Ο Έλληνας Morricone - Κώστας Καπνίσης (1920 – 2007)

Ο Έλληνας Morricone - Κώστας Καπνίσης (1920 – 2007)

Νοέμβριο του 1920, γεννιέται ο Κώστας Καπνίσης ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής, παγκοσμίου εμβέλειας και ειδικού βάρους, πηγή έμπνευσης για όλους τους έλληνες συνθέτες που ασχολήθηκαν με το είδος.

Γεννήθηκε στην Αθήνα και ακολούθησε κλασσικές σπουδές, όπως και ο αδελφός του άλλωστε.

Το 1938 συνθέτει το πρώτο του τραγούδι, το «Γελάς», ενώ ακόμη πήγαινε σχολείο.

 

Video Url

 

Στα 19 του μόλις, ασχολείται επαγγελματικά για πρώτη φορά με τη μουσική και συνθέτει μουσική για θέατρο. Θα γίνει ο προστατευόμενος της μεγάλης κυρίας του θεάτρου, Μαρίκας Κοτοπούλη.

Στα 21 του χρόνια εισέρχεται στο τότε Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (Ε.Ι.Ρ.) ως μουσικός και ενορχηστρωτής, στη δημιουργία Ορχήστρας Ελαφράς Μουσικής.

Θα παίζει πιάνο στις μουσικές κωμωδίες του θεάτρου Κοτοπούλη το 1943, όπου και θα γνωρίσει εκεί και τον Αλέκο Σακελάριο.

Το 1944 ο Αλέκος Σακελάριος του αναθέτει να γράψει το πρώτο του έργο για το «Η Λίζα τα έκανε θάλασσα». Θα συνεργαστεί ξανά μαζί με τον πολυγραφότατο συγγραφέα στο «Fleur D’ amour», 1946, σε μια παραγωγή όπου πρωταγωνιστούσαν οι Μυράτ, Λογοθετίδης, Κωνσταντάρας, αδελφές Καλουτά. Θα ακολουθήσει την περιοδεία του θιάσου Κοτοπούλη στην Κύπρο και επιστρέφοντας στην Αθήνα θα αναλάβει τη μουσική αλλά και θα παίξει στο έργο του Σαρογιάν «Η πιο κρίσιμη ώρα της ζωής σου» (έκανε έναν μαύρο πιανίστα). Το έργο κατέβηκε μέσα σε μισό μήνα λόγο ατυχήματος του Ντίνου Ηλιόπουλου και ο Καπνίσης πηγαίνει στρατό.

Τραγούδια θα συνεχίσει να γράφει μέχρι το 1959, τα περισσότερα από αυτά θα τα ερμηνεύσει ο σχεδόν συνομήλικος, κατά 8 μήνες μεγαλύτερός του, Τώνης Μαρούδας.

Είσαι ένας έρωτας παράξενος (Κώστα Καπνίσης - Γ. Γιαννακόπουλου 1948)

 

Video Url

 

Η φελλάχα η Γιουλαλάμ (το τραγούδι της ερήμου) (μουσική Κώστα Καπνίσης σε στίχους Χρήστου Πύρπασου) με συνοδεία του Τρίο Αρμονία.

 

Video Url

 

Νοσταλγία μες τη νύχτα (1949)

 

Αλλά το στίγμα του είναι οι καταπληκτικές μουσικές του μέσα σε 27 χρόνια, για παραπάνω από 110 ταινίες, αλλά και για θεατρικά έργα, ντοκιμαντέρ καθώς και τραγούδια.

Στη δεκαετία του ’50 θα μπει στον χώρο του κινηματογράφου. Μέσα σε μια δεκαετία συμμετέχει σε 23 ταινίες.

Σε κάποιες θα γράψει έως και 200 σελίδες παρτιτούρες ενώ συνήθως θα κυμαίνονται περίπου στις 80.

1951, και ξεκινάει τη μεγάλη του καριέρα στην έβδομη τέχνη με το «Μια νύχτα στον Παράδεισο», υπεύθυνοι για τη μουσική της ο Καπνίσης και ο Θύμιος Παπαδόπουλος. Από τις πρώτες κινηματογραφικές δουλειές του ξεχωρίζουν το «Χαρούμενο ξεκίνημα» του Ντίνου Δημόπουλου (1954), «Το κορίτσι με τα παραμύθια» (1956) και «Το ματωμένο ηλιοβασίλεμα» (1959) του Ανδρέα Λαμπρινού. Η τελευταία, στην οποία συνέβαλε με το μουσικό ντύσιμο μόνο των χορευτικών στιγμών της με την υπόλοιπη να ανήκει στον Λυκούργο Μαρκέα, συμμετέχει στο φεστιβάλ των Καννών την ίδια χρονιά. Το συγκεκριμένο έργο είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον συνθέτη αφού χρησιμοποίησε για πρώτη φορά μεγάλη ορχήστρα, την κρατική του Ε.Ι.Ρ την οποία και ήταν ενορχηστρωτής και διευθυντής της. Κατάφερε να γράψει ένα επικό score, ελληνικής μουσικής (δημοτική της οποίας ήταν και οπαδός) με ευρωπαϊκό στυλ, όπως είχε πει χαρακτηριστικά ο ίδιος.

