Ο Γιώργος Παπαστεφάνου για την ιστορία του λαϊκού μας τραγουδιού

Ο Γιώργος Παπαστεφάνου για την ιστορία του λαϊκού μας τραγουδιού

Πέρασαν λοιπόν οι Άγιες μέρες, το «αγαπάτε αλλήλους» τού Ιησού θα ξαναμείνει ξεχασμένο στο συρτάρι, και εγώ θα ανασύρω απ' τα παλιά, μία έριδα που κράτησε για χρόνια και που συζητήθηκε πολύ. Έναν καυγά ανάμεσα σε δύο λαϊκούς συνθέτες που και οι δύο γράψανε μεγάλη ιστορία. Ήταν και οι δύο από τα Τρίκαλα.

Στα πρώτα τους βήματα πέρασαν απ' την Θεσσαλονίκη και μάλλον εκεί ξεκίνησε και η κόντρα τους. Το τραγούδι τού 1946 «Μάγκας βγήκε για σεργιάνι» ήταν από τα πρώτα τού Απόστολου Καλδάρα. Όμως με την μεσολάβηση τού κουμπάρου τού Τσιτσάνη, διευθυντή της αστυνομίας Μουσχουντή, ο Βασίλης εμφανίστηκε στο δίσκο ως συνδημιουργός. Σύμφωνα με όσα έχει πει ο γιος του Απόστολου ο Κώστας, που είναι κι αυτός γνωστός συνθέτης, ο Τσιτσάνης είχε προσπαθήσει να πείσει τότε τον Καλδάρα να μην κατέβει στην Αθήνα αναζητώντας στο άγνωστο την τύχη του, αλλά να εξακολουθεί να ζει στα Τρίκαλα και να γράφει τα τραγούδια του εκεί. Ο Απόστολος βεβαίως δεν τον άκουσε, αλλά ήρθε στην πρωτεύουσα και με την στήριξη του Γιάννη Παπαϊωάννου άρχισε να ηχογραφεί στην Οντεόν. «Ή ο Καλδάρας ή εγώ» φέρεται να είπε αντιδρώντας ο Βασίλης.

Ο Μίνως Μάτσας ο παλιός, το αφεντικό της εταιρίας, κράτησε τον Καλδάρα. Κάποιοι ρεμπετολόγοι έχουν πει πως με τον Καλδάρα κλείνει το κεφάλαιο ρεμπέτικο και πως με τον Τσιτσάνη το ρεμπέτικο ξεφεύγει απ' τον κύκλο τον κλειστό και γίνεται τραγούδι λαϊκό, που το αγκαλιάζει όλη η Ελλάδα. Στα χρόνια τού '50 και τού '60 και οι δύο συνθέτες γνωρίζουν απανωτές επιτυχίες. Το 1965 ο θάνατος της κόρης του θα απομακρύνει οριστικά τον Απόστολο Καλδάρα από τα νυχτερινά κέντρα. Αντίθετα ο Τσιτσάνης θα συνεχίσει τα θρυλικά ξενύχτια του, πρώτα με τον Παπαϊωάννου, ύστερα με την Μπέλλου, σχεδόν μέχρι το τέλος, που θα έρθει στις 18 Ιανουαρίου του 1984, τη μέρα που θα έκλεινε τα εξήντα εννιά του χρόνια. Ο Απόστολος Καλδάρας έφυγε 6 χρόνια αργότερα, στις 8 Απριλίου του 1990. Όχι τη μέρα των γενεθλίων του όπως ο Βασίλης, αλλά την επομένη.

Είχε γεννηθεί στις 7 Απριλίου του 1922, τη χρονιά της Μικρασιατικής Καταστροφής. Στην Μικρά Ασία, ο Απόστολος Καλδάρας και ο στιχουργός Πυθαγόρας θα αφιερώσουν το 1973 ένα ολόκληρο κύκλο τραγουδιών, που θα γνωρίσει μεγάλη εμπορική επιτυχία και θα συνδέσει τον συνθέτη, μετά την Μοσχολιού και τον Σταμάτη Κόκοτα, και με άλλες, νεότερες φωνές, όπως ο Γιώργος Νταλάρας και η Χάρις Αλεξίου. Ο Απόστολος Καλδάρας ήταν από τους πρώτους που έδωσαν στην Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου τη θέση που τής άξιζε. Ο Τσιτσάνης αντίθετα αρνιόταν να παραδεχθεί πως σε κάποια απ' τα τραγούδια του, οι στίχοι ήταν δικοί της.

Στα χρόνια γύρω στο '60, μαζί με τις ταινίες της Ναργκίς, είχαν απήχηση στον τόπο μας και τα ινδοπρεπή τραγούδια. Πήγαιναν, λέει, στα σινεμά οι λαϊκοί συνθέτες και με τα κασετόφωνα εν δράσει, 'κλέβαν τη μουσική. Είναι πολλά τα ινδικά τραγούδια που τότε είχαν παρουσιαστεί ως ελληνικά. Κάποια είχαν την υπογραφή Απόστολος Καλδάρας. Εκεί είχε βασιστεί ο Τσιτσάνης για να χαρακτηρίζει κλέφτη τον Απόστολο. Απαντώντας ο Καλδάρας είχε πει πως εκείνος απλώς είχε διασκευάσει τις ξένες μουσικές, προσθέτοντας λόγια ελληνικά. Και για να μην είναι εντελώς αναίμακτος ο πόλεμος, κάποια στιγμή ο Απόστολος αμφισβήτησε και των τραγουδιών του Τσιτσάνη την πατρότητα, ισχυριζόμενος πως πολλά απ' αυτά δεν τα είχε γράψει ο Βασίλης, αλλά ο αδελφός του, ο Χρήστος. Πάντως το τραγούδι που θα θυμηθούμε εμείς τώρα, είναι του Απόστολου Καλδάρα και νομίζω απ’ τα ωραιότερα. «Συ μού χάραξες πορεία». Το πρωτοτραγούδησε το 1958, πριν από 60 ακριβώς χρόνια, η Γιώτα Λύδια.

Και την ίδια θα ακούσουμε και τώρα να το λέει, σε ένα απόσπασμα από την εκπομπή «Οι παλιοί μας φίλοι», που με τον Κώστα Αυγέρη σκηνοθέτη, είχαμε αφιερώσει στην Γιώτα Λύδια το 1984.