O Aaron Beck στην αρχή είχε ασχοληθεί με την ψυχανάλυση αλλά αργότερα δημιούργησε σταδιακά μια γνωστική προσέγγιση στη θεραπεία της κατάθλιψης και άλλων ψυχολογικών διαταραχών. Ο Beck πίστευε ότι τα προβλήματα αυτά προκαλούνται από τις αυτόματες σκέψεις, τις δυσλειτουργικές υποθέσεις και τις αρνητικές απόψεις για τον εαυτό.
Στη θεωρία του Aaron Beck για την κατάθλιψη δίνεται έμφαση στη λεγόμενη « Γνωστική τριάδα» του Beck που αποτελείται από τρεις αρνητικές θεωρήσεις των ατόμων που υποφέρουν από κατάθλιψη για τον εαυτό, τον κόσμο και το μέλλον. Τα άτομα αυτά, λέει ο Beck, θεωρούν τον εαυτό τους αποτυχημένο, τον κόσμο απογοητευτικό και το μέλλον ζοφερό (Cervone & Pervin, 2013).
Εκτός από αυτό ένα άτομο με κατάθλιψη είναι ευάλωτο στο να επεξεργάζεται τις πληροφορίες με λανθασμένο τρόπο, δηλαδή να μεγαλοποιεί τις δυσκολίες και να καταστροφολογεί ή να υπεργενικέυει από μια μεμονωμένη εμπειρία απόρριψης και τελικά να φτάνει να πιστεύει ότι όλοι θα τον απορρίψουν και ότι κανείς δεν τον συμπαθεί (Cervone & Pervin, 2013). Η κατάθλιψη σύμφωνα με τον Beck προκαλείται από αυτές τις δυσκολίες στη σκέψη, τα αρνητικά σχήματα και τα γνωστικά σφάλματα. Από έρευνες που έγιναν παλιότερα αλλά και πιο πρόσφατα προέκυψαν στοιχεία που δείχνουν να συμφωνούν με τις απόψεις του Beck.
Για να θεραπευτεί το άτομο από την κατάθλιψη, σύμφωνα με το μοντέλο της γνωστικής θεραπείας, χρειάζεται να εντοπιστούν αυτές οι δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και οι διαστρεβλωμένες σκέψεις και να αλλάξουν. Το άτομο, δηλαδή, μέσα από τη θεραπεία μαθαίνει να αναγνωρίζει τις αυτόματες σκέψεις να τις παρακολουθεί και να καταλαβαίνει πώς αυτές επιδρούν στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά του. Εκπαιδεύεται, επίσης, να εξετάζει κατά πόσο οι σκέψεις αυτές ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και να τις αντικαθιστά με νέες πιο ρεαλιστικές.
Σημαντικό είναι -με τη βοήθεια του θεραπευτή- να καταλάβει το άτομο ότι ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύει τα γεγονότα φέρνει τα αισθήματα κατάθλιψης. Στην γνωστική θεραπεία οι θεραπευτές αναθέτουν, επίσης, κάποιες συμπεριφοριστικές εργασίες που βοηθούν το άτομο να εξετάσει τις λανθασμένες σκέψεις του. Σ’ αυτό το είδος θεραπευτικής προσέγγισης «ο θεραπευτής παίζει συνειδητά ενεργό ρόλο στη δόμηση της θεραπείας, στην επικέντρωση στο εδώ και τώρα και στην έμφαση στους συνειδητούς παράγοντες» (Cervone & Pervin, 2013).
Εκτός από την κατάθλιψη, η γνωστική θεραπεία του Beck χρησιμοποιείται και σε άλλες ψυχολογικές δυσκολίες όπως το άγχος, η χρήση ουσιών, τα συζυγικά προβλήματα κ.α. Φαίνεται ότι η θεραπεία αυτή έχει αποτελέσματα. Έρευνες δείχνουν ότι μετά τη θεραπευτική διαδικασία ακολουθεί γνωστική αλλαγή.
Βιβλιογραφία: Cervone, D. & Pervin L. (2013). Θεωρίες προσωπικότητας, έρευνα και εφαρμογές. Αθήνα: Gutenberg.
