Joni Mitchell: Ο θηλυκός Bob Dylan έγινε 75 ετών

Joni Mitchell: Ο θηλυκός Bob Dylan έγινε 75 ετών

Από τον Γιάννη Πετρίδη

Η Joni Mitchell έχει πραγματοποιήσει μία μουσική διαδρομή που δικαιωματικά της χαρίζει τον χαρακτηρισμό του θηλυκού Bob Dylan, αφού η πορεία της αναλογικά έχει πολλά κοινά στοιχεία με αυτά του μεγάλου καλλιτέχνη φέρνοντας με τα τραγούδια της την ποίηση πιο κοντά στη σύγχρονη μουσική.

Σε αντίθεση μάλιστα με αυτόν μπορεί να υπερηφανευθεί για το μέταλλο της φωνής της που ξεφεύγοντας από την ανθρώπινη χροιά, θυμίζει κάποιο είδος σπάνιου μελωδικού πτηνού, δημιουργώντας μάλιστα ανάλογη σχολή γυναικείων φωνών, όπως αυτές των Kate Bush, Tori Amos, Bjork, Fiona Apple, Jewel, Sarah MacLachlan, Alannis Morisette, Shawn Colvin, έντονη είναι όμως η επιρροή της και σε άνδρες τραγουδιστές όπως ο Prince, ο Maynard James Keenan των Tool και ο Seal.

Το πραγματικό της όνομα είναι Roberta Joan Anderson και γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου του 1943 στο Fort Macleod της Alberta του Καναδά. Ο πατέρας της είχε καταγωγή από τη Νορβηγία και οι γενεαλογικές ρίζες της μητέρας της ήταν από τη Σκωτία και την Ιρλανδία.

Στα 9 της χρόνια προσβάλλεται από πολιομυελίτιδα και αρχικά οι γιατροί είπαν στους γονείς της ότι ίσως δεν θα μπορούσε να περπατήσει ξανά. Η παραμονή της στο νοσοκομείο για μεγάλο χρονικό διάστημα, την οδήγησε στο να ασχοληθεί με το τραγούδι και σαν αντίδραση στη διάγνωση των γιατρών ότι δεν θα μπορούσε να πάει σπίτι της για τις ημέρες των Χριστουγέννων, αυτή άρχισε να τραγουδά συνέχεια διάφορα κάλαντα. Με την ανάρρωσή της, άρχισε τα μαθήματα πιάνου και λίγο αργότερα μόνη της άρχισε να παίζει γιουκαλίλι και κιθάρα, με σκοπό να διασκεδάζει τους φίλους της στα πάρτι.

Το 1964 και μετά τον πρώτο χρόνο σπουδών στη Σχολή Καλών Τεχνών της Alberta, η Joni εγκαταλείπει τη σχολή για να αφοσιωθεί στη μουσική και τον Φεβρουάριο του 1965 η σχέση της με έναν συμφοιτητή της την οδηγεί στο να γίνει μητέρα ενός κοριτσιού, το οποίο θα δώσει σύντομα για υιοθεσία. Μερικούς μήνες αργότερα θα παντρευτεί τον τραγουδιστή τής φολκ Chuck Mitchell, το επώνυμο του οποίου θα χρησιμοποιεί στη συνέχεια. Η Joni θα αναφέρει την κόρη της σε μερικά από τα τραγούδια της, όπως το Little Green από το άλμπουμ Blue του 1971. Η Kely Dale Anderson μεγαλώνοντας θα αλλάξει το όνομά της σε Kilauren Gibb και ύστερα από συνεχείς αναζητήσεις, μεγαλώνοντας θα καταφέρει να γνωρίσει τη μητέρα της για πρώτη φορά το 1997 και να ζήσει από τότε μαζί της.

Το 1965 ακολουθώντας το μουσικό ρεύμα της εποχής, εγκαταλείπει το Τορόντο, στους δρόμους του οποίου συχνά τραγουδούσε για τους περαστικούς και πηγαίνει μαζί με τον σύζυγό της στο Detroit όπου εμφανίζονται με το όνομα Joan and Chalk Mitchell. Η συνεργασία και ο γάμος τους θα τελειώσει το 1967 και την ίδια χρονιά η Joni Mitchell θα πάει στη Νέα Υόρκη, πόλη όπου η μουσική φολκ είχε κυρίαρχη θέση στη δεκαετία και είχε ανοικτή την αγκαλιά της για όλα τα ταλέντα που κατευθύνονταν σ' αυτήν από όλες τις πόλεις τις Αμερικής προσπαθώντας να γίνουν γνωστά στον μουσικό χώρο.

