Ένα ενδιαφέρον άρθρο με τους υδροβιότοπους της Χώρας μας, από τον Ελεύθερο Τύπο... Μέρος β΄ >>
Ένας υπέροχος υδάτινος κόσμος. Ένας κόσμος άγνωστος σε πολλούς με εξαιρετικού κάλλους ομορφιές. Αυτοί είναι οι υδροβιότοποι της Ελλάδας, με μια ποικιλία ζωών και φυτών κάποια από τα οποία είναι μοναδικά στον κόσμο.
Γράφει η Σοφία Βαλσάμη
Πρόκειται ένα σημαντικό οικοσύστημα όπου συνυπάρχουν αρμονικά πολλοί και διαφορετικοί οργανισμοί. Οι περισσότεροι υδροβιότοποι αποτελούν σταθμούς στο ταξίδι των αποδημητικών πουλιών ή τόπους όπου ξεχειμάζουν, ενώ παράλληλα αποτελούν μέρη με μεγάλη ποικιλία ιχθυοπανίδας.
Στο νέο τεύχος του EThe Magazine του EleftherosTypos.gr παρουσιάζουμε το δεύτερο των σημαντικότερων υδροβιότοπων της Ελλάδας και τον πλούτο φυτών και ζώων που φιλοξενούν εκεί.
Δέλτα Νέστου
Είναι ένας από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης εξαιτίας της έκτασης που καλύπτει, αλλά φυσικά και της ποικιλίας των βιότοπων που διαθέτει.
Το Δέλτα του Νέστου έχει συνολική έκταση 500.000 στρέμματα και βρίσκεται στα νότια σύνορα των νομών Καβάλας και Ξάνθης. Λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή, οι υδροβιότοποι συνθέτουν ένα μωσαϊκό που ευνοεί την άγρια ζωή. Αυτοί που ξεχωρίζουν είναι οι: λιμνοθάλασσα Ερατεινού, λιμνοθάλασσα Αγιάσματος, λιμνοθάλασσα Κοκάλας, λιμνοθάλασσα ΧαΪδευτού, λιμνοθάλασσα Κεραμωτής, λιμνοθάλασσα Μοναστηριακιού, λιμνοθάλασσα Μαγγάνων καθώς και το παραποτάμιο Μεγάλο Δάσος (Κοτζά-Ορμάν).
Μέχρι σήμερα στο Δέλτα του Νέστου έχουν καταγραφεί 20 είδη θηλαστικών, 11 είδη αμφιβίων, 22 είδη ερπετών, 30 είδη ψαριών γλυκού νερού καθώς και 277 είδη πτηνών. Μάλιστα στο παραποτάμιο δάσος υπάρχει μη εκτρεφόμενος πληθυσμός Κολχικού Φασιανού, ένας από τους δυο μοναδικούς φυσικούς πληθυσμούς της Ευρώπης. Αποτελεί, επίσης, τη μοναδική περιοχή στην Ευρώπη που μπορεί κανείς να δει την Αγκαθοκαλημάνα, αλλά και τον μεγαλύτερο πληθυσμού Τσακαλιού της Ελλάδας.
Λίμνη Βιστωνίδα και λιμνοθάλασσα Πόρτο Λάγος
Η κυριότητα της λίμνης Βιστωνίδας ανήκει στη μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους αν και εκτείνεται τους νομούς Ξάνθης και Ροδόπης με έκταση, 42.400 στρέμματα και μέσο βάθος 2,5 μέτρα. Πρόκειται, μάλιστα την τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας. Θεωρείται από τους ωραιότερους υδροβιότοπους της Ελλάδας έχοντας λιμνοθαλάσσια και λιμναία χαρακτηριστικά. Το όνομά της έχει τις ρίζες του στην αρχαία ονομασία της περιοχής, αλλά και πόλης της Βιστωνίας, όπου διέμεναν οι Βίστωνες.
Έχει, πάντως, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που δεν είναι άλλο από το γεγονός ότι το βόρειο τμήμα της λίμνης έχει γλυκό νερό με τον νότιο να έχει αλμυρό ή υφάλμυρο. Αυτό ως έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη ποικιλία χλωρίδας και πανίδας. Την περιβάλλουν καλαμιώνες, έχει διάφορες ζώνες αρμυρικιών, αλίπεδα, παραποτάμια δάση όπως και λίμνες με γλυκό νερό και υγρά λιβάδια.
