Επιβίωση για τα... νούμερα της τηλεθέασης, τι είναι 'αυτό' το Survivor;

Με την προσθήκη καλών ξένων σειρών και ταινιών ο ΣΚΑΪ άρχισε από πέρσι να κερδίζει έδαφος.

Η απόφαση των στελεχών του να εντάξουν τάλεντ σόου στο πρόγραμμα οδήγησε το κανάλι από την πέμπτη θέση στην τρίτη.

Με το «Survivor» όμως τα ποσοστά του εκτοξεύτηκαν και το τελευταίο διάστημα σκαρφαλώνει στην κορυφή, αφήνοντας πίσω τον ΑΝΤ1 που διατηρούσε τα ηνία μέχρι πρόσφατα.

Για το χρονικό διάστημα που διερευνήσαμε, 13/2-13/3/2017, ο ΣΚΑΪ σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρσι έχει σχεδόν διπλασιάσει τους τηλεθεατές του στο σύνολο του προγράμματος.

Τον παρακολουθούν κατά μέσον όρο 160.000 άτομα περισσότερα καθώς πέρσι προσέλκυσε το ενδιαφέρον 180.000 τηλεθεατών, ενώ φέτος φτάνει τους 340.000.

«Χοντρές» δουλειές

Και να σκεφτεί κανείς ότι ουσιαστικά το «Survivor» το πήραν στον ΣΚΑΪ σχεδόν... υποχρεωτικά, καθώς μόνον έτσι δίνονταν τα δικαιώματα και του τάλεντ σόου που ήθελαν, του «Voice», το οποίο επίσης πήγε εξαιρετικά.

Και τα δύο ανήκουν στον Ατζούν Ιλιτζαλί, τον Τούρκο επιχειρηματία των μίντια που είχε την περιβόητη συνάντηση με τον Ελληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στο περιθώριο του ποδοσφαιρικού αγώνα Τουρκία - Ελλάδα.

Θεωρείται αγαπημένο «παιδί» της κυβέρνησης Ερντογάν και κατέχει μέσω του ομίλου «Acun Medya» το 70% του καναλιού «TV8» στην Τουρκία, το 40% του καναλιού τηλεπωλήσεων «Shop90» (πρώην MNG Shop), τα διαδικτυακά sekiz.com και acunn.com και την «Acun Medya», εταιρεία παραγωγής ριάλιτι, τάλεντ σόου κ.ά.

To υπόλοιπο 30% του «ΤV8» ανήκει στον κολοσσό της τουρκικής αγοράς, όμιλο «Dogus Yayin Grubu» που έχει παρουσία και στην Ελλάδα, με συμμετοχές σε «Χίλτον», Αστέρα Βουλιαγμένης, Μαρίνα Φλοίσβου κ.ά.

Ο Ατζούν Ιλιτζαλί διαθέτει τα δικαιώματα διάφορων τάλεντ σόου, ριάλιτι και τηλεπαιχνιδιών για όλα τα Βαλκάνια.

Για τις παραγωγές του στην Ελλάδα δημιούργησε, τον Ιανουάριο του 2016, την «Acun Medya Ανώνυμη Εταιρεία Παραγωγής Τηλεοπτικών Προγραμμάτων», ενώ είχε διερευνήσει και την πιθανότητα να αποκτήσει και κανάλι στη χώρα μας.

Στο ελληνικό «Survivor», με παρουσιαστή τον Σάκη Τανιμανίδη, που γίνεται στον Αγιο Δομίνικο οι «διάσημοι» παίρνουν μηνιαία αποζημίωση, καθένας ανάλογα με το συμβόλαιο που έχει διαπραγματευτεί.

Δεν είναι ξεκάθαρο τι ακριβώς γίνεται με τους «μαχητές» ενώ όλοι διεκδικούν το μεγάλο έπαθλο, τα 100.000 ευρώ που θα πάρει ο νικητής.

