ο Ζαμπέτας είναι ένας ακόμη συνθέτης και εκτελεστής που οι παραγωγοί και οι σκηνοθέτες ήξεραν ότι έγραφε όμορφα και έξυπνα τραγούδια για όλες τις περιστάσεις. Βασικά με τις ιδέες του, το παίξιμο του, τις χαρακτηριστικές του γκριμάτσες και το μάγκικο λαϊκό λεξιλόγιο του, ήξερε να ξεσηκώνει τον κόσμο, τους θεατές πάντα και παντού και έτσι μπορούσε από μόνος του να είναι ο πρωταγωνιστής του πάλκου, είτε τραγουδούσε, είτε έπαιζε, είτε συμμετείχε. Έγραψε αμέτρητα τραγούδια για τον ελληνικό κινηματογράφο αλλά το 1968-1969 συνέβη το εξής παράδοξο. Σε στίχους Πυθαγόρα έγραψε την αλησμόνητη μέχρι και σήμερα μεγάλη επιτυχία της Μαρινέλλας «Ποιος ειν΄αυτός». Το κομμάτι κυκλοφόρησε σε μικρό δίσκο το 1968 από την Phillips, πριν το 1969 συμπεριληφθεί μαζί με άλλα πετυχημένα τραγούδια στον προσωπικό της δίσκο «Σταλιά Σταλιά». Εκείνη την χρονιά η Μαρινέλλα το τραγούδησε σε πρώτη κινηματογραφική εκτέλεση και στην ταινία «Ο Μπλοφατζής» του Βασίλη Γεωργιάδη με τον Λάμπρο Κωνσταντάρα και την Μάρω Κοντού όπου ο Ζαμπέτας «κελαηδούσε» με το μπουζούκι του. Αυτή θα ήταν και η πρώτη αλλά κατά παράδοξο τρόπο έμελλε να είναι η δεύτερη εκτέλεση, καθώς την προηγούμενη χρονιά 1968 και πριν ακόμη κυκλοφορήσει το δισκάκι με την Μαρινέλλα, η Ελένη Προκοπίου το τραγουδά ζωντανά στην ταινία «Ο Μπούφος» του Ορέστη Λάσκου με τον Πάντζα, τον Μουστάκα και άλλους.

Η κινηματογραφική, αδισκογράφητη, εκτέλεση της Προκοπίου στην ταινία που προσπαθούσε να συγκινήσει τον «Μπούφο» Γιώργο Πάντζα είναι τελικά και η πρώτη δημόσια παρουσία του τραγουδιού.

Μια όμως μικρή διαφορά κάνει ακόμη πιο παράδοξη την εκτέλεση της Προκοπίου. Το τραγούδι στην ταινία «Ο Μπλοφατζής» έχει μια μικρή διαφορά στα λόγια και στην μελωδία από την εκτέλεση της Μαρινέλλας, αν και το ασπρόμαυρο ντύσιμο και «στήσιμο» της Προκοπίου παραπέμπει ευθέως στην Μαρινέλλα και την εμφάνιση της, την ίδια χρονιά 1968, στην ταινία του Δαλιανίδη «Γοργόνες και Μάγκες» όπου η Μαρινέλλα ερμηνεύει με μαύρο τσεμπέρι το «Άνοιξε πέτρα», ενώ στον «Μπούφο» η Προκοπίου εμφανίζεται τραγουδώντας στην τελευταία στροφή, με άσπρο μαντήλι και ύφος Μαρινέλλας. Πιθανώς ο Ζαμπέτας ή οι παραγωγοί είχαν αποφασίσει ή προβάρει τα γυρίσματα με την ερμηνεία της Μαρινέλλας και απλώς έκαναν ένα μικρό «πείραμα» με την Προκοπίου.

 

ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ – ΠΟΙΟΣ ΕΙΝ’ ΑΥΤΟΣ -(ΖΑΜΠΕΤΑΣ –ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ) –(PHILLIPS 6290) -1968

Από την ταινία «Ο ΜΠΛΟΦΑΤΖΗΣ» -1969 του ΒΑΣΙΛΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ

 

 

 

 

ΔΑΔΙΝΟΠΟΥΛΟΣ-ΣΙΤΖΑΝΗ –ΚΟΥΤΣΗ ΚΙΘΑΡΑ (ΛΟΪΖΟΣ –ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ) -1971

Από την ταινία «ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ» -1971 του ΟΡΕΣΤΗ ΛΑΣΚΟΥ

 

 

