Από τον Θοδωρή Φαχουρίδη
Οι ρίζες της γνωστής και πολυαγαπημένης σύνθεσης χάνονται στην ιστορία, όπως γίνεται σε πολλά παραδοσιακά τραγούδια, στην προκειμένη περίπτωση, των αφροαμερικάνων σκλάβων. Έχει ηχογραφηθεί με διάφορες τροποποιήσεις στίχων, με ίσως πιο συχνά χρησιμοποιημένη αυτή του 1926 από τον L. B Rodgers. Η δημοφιλέστερη και παλιότερη καταγεγραμμένη επίσημα εκτέλεση του τραγουδιού έρχεται 146 χρόνια πριν, από την χορωδία του ιδιωτικού Πανεπιστημίου Φισκ, με έδρα το Νάσβιλ του Τενεσί. Είχε ιδρυθεί έξι μόλις μήνες μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου μεταξύ του Βορά και του Νότου, το 1866, το δέκατοτρίτο πανεπιστήμιου για αφροαμερικάνους φοιτητές και πρώην σκλάβους, τους λεγόμενους Freedmen & Freedwomen.
Αντιμετωπίζοντας οικονομικά προβλήματα μία από τις λύσεις που βρέθηκαν ήταν να πραγματοποιήσει ένα εννεαμελές φωνητικό συγκρότημα (τέσσερα αγόρια και πέντε κορίτσια) περιοδεία προς συγκέντρωση χρημάτων. Αρχικά χωρίς όνομα, κατά τη διάρκεια της περιοδείας τους θα επισημοποιηθούν ως Fisk Jubilee Singers. Το ρεπερτόριό τους ήταν, spirituals, τραγούδια που παρά την αρχική δυσπιστία του κοινού θα γνωρίσουν τελικά ευρεία αποδοχή. Θα φτάσουν δε στο σημείο να δώσουν παράσταση για τον πρόεδρο της Αμερικής και λίγο αργότερα να κάνουν περιοδεία, την πρώτη από πολλές, και στην Ευρώπη επισκεπτόμενοι και την τότε βασίλισσα της Αγγλίας, Βικτώρια.
Ιδού μερικές από τις ομορφότερες εκτελέσεις του τραγουδιού…
Με τη χαρακτηριστική φωνή του και συντροφιά την παγκόσμια αγαπητή τρομπέτα του o Satchmo / Pops θα διασκευάσει τα spirituals σε ένα πανέμορφο δίσκο. Το πιο πιθανό είναι να έχετε ακούσει την ιστορία των τριών παίδων εν καμίνω, των Άνανία, Μισαήλ και Άζαρία (Σεδράχ, Μισάχ και Αβδεναγώ, τα χαλδαϊκά τους ονόματα) Shadrach, Meshach και Abedneg ή αλλιώς γνωστό ως απλά Shadrach.
Louis Armstrong (LP: The Good Book – 1958)
Σε μια διετία 1961 – 1962, αξιοζήλευτης παραγωγικότητας ο λατρεμένος τζαζ κιθαρίστας θα ηχογραφήσει 12 άλμπουμ. Η θεματική χρονιά του 1962 συμπεριλάμβανε bebop, western, λάτιν μεταξύ άλλων, με κάποια από αυτά να κυκλοφορούν έως και δεκαετίες μετά, το Nigeria το 1980, όπως και το Oleo, το Born to be blue το 1985. Πιο «τυχερά» ήταν τα το Going West το 69, ενώ μόλις την επόμενη χρονιά, το 1963 βγήκαν τα The Latin Bit και το Feelin’ The Spirit. Από το τελευταίο η διασκευή στο θέμα μας. Τον συνοδεύουν οι Herbie Hancock στο πιάνο, Butch Warren στο μπάσο, Billy Higgins στα ντραμς και Garvin Masseaux – ντέφι.
Grant Green (LP: Feelin The Spirit – 1963)
ακολουθεί μια καταπληκτικού εύρους φωνή η Bessie Griffin, γεννημένη επίσης στην Νέα Ορλεάνη τον Ιούλιο του 1922, που «έφυγε» το Απρίλιο του 1989. Χωρίς να γίνει ευρέως γνωστή αλλά της ακριβώς ίδιας ποιότητας μιας άλλης τεράστιας φωνής που έβγαλε η Νέα Ορλεάνη, της μεγάλης Mahalia. Ενδεικτικό το ότι η Jackson την είχε καλέσει να τραγουδήσει στα γενέθλια της το 1951 στο Chicago's gigantic Coliseum, μπροστά σε 40 χιλιάδες κόσμο όπου θα κλέψει την παράσταση.