Από την πρώτη του μετάδοση (13/2) το ριαλιτοπαίχνιδο του ΣΚΑΪ εκτόξευσε τα ποσοστά τηλεθέασης με αποτέλεσμα το τελευταίο διάστημα το κανάλι του Φαλήρου να βρίσκεται στην κορυφή με μέσο τηλεμερίδιο στο σύνολο του προγράμματος που φτάνει ή και ξεπερνά κάποιες μέρες το 20%!

Κι αυτό παρά τις υπερβολικές δόσεις καθώς μεταδιδόταν τέσσερις μέρες την εβδομάδα με διάρκεια άνω των τριών ωρών ημερησίως!

Είναι χαρακτηριστικό ότι την προηγούμενη εβδομάδα (6-12/3/2017) στην πρώτη 20άδα του πίνακα της Nielsen επτά θέσεις καταλαμβάνει το «Survivor» και τα «Highligts» του.

Ο ΣΚΑΪ ξεκίνησε πλέον να μεταδίδει το «Survivor» και κάθε Πέμπτη κάτι που θα διατηρηθεί μέχρι και το Πάσχα, καθώς μετά θα ξεκινήσει και το «The X Factor».

Σύμφωνα με τις μετρήσεις της Nielsen για το διάστημα 13/2 έως και 13/3/2017, το «Survivor» παρακολουθούσαν κατά μέσον όρο 1.487.000 τηλεθεατές.

Από ρεκόρ σε ρεκόρ

Τη μεγαλύτερη τηλεθέαση την έκανε στις 13/3 (1.878.000 τηλεθεατές) ενώ συνεχώς κάνει τα δικά του ρεκόρ.

Την ίδια μέρα, για παράδειγμα, έστω για ένα λεπτό το ριαλιτοπαίχνιδο παρακολούθησαν 2.429.126 τηλεθεατές με το νεανικό κοινό (15-44 ετών) να φτάνει το 57,7%, ενώ άγγιξε κάποια στιγμή ακόμα και το 66,9%!

Οι τηλεθεατές του ριάλιτι σύμφωνα με τις καταγραφές της Nielsen για το διάστημα 13/2-13/3/2017 προέρχονται κατά 14% (μερίδιο 34,1%) από την Αττική και κατά 14,5% (μερίδιο 33,1%) από το υπόλοιπο Ελλάδας εκτός Αττικής.

Των Σωτήρη Μανιάτη, Δημήτρη Κανελλόπουλου

Το «Survivor» πατάει επί (τηλεοπτικών) πτωμάτων

Της Σόνιας Χαϊμαντά*

Θα ήταν οξύμωρο ένα ριάλιτι ζωντανό, φρέσκο σε concept, με «διάσημους» και «μαχητές» με καλοχτισμένα κορμιά, ίντριγκες, πλοκή, σασπένς, ταπεινά ελατήρια, καυγάδες, κυρίως ένα ριάλιτι που έχει στο DNA του την επιβίωση, που επιπλέον το λένε και «Survivor», να μην κυριαρχεί στην TV…

Ποιος νοήμων αναρωτιέται γιατί το πρόγραμμα χτυπάει «60άρια» σε μια ψυχορραγούσα και non survivor κοινωνία;

Το ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί από δημοσιογράφο. Πρέπει να επιστρατευτούν πολιτικοί επιστήμονες, επικοινωνιολόγοι, ινστρούχτορες της κοινωνικής ψυχανάλυσης…

Το βέβαιο είναι ότι ένα απλό ψυχογράφημα το χρειάζονται όσοι αφήνουν τον «άγονο» αγώνα της επιβίωσής τους για να δουν μαχητές και διάσημους να παλεύουν για ένα πιάτο ρύζι αφού περάσουν των παθών τους τον τάραχο.