Ακόμη ένας συνήθης «ύποπτος» μουσικοσυνθέτης μεγάλων κινηματογραφικών και μη επιτυχιών, αλλά κυρίως ένα «καθαρό» και ελεύθερο πνεύμα με μουσικούς και κοινωνικούς αγώνες στην «πλάτη» του ήταν και ο Μάνος Λοΐζος που «έφυγε» πρόωρα στα 45. Στην «τουριστική» και ανάλαφρη έως ελαφρούτσικη κομεντί, γυρισμένη εξολοκλήρου στην Κύπρο το 1971, του Ορέστη Λάσκου με τον «τουριστικό» τίτλο «Διακοπές στην Κύπρο», άλλοτε με τον τίτλο «Η ωραία της Λευκωσίας» λόγω της ξανθιάς Δώρας Σιτζάνη και άλλοτε, λόγω της τηλεοπτικής επιτυχίας του Δ. Παπαγιανόπουλου στον «Λούνα-Παρκ», επανακυκλοφορεί το 1977 και μετονομάζετε σε «Ο Κυρ’ Γιώργης και οι τρέλλες του». Το έργο κάνει ένα οδοιπορικό από την μια άκρη της Κύπρου ως την άλλη. Από την Αμμόχωστο στο λιμανάκι της Κερύνειας, από την Λευκωσία και το διεθνές αεροδρόμιο, στα ξενοδοχεία και το λιμάνι της Λεμεσού. Στην ταινία έχουμε την ευκαιρία ν’ ακούσουμε πολλά και ωραία τραγούδια, καθώς προβάλλονταν ευρύτατα η συνεργασία Μάνου Λοΐζου και Λευτέρη Παπαδόπουλου. Στην ταινία Ο Βιολάρης τραγουδά τα «Δέκα παλληκάρια», η Δώρα Σιτζάνη το «Μόλις φανείς», ο Νίκος Δαδινόπουλος το «Είναι η αγάπη μας μεγάλη» και τέλος σε πρώτη-πρώτη κινηματογραφική, αλλά ευτυχώς όχι δισκογραφική, η Δώρα Σιτζάνη στην φωνή, ο Νίκος Δαδινόπουλος στην φωνή και την κιθάρα και ο Γιώργος Κάππης στην φυσαρμόνικα, «εκτελούν» στην κυριολεξία σε μια ελληνική χίπικη εκδοχή την «Κουτσή κιθάρα» του Λοΐζου.

Η σκηνή είναι γυρισμένη στο λιμανάκι της Κερύνειας και η «Κουτσή κιθάρα» πέρα από τον μεγάλο έρωτα του Λοΐζου.που γεννήθηκε στα γυρίσματα αυτής της ταινίας με την Δώρα Σιτζάνη παρέμεινε κουτσή και αδισκογράφητη έως το 1980 που η Δήμητρα Γαλάνη του έδωσε την σωστή του υπόσταση στον δίσκο του Λοΐζου «Για μια μέρα ζωής».

Μια ακόμη άγνωστη αλλά, μεταγενέστερα, συγκλονιστική λεπτομέρεια, εν αγνοία φυσικά όλων των συντελεστών της ταινίας, είναι ότι κατά την διάρκεια της κινηματογράφησης του τραγουδιού η κάμερα περιφέρετε στα τραπεζάκια καφετέριας στο λιμανάκι της Κερύνειας όπου «παρακολουθούν» και συγχρόνως συμμετέχουν ως κομπάρσοι διάφοροι νέοι της Κύπρου. Σ’ ένα απ’ αυτά πάνω στο «πέρασμα» της κάμερας, κάθονται τρείς 17χρονοι συμμαθητές. Οι Χρίστος Καρεφυλλίδης, Γιώργος Μουστάκας και Φοίβος Φιερός. Τρία χρόνια αργότερα και οι τρεις του θα πέσουν ηρωικά μαχόμενοι πολεμώντας κατά την Τουρκική εισβολή στην Κερύνεια. Το περιστατικό αυτό «ανακάλυψε» ένας επιζών συμμαθητής τους ο Άγης Ελισσαίος 38 χρόνια μετά το 2009. Όλα τα μικρά «ασήμαντα» κομμάτια ιστορίας έχουν την δική τους δυναμική και το δικό τους αποτύπωμα.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΑΛΑΝΗ –ΚΟΥΤΣΗ ΚΙΘΑΡΑ (ΛΟΪΖΟΣ –ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ) –1980