Το ταλέντο της στη σύνθεση έγινε για πρώτη φορά γνωστό όταν η Judy Collins ερμήνευσε το 1967 το τραγούδι της Both Sides Now στο άλμπουμ της Wildflower. Μια χρονιά αργότερα η Joni κυκλοφόρησε το πρώτο της προσωπικό άλμπουμ με παραγωγό τον Dave Crosby, ο οποίος την είδε για πρώτη φορά να τραγουδά σε ένα κλαμπ της Φλόριντα και εντυπωσιάστηκε τόσο που της πρότεινε να τον ακολουθήσει στην Καλιφόρνια, στο Λος Αντζελες όπου και ζει από τότε. Το άλμπουμ είχε για τίτλο το όνομά της, κερδίζοντας αμέσως την εκτίμηση των μουσικοκριτικών που ξεχώρισαν αυτή την πρώτη παρουσία που την έκανε να διαφέρει από άλλες γυναικείες φωνές της εποχής. Στο άλμπουμ αυτό ερμηνεύει με τη σοπράνο φωνή της τραγούδια όπως το Song Το Α Seagull που υμνούν την ελευθερία και κάνουν γνωστή την ποιητική ικανότητά της στο τραγούδι.

Η συνεργασία της με τον Dave Crosby θα οδηγήσει στη διασκευή του Woodstock από το συγκρότημα Crosby, Stills and Nash, ενώ ήδη η Buffy Sainte-Marie θα έχει κάνει σχετική επιτυχία το Circle Game.

Το 1970 θα κερδίσει με το άλμπουμ Blue το πρώτο από τα συνολικά 9 βραβεία της για τα Γκράμι. Ηταν μία από τις δυσκολότερες ψυχολογικά εποχές για την τραγουδίστρια που μέσα από τα τραγούδια της πέρναγε στον κόσμο την εύθραυστη προσωπική της κατάσταση.

Το 1972 θα κυκλοφορήσει το For The Roses, στο οποίο υπάρχει η μεγάλη επιτυχία της You Turn Me On, Ι'm Α Radio. Τον Ιανουάριο του 1974 θα ακολουθήσει το Court And Spark, στο οποίο θα φανούν τα πρώτα δείγματα της προσέγγισής της στην τζαζ. Τα τραγούδια Free Man In Paris, Help Me και Raised On Robbery θα κάνουν το άλμπουμ πλατινένιο και το πιο εμπορικό στην καριέρα της.

Το 1976 θα κυκλοφορήσει το Hejira, ένα άλμπουμ που χωρίς να σημειώσει εμπορική επιτυχία, θα αλλάξει πολλά στην καλλιτεχνική της πορεία. Ο μπασίστας της τζαζ Jaco Pastorius συμμετέχει σε μερικά τραγούδια ενός άλμπουμ που θα απομακρύνει οριστικά από πάνω της τη σχέση με τη μουσική ποπ και θα εδραιώσει οριστικά τη διαχρονικότητα της μουσικής της.

Το Paprica Plains διάρκειας 20', που υπάρχει στο επόμενο άλμπουμ της Don Juan's Reckless Daughter, θα κάνει τον μεγάλο μπασίστα της τζαζ Charlie Mingus να της προτείνει να συνεργαστούν με αποτέλεσμα το άλμπουμ Mingus που θα κυκλοφορήσει μετά τον θάνατο του Mingus, το 1979.

Στη δεκαετία του '80 θα κυκλοφορήσει δίσκους όπως τα Wild Things Run Fast (1982), Dog Eat Dog (1985) και Chalk Mark in Α Rain Storm (1988), στο οποίο συνεργάζεται με ονόματα όπως οι Willie Nelson, Peter Gabriel, Tom Petty και Don Henley.

Στη δεκαετία του '90 θα κυκλοφορήσει τα Night Ride Home (1991), Turbulent Indigo (1994) και Taming The Tiger (1998).

Στον καινούργιο αιώνα θα συνεχίσει να έχει σημαντική παρουσία χάρη στο άλμπουμ της Travelogue (2002), στο οποίο τραγουδά με νέες ενορχηστρώσεις γνωστές συνθέσεις της, το Shine (2007) που θα είναι η πρώτη της δουλειά με νέα τραγούδια έπειτα από σχεδόν 10 χρόνια και βέβαια το πολυβραβευμένο άλμπουμ του Herbie Hancock που κυκλοφόρησε το 2007, River: The Joni Letters και ήταν φόρος τιμής στη μεγάλη τραγουδίστρια.

Οι πωλήσεις των δίσκων της μπορεί να μην μπόρεσαν να ανταγωνιστούν αριθμητικά άλλες γυναικείες φωνές που είχαν πετυχημένες παρουσίες στον περασμένο αιώνα, αλλά η ευρύτητα των μουσικών της συνθέσεων που εκτός από το προσωπικό φολκ ύφος τους, κάλυπταν χώρους όπως η τζαζ, η αβαντ-γκαρντ, η ποπ, αλλά συχνά και η λεγόμενη World Music, οδηγούν πολλούς στο να τη χαρακτηρίσουν μία από τις πιο σημαντικές γυναικείες παρουσίες στη μουσική της εποχής του ροκ με σημαντική επίδραση στις γυναίκες τραγουδίστριες που έγιναν γνωστές μετά από αυτήν.

Η σχετικά πρόσφατη περιπέτεια της υγείας της, μας αναστάτωσε, αλλά από το περιβάλλον της μάθαμε ότι είναι καλύτερα.