«Είναι ένας καλός τρόπος για να χαλαρώνεις», «Δίνει μια ευκαιρία για συγκεντρώσεις στο σπίτι όπως κάνουμε με το ματς ή τη Eurovision», «Είναι μια φρέσκια, ακριβή παραγωγή, σε εξωτικό περιβάλλον», «Ο Τανιμανίδης είναι εξαιρετικός περιγράφοντας σαν σε ντέρμπι», «Μ’ αρέσει να βλέπω τον χορτασμένο σεξουαλικά Σπαλιάρα να πεθαίνει της πείνας», «Εχει τον προαιώνιο αγώνα μεταξύ διάσημων και θνητών», «Γουστάρω που πασχίζουν για έπαθλο υποβιβάζοντας την αξιοπρέπειά τους», «Τρελαίνομαι για την ταπείνωση του Αγγελόπουλου για ένα κρουασάν!».

Αυτές είναι μόνο μερικές από τις ατάκες φίλων στην ερώτηση «Μα γιατί βλέπετε “Survivor”;».

Η προσωπική μου γνώμη;

● Το «Survivor» είναι άλλο ένα τηλεοπτικό «Κολοσσαίο», μετεξέλιξη του κλειστοφοβικού «Big Brother», με το συγκριτικό πλεονέκτημα της εξωτικής εσάνς του Αγίου Δομίνικου και των εκτεθειμένων σε δημόσια θέα χαρισματικών οπισθίων μιας μαχήτριας.

Σε μια Ελλάδα με πολίτες σε ανθρωποφαγική διάθεση, είναι ηλίου φαεινότερον ότι μια κρίσιμη μάζα, που έχει στο παρελθόν «ποντάρει» στο χρήμα μάλλον και όχι σε άυλες αξίες, έχει κάπου στον δρόμο χάσει μέσα στα μνημόνια τα αντανακλαστικά του survivor που της είχαν απομείνει.

Ετσι, του Ελληνα του κάθεται καλά να κοιτάζει από την κλειδαρότρυπα ανθρώπους που περνούν δοκιμασίες -προσέξτε!- όχι σκληρότερες από αυτές στις οποίες ο ίδιος υποβάλλεται στην πραγματική ζωή (πείνα, φτώχεια, ανεργία, αναξιοπρέπεια, μοναξιά, προδοσία).

Ενα σοβαρό ελαφρυντικό είναι ότι πιθανόν ο τηλεθεατής να επιχειρεί (επιτέλους) να ξαναβρεί τη χαμένη φόρμα τού πάλαι «αγανακτισμένου» survivor για να σηκωθεί και να ανασυνταχθεί.

● Σημαντική παράμετρος της επιτυχίας είναι τα social media σε ένα προϊόν καλοδουλεμένο που ανήκει σε ένα μοντέλο τηλεόρασης το οποίο ακούει ήδη τον επιθανάτιο ρόγχο του.

Αρα η παρέμβαση του τηλεθεατή και η αλληλοδιάδραση συνιστούν στοιχείο της συνταγής της επιτυχίας του φαινομένου. Και σε αυτό ο ΣΚΑΪ ξέρει να δουλεύει πολύ καλά.

● Η κυρίαρχη αιτία όμως της επιτυχίας του «Survivor» υπακούει στη λογική «ο μονόφθαλμος βασιλεύει μέσα στους τυφλούς».

Πώς είναι δυνατόν να μη «σαρώνει» ένα πρόγραμμα φρέσκο ανάμεσα σε κονσέρβες άλλων καναλιών που μυρίζουν μούχλα, που κοροϊδεύουν με την ένδειά τους;

Πώς είναι δυνατόν το «Survivor» να μην πατάει επί των τηλεοπτικών πτωμάτων των άλλων;

*Δημοσιογράφος, μέλος Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ

Στην εποχή της τηλε-πείνας

Της Αλεξάνδρας Κορωναίου*

Οι φτηνές παραγωγές reality shows (ή, αλλιώς, τηλε-πραγματικότητας) εμφανίζονται στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’90 και στη συνέχεια προβάλλονται, με τις απαραίτητες προσαρμογές, σε 70 χώρες ανά τον κόσμο.