Από τoν δίσκο του ΜΑΝΟΥ ΛΟΪΖΟΥ «ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΖΩΗΣ» - MINOS MSM-393)- 1980

 

 

 

ΕΛΕΝΗ ΡΟΔΑ -Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΡΕΣ (ΛΟΪΖΟΣ –ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ) –1967

Από την ταινία «ΤΡΟΥΜΠΑ ‘67» -1967 του ΓΡΗΓΟΡΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

 

 

Η γνωριμία και μετέπειτα συνεργασία του Μάνου Λοΐζου με τον Λευτέρη Παπαδόπουλου που έδωσε «μεγάλα» τραγούδια, είχε ξεκινήσει τυχαία και απρόσμενα μέσα σε μια μπουάτ το 1965. Δυο χρόνια μετά ο Παπαδόπουλος γνωρίζει τον νεαρό συνθέτη στον Μάκη Μάτσα της “MINOS”, που στην αρχή δεν ενθουσιάζεται με το ταλέντο του Μάνου αλλά μετά την σαρωτική επιτυχία που είχε η Αλέκα Μαβίλη με το «Αυτό τ’ αγόρι» του Λοΐζου-Παπαδόπουλου, υπογράφει στον συνθέτη αποκλειστικό συμβόλαιο και έτσι ο Μάνος «φεύγει» από την «Λύρα» του Αλέκου Πατσιφά που έδειχνε απρόθυμη να το υποστηρίξει.

Το 1967 ο Γρηγόρης Γρηγορίου γυρίζει την ταινία «Τρούμπα ‘67» με τους Γιώργο Φούντα, Μπέτυ Αρβανίτη, Γιώργο Μούτσιο, Καίτη Θεοχάρη, Σπύρο Καλογήρου και άλλους, «αφιερωμένη» στα σκοτεινά καμπαρέ, τις αμαρτωλές υπάρξεις , τον υπόκοσμο και τις βρωμοδουλιές της «φημισμένης» τότε Τρούμπας.

Η ταινία έχει όλα τα κλισέ, τους περιθωριακούς χαρακτήρες, τους νταήδες, το αντριλίκι αλλά και όλες τις μετανιωμένες «πεταλουδίτσες» που με την βοήθεια του Γρηγορίου «χτίζουν» τον κορμό και την ιστορία της ταινίας.

Η μουσική και τα τραγούδια είναι του Λοΐζου και τα τραγουδούν η Καίτη Θεοχάρη με την Ελένη Ροδά. Το σουξέ όμως της ταινίας είναι η «αντρική» παρουσία και εμφάνιση της Ροδά στο καμπαρέ που τραγουδά στην πρόβα «Η δουλειά κάνει τους άντρες». Με την ελαφρώς βραχνή και μπάσα φωνή η Ροδά αποδίδει στον χώρο το κομμάτι πειστικά και όμορφα.

Η είσοδος στην πίστα της Ρόδα να τραγουδά αυτούς τους «αντρικούς» στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου είναι «όλα τα λεφτά» και την συμπληρώνει όμορφα την εικόνα ο Γιώργο Μούτσιος, το αφεντικό του καμπαρέ, που βάζει την καρέκλα ανάποδα στο κέντρο της πίστας παρακολουθώντας σαν γάτα την ερμηνεία της Ροδά που «κεντάει» αγέρωχη μπροστά από την ορχήστρα.

Το τραγούδι με την Ροδά γίνεται αμέσως επιτυχία και την ζητάνε απ’ όλα τα κέντρα να το τραγουδήσει. Όμως το 1968 ο Λοΐζος πάει στην “MINOS” και ετοιμάζεται να βγάλει τον πρώτο του μεγάλο δίσκο, που έμελλε να γίνει τεράστια επιτυχία, τον «Σταθμό». Ο δίσκος είχε «τεράστια» τραγούδια, το «Δελφίνι-δελφινάκι», «το παλιό ρολόι» και το «Η δουλειά κάνει τους άντρες» αλλά όχι με την Ροδά, καθότι είχε συμβόλαιο με άλλη εταιρεία και δεν μπορούσε να το τραγουδήσει στον δίσκο του Λοΐζου. Έτσι το τραγούδι το λέει ο λαϊκός τραγουδιστής Δημήτρης «Μήτσος» Ευσταθίου ή Μπαχαβιόλος, που υπήρχε για πολλά χρόνια μέλος στο συγκρότημα του Τσιτσάνη. Αυτή είναι η πρώτη ηχογραφημένη σε δίσκο εκτέλεση του τραγουδιού, ένα χρόνο δηλαδή μετά την Ροδά , τον Δεκέμβριο του 1968 που κυκλοφορεί «Ο Σταθμός».