Κάποτε με την ερμηνεία της στα «I Want To Rest» και «Just Over The Hill» είχε σκοτώσει κυριολεκτικά δύο ανθρώπους, κάτι που δεν ξεπέρασε σύμφωνα με τα λεγόμενά της ποτέ…
Bessie Griffin (LP: Gospel Soul – 1967)
Ο Ray Charles είχε πει για τον επόμενο καλλιτέχνη της λίστας, «αυτός ο άνθρωπος έχει να κάνει με το συναίσθημα, όρισε τη ψυχή - soul, για το τραγούδι πριν χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε καν ο όρος». Ο Lou Reed που συνεργάστηκε μαζί του στο Power and Glory το 1992 στο άλμπουμ Magic and Glory, θα πει για αυτόν «έχει μια φωνή αγγέλου που μπορεί να σου ραγίσει την καρδιά». Πριν από λίγες ημέρες, στις 17 Ιουλίου κλείσαμε 92 χρόνια από τη γέννησή του, και σχεδόν τρία χρόνια που έφυγε από τη ζωή, 12 Ιουνίου του 2014. Είχε κάποια επιτυχία στις δεκαετίες 50 – 60 για να χαθεί όχι από την ενεργό δράση αλλά από το προσκήνιο μέχρι να ξαναανακαλυφθεί στην δεκαετία του ‘90 χάρη στους τίτλους τέλους του δημοφιλούς Twin Peaks ερμηνεύοντας με σπαραχτικό τρόπο του μοναδικά τη σύνθεση των David Lynch/ Angelo Badalamenti, Sycamore Trees. Το όνομα του Little Jimmy Scott ή πιο απλά Jimmy Scott. Η ορμονική διαταραχή, λόγο του σύνδρομου Kallman, του «χάρισε» μια από τις πιο ιδιαίτερες φωνές της τζαζ, όσο για το συναίσθημα στην ερμηνεία, όπως έλεγε το μότο της αγαπημένης ταινίας Gattaca, δεν υπάρχει γονίδιο για το ανθρώπινο πνεύμα…
Jimmy Scott (LP: The Source - 1970)
Από τον δίσκο υποψήφιο για βραβείο γκράμι καλύτερης κλασσικής εκτέλεσης
Eastman Wind Ensemble με τον Wynton Marsalis (LP: Carnaval – 1986)
Μια ακόμη επέτειος θα γιορταστεί από τους φίλους της μουσικής τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Πρόκειται για το κλείσιμο 30 χρόνων από την κυκλοφορία του 17ου άλμπουμ του μεγάλου ιρλανδού καλλιτέχνη. Ήταν θυμάμαι και ο πρώτος δίσκος που με έφερε σε επαφή με την εκπληκτική δισκογραφία του εγκαινιάζοντας έναν αθεράπευτο θαυμασμό, στα όρια του φανατισμού. Ο δίσκος σε παραγωγή δική του, είχε αρχικό στόχο να περιλαμβάνει μόνο ορχηστρικά κομμάτια, κάτι που τελικά απέρριψε ο ίδιος, αφήνοντας μόνο τρία στην επίσημη έκδοσή του. Βουτηγμένος στην τζαζ θα εγκαινιάσει μια νέα περίοδο αριστουργημάτων, Avalon Sunset (1989), Enlightenment (1990) και Hymns to the Silence (1991). Ο χρόνος το έχει δικαιώσει πλήρως κάνοντάς το ένα από τα πιο δημοφιλή άλμπουμ του, σε αντίθεση με ότι πίστευε το κατά τα άλλα σεβαστό Rolling Stone… Το μόνο τραγούδι που δεν είναι δικό του από τις 11 συνθέσεις του άλμπουμ είναι το παραδοσιακό αφροαμερικάνικο τραγούδι.
Van Morrison (LP: Poetic Champions Composed - 1987)
Μια σούπερ σταρ για τη συνέχεια, με πάνω από 300 εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως και με μια τεράστια δισκογραφία εκατοντάδων δίσκων. Ήταν η αρχή της δεκαετίας του ’90 όταν κυκλοφορούσε η συνεργασία της με τον Δήμο Μούτση στον πολυαγαπημένο Ταξιδιώτη (ανατριχιαστική η ερμηνεία στο όνειρο). Την ίδια χρονιά βγάζει και μια συλλογή σε παραγωγή του χρόνια συντρόφου της και μετέπειτα και επίσημου 2ου συζύγου της Αντρέ Σαπέλ, με «δυτικά» θρησκευτικά τραγούδια, ανάμεσά τους τα Αmazing Grace, Happy Day και το «ορφανό παιδί» βασισμένο πάνω στην παρτιτούρα του Henry Thacker "Harry" Burleigh του 1917 και στους στίχους που χρεώνονται στον L. B Rodgers - 1926 . Η αγγελική φωνή από την Κρήτη, το αηδόνι όπως είχε πει χαρακτηριστικά η Μάρλεν Ντίτριχ, ανεβάζει νοερά στα ουράνια τον ακροατή.
Νάνα Μούσχουρη (LP: Gospel – 1990)
Το 1999 ο διάσημος Ουαλός έκλεινε 36 χρόνια πετυχημένης καριέρας με ήδη 32 άλμπουμ στο ενεργητικό του και 30 τοπ 40 τραγούδια στην Μεγάλη Βρετανία. Ήταν όμως ο δίσκος με τον οποίο έκλεινε την δεκαετία του ‘90 που θα είχε την μεγαλύτερη εμπορική του επιτυχία. Με 17 συνεργασίες και 15 ντουέτα με μερικά από τα πιο πετυχημένα και καταξιωμένα ονόματα της σύγχρονης μουσικής, θα βγάλει πέντε σινγκλ και θα πουλήσει πάνω από έξι εκατομμύρια παγκοσμίως. Από τις καλύτερες στιγμές του δίσκου η συνεργασία του με τους άγγλους trip hop ήρωες.
Portishead feat.Tom Jones (LP: Reloaded – 1999)
Η παγκόσμια αποδοχή της σύνθεσης μέσω των spiritual και της jazz φαίνεται και από την εκτέλεση που μας έρχεται από την Σκανδιναβία, την Νορβηγία συγκεκριμένα.
Madrugada (LP: Live at Tralfamadore – 2005)
και ένα πολύ φρέσκο από το πολλά υποσχόμενο νέο αστέρι της καλής μαύρης μουσικής …
Michael Kiwanuka (LP: Resistance Radio: The Man In The High Castle Album - 2017)