Σύμφωνα με τους ειδικούς στη λίμνη υπάρχουν 21 είδη ψαριών, που μαζί με αυτά που εισέρχονται από τη θάλασσα φτάνουν τα 37. Πιο συχνά μπορεί κανείς να δει το γριβάδι, τη κοκκινοφτέρα και τη θρίτσα, ενώ στα αλμυρά νερά υπάρχουν χέλια, λαβράκια, επτά είδη κεφαλιών και πολλά άλλα.
Από εκεί και πέρα μεγάλη είναι και η ποικιλία των πτηνών όπου τα είδη που υπάρχουν εκεί φτάνουν τα 326 και τα οποία μπορούν να χωριστούν σε τρεις σημαντικές κατηγορίες. Σε αυτά που επισκέπτονται την περιοχή για αναπαραγωγή, τα μεταναστευτικά και εκείνα που διαχειμάζουν. Στη λίμνη ζουν και κύκνοι, πελεκάνοι όπως και οι σταχτόχηνες και οι νανόχηνες που απειλούνται με εξαφάνιση. Τα τελευταία χρόνια ζει εδώ ένας μεγάλος αριθμός φοινικόπτερων. Από θηλαστικά μπορεί εκεί κανείς βρει τη βρίδα, όπως επίσης τσακάλια, λύκους, αλεπούδες, λαγούς και αγριόγατες,
Στα ΝΑ της λίμνης Βιστωνίδας βρίσκεται η λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος. Βέβαια ο υδροβιότοπος θεωρείται ενιαίος και διακρίνεται για την ποικιλία των πουλιών που μπορεί να δει κανείς εκεί. Η λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος έχει επί το πλείστον αλμυρό νερό και σε αυτή υπάρχει μια έκταση που έχει αναδασωθεί με Pinus maritima.
Στην περιοχή υπάρχουν 61 είδη ψαριών, όπως χέλια αθερίνα και κέφαλοι. Η θρίτσα, ενδημικό είδος που υπήρχε παλαιότερα, σήμερα έχει εξαφανιστεί λόγω αύξησης της αλατότητας των νερών της. Υπάρχουν και πολλά πουλιά όλο το χρόνο. Οι γειτονικοί λόφοι έχουν σημαντικούς πληθυσμούς αρπακτικών πτηνών.
Λίμνη Βόλβη και Κορώνεια
Στη λεκάνη της Μυγδονίας στο δήμο Βόλβης βρίσκεται η ομώνυμη λίμνη, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην Ελλάδα, με έκταση περίπου 68,6 τ.χ. και μέγιστο βάθος στα 23,50 μ. διατεταγμένη σε σειρά με την λίμνη Κορώνεια που βρίσκεται σε απόσταση 11,5 χλμ. από αυτήν. Η περιοχή περιλαμβάνει δύο λίμνες γλυκού νερού (Βόλβη και Κορώνεια) και το φαράγγι της Ρεντίνας, ενώ 163.880 στρέμματα αποτελούν ζώνη ειδικής προστασίας σύμφωνα με τη σύμβαση Ramsar. Μάλιστα αποτελεί έναν από τους δέκα υδροβιότοπους στην Ελλάδα που έχουν διεθνή σημασία.
Η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί έναν σημαντικό υδροβιότοπο για τα μεταναστευτικά και διαχειμάζοντα υδρόβια είδη, καθώς στην περιοχή ξεχειμωνιάζουν σε τακτική βάση, πάνω από 20.000 υδρόβια. Η λίμνη Βόλβη διαθέτει πλούσια ιχθυοπανίδα, που περιλαμβάνει 24 είδη ψαριών, ανάμεσά τους το ψάρι λιπαριά που είναι ενδημικό της λίμνης και δεν συναντάται σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου. Εκτός από τη λιπαριά, μοναδικά στον κόσμο είναι η γκελάρτσα και το λακόψαρο ή τυλινάρι. Επίσης εκεί υπάρχουν 19 είδη αμφιβίων κι ερπετών και 34 είδη θηλαστικών.
Στην περιοχή συναντά κανείς 245 είδη πτηνών μεταξύ αυτών και πολλά αποδημητικά, ενώ έχουν παρατηρηθεί οι μεγαλύτεροι στην Ελλάδα αριθμοί από σκουφοβουτηχτάρια, κυνηγόπαπιες και τσικνόπαπιες, κραυγαετούς, ερωδιούς κ.ά.