Στο «Η δουλειά κάνει τους άντρες» όπως είπε πολύ αργότερα ο Λευτέρης Παπαδόπουλος σε μια συνέντευξη, το έγραψε για να ειρωνευτεί τους ψευτόμαγκες των καφενείων.

Σήμερα ακούγοντας το κομμάτι με τον «ξεχασμένο» πλέον Δημήτρη Ευσταθίου πολλοί νομίζουν ότι το τραγουδά ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, καθότι η φωνή του Ευσταθίου «φέρνει» στην φωνή του.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ -Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΡΕΣ (ΛΟΪΖΟΣ –ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ) –(MINOS 5030) -1968 (single)

 

 

 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ – ΧΑΡΑΜΑΤΑ (ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ –ΜΠΟΣΤ) – 1966

Από την ταινία «ΝΤΑΜΑ ΣΠΑΘΙ» -1966 του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΛΕΝΑΚΗ

 

 

Ένα άλλο όμορφο τραγούδι, αυτή την φορά με την φωνή του Γιάννη Πουλόπουλου και μουσική του πρωτοεμφανιζόμενου Γιάννη Μαρκόπουλου σε στίχους του Μπόστ, κάνει την εμφάνιση του σε ταινία σε πρώτη εκτέλεση πριν βγει σε μικρό δισκάκι την ίδια χρονιά. Το τραγούδι είναι το «Χαράματα» που ακούγεται στην ταινία «Ντάμα Σπαθί» του Γιώργου Σκαλενάκη. Η ταινία αν και συμμετείχε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και στο φεστιβάλ κινηματογράφου του Σικάγου το 1969 κρίνεται μάλλον άνιση ως προς το αποτέλεσμα καθώς η δραματική θεματολογία της, «ερωτικό τρίγωνο» με «ντάμα» την Έλενα Ναθαναήλ και «σπαθιά», τους Σπύρο Φωκά και Θόδωρο Ρουμπάνη και σκηνικό το τουριστικό Ναύπλιο, μάλλον καταλήγει σε μια ταινία με μοναδικό σκοπό την διεθνή διανομή. Πλαισιωμένη όμορφα με λίγο κρασί, λίγο θάλασσα, λίγο γυμνό, λίγο μουσική, λίγο αρχαία και λίγο τ’ αγόρια μου, το ακατανίκητο σεξ-απηλ της «τριάδας» αποτελεί από μόνο του θέμα συζήτησης.

Το τραγούδι «Χαράματα» το χορεύουν όμορφα και «τουριστικά» το τρίο Φωκάς-Ναθαναήλ-Ρουμπάνης. Το τραγούδι κυκλοφόρησε αμέσως μετά την προβολή της ταινίας σε single. Την ίδια εποχή κυκλοφορεί και σε μικρό δίσκο από Πάνο Τζαντεή.

Μια μικρή όμως περιπέτεια περίμενε τον δίσκο αυτό την επόμενη χρονιά το 1967, με την επιβολή της Χούντας.

Οι διακεκριμένοι συνταγματάρχες - μουσικοκριτικοί έκριναν ότι πίσω από τους στίχους του, κρύβονται αναρχοκουμουνιστικά συνθήματα, έτσι στην θέση του μπαίνει το «Καράβια αλήτες». Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας του 1974 το τραγούδι και πάλι «ξεχάστηκε» ως είχε και μόνο το 1995 επανήλθε στο βυνίλιο. Κάλλιο αργά παρά ποτέ λοιπόν, η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ – ΧΑΡΑΜΑΤΑ (ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ –ΜΠΟΣΤ) – (ΛΥΡΑ LS-1204) -1966 single

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣΑΚΟΡΝΤΕΟΝ (ΛΟΪΖΟΣ)-1966

Από την μικρού μήκους ταινία «ΑΘΗΝΑ ΠΟΛΗ ΧΑΜΟΓΕΛΟ»-1966 του ΛΑΜΠΡΟΥ ΛΙΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

 

 