Αποκορύφωμα το περίφημο Big Brother, εμπνευσμένο από το «1984» του Οργουελ, που σήμανε την «ανανέωση» του τηλεοπτικού τοπίου.

Τα τηλεπαιχνίδια τύπου «Survivor» βασίζονται σε παλιές συνταγές των κινηματογραφικών ταινιών «καταστροφής ή αποκάλυψης», εκ των οποίων κάποιες έγραψαν ιστορία («Mad Max 2», «Οι 12 πίθηκοι», κ.ά.).

Οι ήρωες καλούνται να επιβιώσουν μετά από μια ολοκληρωτική φυσική, κοινωνική, βιολογική ή τεχνολογική καταστροφή.

Ρίζες αυτών των σεναρίων βρίσκουμε σε εσχατολογικές αντιλήψεις που κατακλύζουν τα μίντια περί του επερχόμενου «τέλους» του κόσμου…

Το ελληνικό «Survivor» προβάλλει ένα ανταγωνιστικό αθλητικό παιχνίδι στο οποίο ανώνυμοι και διάσημοι μαχητές, αποκομμένοι από το κοινωνικό περιβάλλον, διεκδικούν μέχρι «τελικής πτώσεως» το έπαθλο που συνήθως είναι η τροφή (πρόσφατα ήταν παστέλια ελληνικής παραγωγής).

Το κοινό παρακολουθεί τις αντιδράσεις, τις αντοχές και τις συμπεριφορές των «μαχητών» συμμετέχοντας μέσω SMS που αποφέρουν κέρδη σε τηλεοπτικές/πολυεθνικές εταιρείες.

Σταδιακά, ο ανταγωνισμός μεταξύ ομάδων και ατόμων οδηγεί στην ανάδειξη του νικητή μέσω της απόρριψης των άλλων, της ψυχολογικής ή σωματικής κατάρρευσης (που εξιτάρει τους θεατές), του τελικού αποκλεισμού.

Πολύ μελάνι έχει χυθεί από τους «ειδικούς» αναλυτές τέτοιων εκπομπών. Κρατώ μια φράση του κοινωνιολόγου Ζίγκμουντ Μπάουμαν: αντικατοπτρισμός της παγκοσμιοποίησης.

Με άλλα λόγια: ατομικισμός, προδοσία, αλληλοεξόντωση, απαξίωσητων άλλων, κατάρρευση των ηττημένων, αποκλεισμός των αδύναμων…

Η τηλε-πραγματικότητα μοιάζει να αντανακλά τον κοινωνικό δαρβινισμό ενός συστήματος που ξέρει πώς να διαλύει κάθε ανθρώπινο δεσμό, πρωτίστως στο πεδίο της εργασίας, όπου κυριαρχεί το «ο θάνατός σου, η ζωή μου».

Αξίζει, ίσως, να αναλογιστούμε τι υποδηλώνει η διαφήμιση γνωστής εταιρίας κινητής τηλεφωνίας «Δείξε ποιος είσαι!» και τι σημαίνουν τα λόγια μιας νεαρής πεινασμένης του «Survivor»:

«Οποιος μένει πίσω θα πρέπει να φτύνει αίμα. Κάποια στιγμή θα πέφτουμε σαν τα κοτόπουλα».

Θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζαμε τι ώθησε τον τηλεοπτικό σταθμό να μας υποβάλει στο μαρτύριο της πείνας στην εποχή της λιτότητας και των 400.000 νεαρών μεταναστών στο εξωτερικό, εκτός από τα οικονομικά κέρδη τα οποία εξασφαλίζουν τόσο η συμμετοχή των τηλεθεατών στις ψηφοφορίες όσο και οι διαφημίσεις, δεδομένων των ποσοστών τηλεθέασης, ιδιαίτερα στο «δυναμικό» κοινό που περιλαμβάνει ακόμη και παιδιά του Δημοτικού.