 

Video Url

 

Στην χρυσή δεκαετία του ’60 θα γράψει μουσική για 60 περίπου ταινίες.

Το 1961 όμως θα συνθέσει τη μουσική σε μια ταινία σταθμό για τον ελληνικό κινηματογράφο, παραγωγή της Φίνος Φιλμς.

1961 ΚΑΤΗΦΟΡΟΣ. Η πρώτη συνεργασία του Δαλιανίδη με την εταιρία του Φίνου. Από τις κωμωδίες σε ένα πιο σοβαρό θέμα, αυτών των τεντιμπόηδων, που αν και όχι πλήρως ανεπτυγμένο και σε βάθος, παρόλα αυτά σοκάρει το ελληνικό κοινό . Αποτελεί την πρώτη κινηματογραφική εμφάνιση της Ζωής Λάσκαρη και του Βαγγέλη Βουλγαρίδη, ενώ θα καθιερώσει τον Νίκο Κούρκουλου, παρότι έχουν περάσει ήδη δέκα ταινίες στις οποίες συμμετείχε.)

Η μουσική του «Κατήφορου» σηματοδοτεί την συνεργασία του συνθέτη με την Φίνος Φιλμς (συνολικά 17 συνεργασίες) και την απόλυτη καθιέρωση του στον χώρο. Η τζαζ της οποίας ήταν μεγάλος οπαδός, το τσα τσα, το τσάρλεστον και το μπλουζ, βοηθούν να αναδειχτεί με τον καλύτερο τρόπο η νουάρ αισθητική στις εικόνες του Δαλιανίδη. Η δημοφιλέστερη ταινία της χρονιάς στην Ελλάδα δεν μπορούσε να βρει καλύτερη μουσική επένδυση.

1962 ΜΗΝ ΕΡΩΤΕΥΕΣΑΙ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ. Ο συνθέτης θα γράψει για την ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη, δύο τραγούδια. Και τα δύο ήταν σε στοίχους Κώστα Πρετεντέρη. Εδώ ακούμε το καταπληκτικό «Κάτι μου λέει», γεμάτο από τζαζ επιρροές και ερμηνευμένο σαγηνευτικότατα από την Τζένη Βάνου. Από την πιο παραγωγική χρονιά του Καπνίση αφού έγραψε το απίστευτο νούμερο των 12 μουσικών για ταινίες.

Video Url

 

1964 ΔΟΛΩΜΑ Μουσική και τραγούδι για την ταινία, παραγωγής Φίνος Φιλμ σε σκηνοθεσία Αλέκου Σακελλάριου, με πρωταγωνιστές τους Αλίκη Βουγιουκλάκη, Αλέκο Αλεξανδράκη και Ντίνο Ηλιόπουλο. Ήταν η δεύτερη πιο πετυχημένη ταινία της χρονιάς με πάνω από 500.000 εισιτήρια. Συνθέτει για την ταινία, τα «Άστο το χεράκι σου» και το «Μου αρέσουνε τ’αγόρια» (σε στίχους του σκηνοθέτη και τα δύο)

 

Video Url

 

1967 ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΙΑ ΠΟΛΥΒΟΛΑ (σκηνοθέτης ο Ντίνος Δημόπουλος, με τους Τζένη Καρέζη, Μάνο Κατράκη, Κώστα Καζάκο, Ανδρέα Μπάρκουλη) και ένα από τα πιο εθιστικά, ρομαντικά θέματα του ελληνικού κινηματογράφου.

Το υπέροχο τραγούδι της ταινίας με τη φωνή της Κλειώ Δενάρδου

Video Url

 

Το 1966 γίνεται πρόεδρος του πανελληνίου μουσικού συλλόγου (1965-1967), ενώ από την ραδιοφωνία τον «φεύγει» η χούντα και ασχολείται αργότερα με τις εικαστικές τέχνες και ιδιαίτερα με τον χαλκό έχοντας κάνει και έκθεση με τις δημιουργίες του.

1968 ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΑΙΜΑ (βουκολικό ερωτικό γουέστερν του Νίκου Φώσκολου, βασισμένο στο έργο του Σέξπιρ, Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Με τους Τζένη Καρέζη, Κώστας Καζάκος, Λάκης Κομνηνός). Η μουσική του συνθέτη είναι αφοπλιστικά υπέροχη και έχει μείνει ανέγγιχτη από το πέρασμα του χρόνου, ένα ιδανικό παράδειγμα της τεχνικής του λάιτ μοτίφ στην κινηματογραφική μουσική.