Άλλο ένα εμβληματικό τραγούδι, διαχρονικό ορόσημο πέρα από εποχές, πολεμικές και πολιτικές αναταραχές, είναι και το «Ακορντεόν» του Μάνου Λοΐζου, αυτή την φορά όχι από τα πασίγνωστα «Τραγούδια του δρόμου»-1974 τραγουδισμένο με πάθος από τον ίδιο, αλλά από μια «χαμένη» πρώτη εκτέλεση με τον Γιάννη Πουλόπουλο για την μικρού μήκους ταινία «ΑΘΗΝΑ ΠΟΛΗ ΧΑΜΟΓΕΛΟ» του Λάμπρου Λιαρόπουλου που προβλήθηκε το 1966 στο φεστιβάλ ταινιών μικρών μήκους στη Θεσσαλονίκη. Ο Λάμπρος Λιαρόπουλος υπήρξε ένας πρωτοπόρος του ελληνικού ντοκιμαντέρ που δεν είχε την αναγνώριση και την δημοσιότητα που του έπρεπε μιας και έδρασε σε δύσκολους και πονηρούς καιρούς.

Στην ταινία εμφανίζεται ο ίδιος ο συνθέτης με τον Γιάννη Πουλόπουλο και άλλους σε ένα υπαίθριο καφενεδάκι με τις κιθάρες του να παίζουν το «Ακορντεόν».

Οι στίχοι του τραγουδιού αν και αναφέρονται σαφώς στην γερμανική κατοχή με την φράση «δεν θα περάσει ο φασισμός» έφτανε και περίσσευε για να απαγορευτεί οποιαδήποτε τύχη ή έκδοση του τραγουδιού την αμέσως επόμενη χρονιά 1967, με την επιβολή της δικτατορίας.

Η ταινία όπως καταλαβαίνετε δεν προβάλλεται πουθενά και ο Λάμπρος Λιαρόπουλος φεύγει για την Γαλλία όπως και ο Λοΐζος για την Αγγλία απ’ όπου επιστέφει μετά από ένα περίπου χρόνο.

Για την ιστορία, το τραγούδι εμπνεύστηκε ο Λοΐζος από την περίφημη μάχη της Κοκκινιάς τον Μάρτιο του ΄44, μεταξύ των Ναζί και των δυνάμεων του ΕΛΑΣ , μελών της ΕΠΟΝ αλλά πολλών κατοίκων της περιοχής που αντιστάθηκαν σθεναρά στους κατακτητές..

Τα δραματικά γεγονότα και οι προδοσίες εξελίχθηκαν στο μετέπειτα «Μπλόκο της Κοκκινιάς» με αποτέλεσμα τον αποτρόπαιο χαμό συνολικά 315 πατριωτών. Το τραγούδι έγινε από την περίοδο της μεταπολίτευσης έως και σήμερα, ένα από τα τραγούδια σύμβολα του αντιδικτατορικού και αντιφασιστικού αγώνα.

ΜΑΝΟΣ ΛΟΪΖΟΣ – ΑΚΟΡΝΤΕΟΝ (ΛΟΪΖΟΣ)-1974

Από τον δίσκο «ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ»- (MINOS MSM-225) -1974

 

ΝΙΚΟΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ – ΔΕΝ ΣΕ ΚΡΙΝΩ ΠΟΥ ΔΕΝ Μ’ ΑΓΑΠΑΣ (ΚΑΛΗ ΤΥΧΗ) (ΚΑΛΔΑΡΑΣ-ΟΥΡΑΝΙΑ ΛΙΑΝΔΡΑΚΗ) – 1967

Από την ταινία «ΚΑΠΟΤΕ ΚΛΑΙΝΕ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΙ» -1967 του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΥ

 

 

Στους ηθοποιούς-τραγουδιστές δεν θα μπορούσε να μην είναι μέσα, ο Νίκος Ξανθόπουλος το πάλαι ποτέ αγαπημένο και λατρεμένο «παιδί του λαού» και να μην έχει και ακόμη μια «πρωτιά» στο ενεργητικό του. Μιλάμε για την πρώτη ερμηνεία στον «ύμνο» του Καλδάρα «Δεν σε κρίνω που δεν μ’ αγαπάς», που ακούστηκε μαζί μ’ άλλα στην ταινία του Απόστολου Τεγόπουλου «Κάποτε κλαίνε και οι δυνατοί»-1967.