Η λίμνη Κορώνεια αποτελούσε έναν σημαντικό υδροβιότοπο, ωστόσο τα νερά της είναι μολυσμένα. Έσφυζε από ζωντάνια, καθώς εκεί υπήρχαν σπάνια είδη φυτών, ζώων και πτηνών. Από τα τέλη της δεκαετίας του 80’ ξεκίνησαν τα προβλήματα από την υπεράντληση των νερών που είχε ως συνέπεια να κατέβει η στάθμη της λίμνης. Συντέλεσε και το γεγονός ότι τοξικά λύματα και απόβλητα έπεφταν στην λίμνη. Συνέπεια αυτών ήταν να υπάρξει μεγάλη οικολογική καταστροφή, καθώς το 2004 βρέθηκαν χιλιάδες νεκρά πουλιά στις όχθες. Μεταξύ αυτών και 250 αργυροπελεκάνοι, ένα είδος που απειλείται σε όλο τον κόσμο με εξαφάνιση. Στη συνέχεια ακολούθησαν χιλιάδες νεκρά ψάρια.
Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη λιμνοθάλασσα της Ελλάδας που αποτελεί ένα ξέβαθο της θάλασσας από τις προσχώσεις του Αχελώου. Έχει μέγιστο μήκος περίπου 27.300 μέτρα και μέγιστο πλάτος 14.800 μέτρα και αποτελεί ένα τεράστιο οικοσύστημα με πλούσια πανίδα και χλωρίδα. Η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου φτάνει σε βάθος τα έξι μέτρα, αλλά το μεγαλύτερό της μέρος δεν ξεπερνάει το μισό μέτρο.
Μάλιστα κοντά στις ακτές τα νερά είναι ιδιαίτερα ρηχά και έτσι δημιουργούνται οι αλυκές. Εκεί βγαίνει από τα ένα είδος κεφαλόπουλου που ονομάζεται μπάφα και το ξακουστό αβγοτάραχο του Μεσολογγίου Η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου με τους αμέτρητους φτερωτούς αλλά και υδρόβιους κατοίκους της έχει χαρακτηρισθεί Περιβαλλοντικό Πάρκο και προστατεύεται από τη Συνθήκη Ramsar.
Μέσα στη λιμνοθάλασσα πάντως υπάρχουν και οκτώ μικρά νησιά που έγραψαν τη δική τους ιστορία στην επανάσταση του 1821. Να σημειωθεί ότι εκτός από υδροβιότοπος, τα νερά της είναι και ιαματικά και μπορεί κανείς το καλοκαίρι λουόμενους που έχουν απλώσει στο σώμα τους τον ευεργετικό άργιλο.
Λιμνοθάλασσα Κοτύχι και δάσος Στροφυλιάς
Βρίσκεται στο νομό Ηλείας, στα ΒΑ της κωμόπολης των Λεχαινών και επικοινωνεί με το Ιόνιο Πέλαγος. Γι’ αυτό το λόγο και το νερό της είναι υφάλμυρο. Τα νερά της δεν είναι βαθιά και φτάνουν ως και τα 40 εκατοστά και προστατεύεται από τη συνθήκη Ramsar.
Στα βόρεια της λιμνοθάλασσας στέκεται επιβλητικό το παραθαλάσσιο δάσος της Στροφυλιάς.
Η λιμνοθάλασσα αποτελεί καταφύγιο για τις αγριόπαπιες κα διάφορα παρυδάτια πουλιά όπως βουτηχτάρια, νανογλάρονα, τσικνιάδες, φαλαρίδες, αλκυόνες.
Εκτός από την ορνιθοπανίδα, το Κοτύχι είναι σημαντικός τόπος μετανάστευσης και διαβίωσης διαφόρων ειδών ψαριών μέχρι την περίοδο έναρξης της αναπαραγωγικής διαδικασίας όπου μεταναστεύουν στη θάλασσα. Για αυτό το λόγο αποτελεί φυσικό ιχθυοτροφείο το οποίο αξιοποιείται με παραδοσιακές μεθόδους ιχθυοσύλληψης, τα λεγόμενα διβάρια. Εκεί μπορεί να βρει κανείς όπως λαβράκια, κέφαλους τσιπούρες, και χέλια.
Στο Κοτύχι κάνουν στάση και πολλά αποδημητικά πουλιά όπως Ερωδιοί, Χαλκόκοτες, Χελιδόνια, Τσαλαπετεινοί, Γεράκια, Τρυγόνια, Γλαρόνια κ.ά.
Δείτε το πρώτο μέρος >> Η Ελλάδα και οι υδροβιότοποί της (μέρος α’)