1970 ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣ ΝΑΤΑΣΑ σε σκηνοθεσία - σενάριο: Νίκου Φώσκολου, παίζουν : Αλίκη Βουγιουκλάκη, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, η τελευταία κοινή ταινία τους. Είναι η εμπορικότερη ταινία του (παλιού εμπορικού) ελληνικού κινηματογράφου με 751.000. Το 1999 το Safe Sex την ξεπέρασε με 1 εκ εισιτήρια)

1971 ΑΔΕΛΦΙΑ ΜΟΥ ΑΛΗΤΕΣ, ΠΟΥΛΙΑ, σκηνοθεσία του Οδυσσέα Κωστελέτου, οι στίχοι στα τραγούδια από τον Λυμπερόπουλο Ηλία. Ο στιχουργός θα βραβευτεί για αυτή του τη δουλειά με το πρώτο βραβείο του φεστιβάλ τραγουδιού Θεσσαλονίκης, μαζί με τον συνθέτη του ομότιτλου τραγουδιού Τόλη Βοσκόπουλου, ένα χρόνο πριν. Ο Κώστας Καπνίσης θα ντύσει μουσικά την ταινία.

Video Url

 

1972 ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ (βραβείο καλύτερης ταινίας στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για την υπερπαραγωγή του Τζέιμς Πάρις με τον Δ. Παπαμιχαήλ στον ομώνυμο ρόλο). Πιστή η μουσική επένδυση στον επικό χαρακτήρα της ταινίας παρακολουθεί τη δράση του ήρωα του 21. Οι πιο ενδιαφέροντες όμως μουσικές στιγμές του δίσκου κρύβονται στις δραματικές και συγκινησιακά φορτισμένες σκηνές του έργου. Είναι σε αυτά τα διάσπαρτα μουσικά σημεία που ο συνθέτης πραγματικά μεγαλουργεί. Εντυπωσιακότερο όλων ίσως η στιγμή της ορκωμοσίας του Παπαφλέσσα όπου και ο συνθέτης διασκευάζει τη μελωδία του εκκλησιαστικού ύμνου, ΤΗ ΥΠΕΡΜΑΧΩ, μια εμπνευσμένη στιγμή.

Το 1973 επιμελείται την μουσική 4 ταινιών οπότε και σταματά η συστηματική του ενασχόληση με τον κινηματογράφο. Οι τελευταίες του δουλειές έρχονται το 1978 με δύο ταινίες «Τελευταία πτήση» και η «Βαλίτσα του παππά». Η μόνιμη εργασία του θα είναι το ραδιόφωνο σε ενορχήστρωση και διεύθυνση της ορχήστρας της ΕΡΤ.

Τιμήθηκε 4 φορές με το Βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής μουσικής στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Πολυβραβευμένος στην κατηγορία αυτή μαζί με τον Νίκο Κυπουργό (5 φορές) και Δημήτρη Παπαδημητρίου (6 φορές). Το 1962 για την ταινία του Τζον Κόντε "Τα χέρια", το οποίο δεν παίχτηκε στην Ελλάδα, το 1969 για τον «Πανικό» του Στάυρου Τσιώλη ενώ το 1977, την μοναδική χρονιά που το Φεστιβάλ Κινηματογράφου χωρίζεται σε κανονικό (κυβερνητικό) και αντιφεστιβάλ, θα κερδίσει το αντίστοιχο βραβείο και στις 2 εκδηλώσεις για την μουσική του στο ντοκιμαντέρ «Αλέξανδρος ο μέγας. Ανάμεσα στην ιστορία και τον Θρύλο» (Θεσσαλονίκη 1977). Σε καμιά από τις βραβεύσεις του ο συνθέτης δε θα παραβρεθεί…

Έλαβε μέρος σε πολλά Φεστιβάλ μεταξύ των οποίων στην Ισπανία το 1962, στη Βραζιλία το 1966 και το 1967, στη Χιλή το 1974, και δύο φορές στη Ρωσία το 1963 και το 1966.
Είχε τιμηθεί με Χρυσό Μετάλλιο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Βραζιλίας (1967).

Το 1993, έκανε τις ενορχηστρώσεις στο δίσκο της Αλέξιας, «Η Αλέξια ερμηνεύει τα κλασικά», όπου η κύπρια καλλιτέχνης παρουσιάζει 22 ελληνικά jazz τραγούδια από τις δεκαετίες του ’20 έως και του ’60. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε με τη 20μελή Συμφωνική Ορχήστρα της Βουλγαρίας και ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο αντίτυπα στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Video Url

 

Έφυγε από τη ζωή, πλήρης ημερών, στην Αθήνα, στο νοσοκομείο ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ, στις 4 Ιουλίου το 2007.

Γίνετε φίλοι στην ομάδα μας