Ήμασταν στη Βόρειο Ιταλία, κάπου μεταξύ Santa Marguerita και Rapallo, όταν ακούσαμε στο ραδιόφωνο του αυτοκινήτου, ένα νέο που μάς πάγωσε. Η Τζάνις Τζόπλιν είχε βρεθεί, λέει, νεκρή από υπερβολική δόση ναρκωτικών σε κάποιο ξενοδοχείο του Χόλιγουντ. Ήταν Οκτώβρης του 1970 και η Τζάνις ήταν μόνο 27 χρονών. Είχαν προηγηθεί Τζίμι Χέντριξ και Τζιμ Μόρισον, αλλά εγώ, ως οπαδός των γυναικείων φωνών, ένιωθα πολύ πιο κοντά στην Τζάνις, που ξέσκιζε τα σωθικά της κάθε φορά που τραγουδούσε. Πολλοί οι προσωπικοί της δαίμονες και δεν άντεξε την ξαφνική επιτυχία, είχαν πει.
Για μένα, το σίγουρο ήταν ένα. Πως ό,τι τραγούδησε η Τζάνις, το σφράγισε μ'αυτή τη φωνή που ήταν η κραυγή μιας ολόκληρης γενιάς. Έτσι, και το Me and Bobbie McGee σίγουρα τής ανήκει. Όσες ερμηνείες κι αν γνώρισε αυτό το υπέροχο τραγούδι, η δική της παραμένει η καλύτερη. Ωστόσο, θα τολμήσω να σάς προτείνω τώρα εδώ και μια ακόμη εκτέλεση. Με μια τραγουδίστρια που τής έχω αδυναμία απ'το 1962.
Τότε την πρωτάκουσα στο σπίτι μιας αμερικάνικης παρέας στον Λυκαβηττό και με το δίσκο που μού δάνεισαν πριν φύγω, παρουσίασα για πρώτη φορά απ'το ελληνικό ραδιόφωνο την μυθική σήμερα πια Τζόαν Μπαέζ. Φέτος τον Απρίλιο η συνομήλική μου Τζόαν μπήκε επιτέλους και στο Rock and Roll Hall of Fame. Μαζί με τους Pearl Jam, τον Nile Rogers απ'τους Chic, τους Yes, τους Journey, τους E.L.O. και τον μακαρίτη τον Tupac, Tupac Shakur. Φυσικά, ούτε αυτή τη φορά, στην τελετή στο Μπρούκλιν, η Τζόαν μάζεψε τη γλώσσα της. Τά'σουρε και στον Τραμπ, αφού στα 76 της παραμένει η δυναμική ακτιβίστρια που ξέραμε.
Μάλιστα, για την περίσταση η Τζόαν πήρε και την κιθάρα και τραγούδησε, ανάμεσα σε δυο-τρία άλλα, και την μπαλάντα του Γούντυ Γκάθρυ Deportees, λέξη που σημαίνει «απελαθέντες». Ε, λοιπόν, με την κιθάρα της θα τραγουδήσει και το Me and Bobby McGee εδώ τώρα η Τζόαν.
Όμως, άλλος ο χώρος, άλλη η πόλη, άλλη βεβαίως και η χρονιά. Καλοκαίρι του 1983 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Ένα καλοκαίρι αξέχαστο, γεμάτο καλλιτεχνικά γεγονότα, που με το τηλεοπτικό συνεργείο μας της ΕΡΤ, τα καλύπταμε συνήθως σε ζωντανή μετάδοση. Μάς είχαν τύχει φυσικά και αναποδιές. Παράδειγμα η βροχή, που μάς ανάγκασε να αναβάλουμε για την επομένη τη συναυλία της Τζόαν Μπαέζ στο στάδιο της Χανιώπορτας. Με την Τζόαν, η Δάφνη Τζαφέρη είχε πολλά να μοιραστεί λόγω Βοστώνης. Εκεί είχε σπουδάσει σκηνοθεσία η Δάφνη.
Φυσικά, η φωνή της Τζόαν δεν ήταν πια εκείνο το κρυστάλλινο ρυάκι, που με είχε μαγέψει στους πρώτους, κοριτσίστικους δίσκους της στην Vanguard. Όμως όλα τα άλλα ήταν εκεί. Και η ίδια η Τζόαν, ακριβώς όπως την είχα φανταστεί. Έξυπνη, καλλιεργημένη, γοητευτική, μαχητική, σίγουρη για τον εαυτό της και, ίσως γι'αυτό, τόσο απλή.
Γιώργος Παπαστεφάνου