Ξέρει κάτι που δεν ξέρουμε; Να νοσταλγούμε απλώς την προ μνημονίων εποχή ή/και να αποθηκεύουμε παστέλια και πολυβιταμινούχες ουσίες εν όψει της απόλυτης καταστροφής;

Εχει ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς την κριτική του Guardian στο αγγλικό ριάλιτι «Mutiny».

Ο αρθρογράφος τονίζει πως η προβολή της δοκιμασίας της πείνας είναι απλώς χυδαιότητα, που δείχνει πόσο σκληρή έχει γίνει η τηλε-πραγματικότητα.

*Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Τηλεοπτικός δαρβινισμός

Της Μαριάννας Τζιαντζή

Στις παραμονές της κρίσης, τα νούμερα τηλεθέασης έδειχναν ότι το ενδιαφέρον του κοινού για τα ριάλιτι είχε ξεθυμάνει.

Ομως φέτος ένα κλασικό ριάλιτι, το «Survivor», αναγεννιέται από τις στάχτες του.

«Γιατί τώρα;» αναρωτιέται κανείς. Γιατί, αφού αυτό το τηλεοπτικό είδος είχε κάνει τον κύκλο του, επιστρέφει στα μνημονιακά χρόνια και μάλιστα βρίσκει μεγάλη απήχηση;

Μια εύκολη απάντηση είναι ότι οι τηλεθεατές το βλέπουν γιατί δεν έχουν τι άλλο καλύτερο να δουν.

Μια άλλη απάντηση είναι ότι η πείνα στα χρόνια των μνημονίων δεν είναι μια ακραία, εξωτική κατάσταση αλλά το φάντασμά της πλανιέται πάνω από πολλά νοικοκυριά.

Οι παίκτες πεινάνε στ’ αλήθεια. Επομένως, είναι μια παρηγοριά το να τους βλέπουμε να ζουν σαν ασκητές στην τηλεοπτική έρημο. Υπάρχουν και χειρότερα, λέμε.

Αφθονες ήταν φέτος οι υποψηφιότητες για το «Survivor», όπως άφθονοι είναι οι υποψήφιοι για τις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές.

Αν και οι παίκτες δεν φορούν στολή, το μιλιταριστικό πνεύμα είναι παρόν -και όχι μόνο στα λεγόμενα αγωνίσματα που θυμίζουν ασκήσεις πεζοναυτών.

«Το σώμα μου είναι το όπλο μου», λέει ο καλός φαντάρος. Και όπως το πυροβόλο όπλο πρέπει να είναι καλολαδωμένο, έτσι και το κορμί των παικτών πρέπει να είναι καλογυμνασμένο και στολισμένο με τατουάζ της αρεσκείας τους.

Για την «επιβίωση του πιο προσαρμοσμένου» (survival of the fittest) μίλησε ο Δαρβίνος, όμως τόσο στον Αγιο Δομίνικο όσο και στον εργασιακό στίβο η καλή φόρμα, η fitness σε κάνει survivor, σε κάνει «απασχολήσιμο».

Σήμερα το «Survivor» μάς διδάσκει ότι καμία ξεφτίλα, καμιά μικρή προδοσία, κανένα συναισθηματικό ξεγύμνωμα, κανένα κάρφωμα του διπλανού σου δεν είναι ντροπή προκειμένου να επιβιώσει κανείς.

Η πειθαρχία, η τυφλή υπακοή στους άνωθεν κανόνες, ακόμα και τους πιο γελοίους και παράλογους, είναι αυτονόητη και επιβεβλημένη για όσους θέλουν να παραμείνουν στο παιχνίδι.

Οπως η Ελλάδα «τιμά την υπογραφή της» τηρώντας τις μνημονιακές δεσμεύσεις της, έτσι και οι παίκτες τιμούν το συμβόλαιό τους με την παραγωγή.

Πηγή: Eφημερίδα των συντακτών