Ο Απόστολος Τεγόπουλος υπήρξε ο σκηνοθέτης που από το 1963 και μετά που ίδρυσε την δική του εταιρεία «ΚΛΑΚ Φιλμς», ανέδειξε και καθιέρωσε τον Ξανθόπουλο ως τον απόλυτο λαϊκό «Ρομπέν των φτωχών και κατατρεγμένων». Οι ταινίες της «ΚΛΑΚ Φιλμς» με τον πατριωτικό-παιδαγωγικό υπότιτλο «Ταινίες για όλη την ελληνική οικογένεια» και τους «εγγυημένους» σπαραξικάρδιους τίτλους «Ταπεινός και καταφρονεμένος», «Περιφρόναμε γλυκεία μου», «Ο άνθρωπος που γύρισε από τον πόνο», «Τα ξένα χέρια είναι πικρά» και πάμπολλες ακόμη ταινίες που κερδίζουν άνετα και σήμερα το Oscar ευρηματικότητας για τον πιο λαϊκίστικο τίτλο κυριάρχησε στις λαϊκές κινηματογραφικές αίθουσες την δεκαετία του ’60 με αμέτρητα λαϊκά «συλλαλητήρια» προσέλευσης κοινού. Για να πούμε και την στραβή αλήθεια ο Ξανθόπουλος είχε ταλέντο και στην ηθοποιία και στο τραγούδι, μόνο που το ανάλωσε μονοδιάστατα και έτσι ταυτίστηκε καλώς ή κακώς με τον «ξεπατηκωμένο» χαρακτήρα που έπαιζε σ’ όλες τις ταινίες του. Ο ριγμένος, ο θιγμένος, ο «αλήτης», ο μετανάστης, ο εργάτης και τόσοι άλλοι «χάθηκαν» κάτω από το «κουστούμι» του ίδιου ανθρώπινου ρόλου.

Στην ταινία «Κάποτε κλαίνε και οι δυνατοί» ο Ξανθόπουλος λέει πειστικά το τραγούδι αυτό που έχει και τον ωραίο υπότιτλο «Καλή τύχη».

Η επιτυχία του ήταν τόσο μεγάλη που φυσικά και βγήκε σε δίσκο μετά την ταινία την ίδια χρονιά αλλά με την φωνή του Μανώλη Αγγελόπουλου και την ίδια μάλλον? χρονιά με την φωνή του Κώστα Ψαλτάκη στην μικρή εταιρεία “Bellcanto”.

Η αποδοχή και το λαϊκό έρεισμα των στίχων του συντάραξε και συνταράζει ως και σήμερα όλες τις καρδιές και ήταν αδύνατον ο Τεγόπουλος να μην το ξαναεκμεταλλευτεί.

Έτσι την επόμενη χρονιά, στο επικό ύφους-μήκους και επιτυχίας μελόδραμα «Ξεριζωμένη Γενιά» που άγγιζε τις τρεις ώρες ο Τεγόπουλος με την βοήθεια του «ξεριζωμένου» Ξανθόπουλου παρουσιάζει όλο το δράμα της προσφυγιάς της Σμύρνης μέσα σε μια ταινία που μπορεί να χαρακτηριστεί ως ελληνικό δραματικό-μιούζικαλ αφού περιέχει «ζωντανά» ή μη 36 τραγούδια. Η ταινία έκανε 448.679 εισιτήρια και ξανακούγεται το «Δεν σε κρίνω που δεν μ’ αγαπάς»-(Καλή τύχη).

Η τόσο μεγάλη επιτυχία στις λαϊκές μάζες οδήγησε τον Τεγόπουλο, που ήταν εκτός από σκηνοθέτης και πανέξυπνος επιχειρηματίας στην συνέχεια του μελοδράματος το 1969, με το πάνω από τρείς ώρες «κλάψτε –σκουπίστε – ξανακλάψτε», «Η Οδύσσεια ενός Ξεριζωμένου» και φυσικά με το σίγουρο «χαρτί» Νίκος Ξανθόπουλος. Ποιος είπε ότι το «ξένο» sequel ήταν άγνωστο είδος στον ελληνικό κινηματογράφο του ’60.

 

ΜΑΝΩΛΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ – ΔΕΝ ΣΕ ΚΡΙΝΩ ΠΟΥ ΔΕΝ Μ’ ΑΓΑΠΑΣ (ΚΑΛΗ ΤΥΧΗ) (ΚΑΛΔΑΡΑΣ-ΟΥΡΑΝΙΑ ΛΙΑΝΔΡΑΚΗ) – 1967

Από την ταινία «ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΗ ΓΕΝΙΑ» -1968 του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΕΓΟΠΟΥΛΟΥ

 

 

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΒΟΛΟΓΚΑΣ

Δείτε ακόμη:

>>

>>

>> Μέρος 'Α

>>

>>

>>

>>

>>

>>

>>